«ДакIний вил ххуйшиврул пар ттигу чаннанува бур»


Абачара ХIусайнаев

Чув буру, дустал?

КIукIлусса, иминсса
ЧIаракIуннивух
Махмур ккуру бихьлай
Най бур сусухъух.
ЛивцIусса, дюхлулсса
Мурчал хъаттирдай
Дур марцI аьтрилул кьанкь
Гьузуй, ппив хъанай.
ЦIимилул хъюлчай тIий,
Къур кIутIутIий бур,
Гъинт, аргъирай дуна,
Най, лагавай дур.
Щаливххун уччиннин,
Гъинт, ина кунна,
Лагай оьрчIшивугу,
Ччайнна-къаччайнна.
Аьзизсса оьрмулул
Жагьилшиврул аргъ
Дяъвилул цIараха
Ттун кIул къархьуссар.
Му хIайп тIий ухьурча –
ПюрунчIулнияр,
Гъюжу дукканнавкьай
ДикIул дакIнил ттарцI.

Лакку гъинт, лакку гъинт,
ДацIу, хIаллих хьу,
ЧIалай дурча виву
Ттула оьрчIшиву.
Ина бувтуннича
Ттувун мурчащал,
Дустал дакIнин бувтун,
ОьрчIнийсса бухар!

…………………
Зу чув буру, дустал,
ЯтIа-тIар бакъулт?
Цума уру чичлай
БакIрачIан бувкIмур?
Зул чурххардилвагу
Къабувнав къизгъин
Освенцимрал пачру,
Дуржагьрал машинт?
Дунугу дакI аьтIий,
Шиши дагьну най,
Къаххал хьунтIиссар гьич
Иттав мукьал кIунтI.
Бакъассар гьич изму
Му щяв багьан бан,
Янсаврал амбарду
Атил къабуван!

1947. Хъусрахь

Та гъидайдихьулул гъилисса кьини

Дяъви байбивхьусса гьантрай, душмантал
станковый пулеметрах ххуку буллай,
виричушиврий ивкIусса
ттула уссу Саидов Рамазаннуха

Та гъидайдихьулул гъилисса кьини
Оьсса, кIусса мукьра шин дайдирхьуна.
Вил пулеметрайсса чаннаннил гъунттуйн,
Зев-зев тIий, ккулларду щилан бивкIуна.

Бомбардал лув ливчIун, зу ливтIуссар тIий,
Ттупал ккуччу бувну, бухлавгссару тIий,
ЛахIуни дирхьуну, немец бачайва –
СсиличIайн дирхьуну, ина кьатI байва.

Агь, фашистнан кIулъя виричу хъинма,
МукунманацIухсса буван къаних-я:
Ца хьхьичIун, ца махъун мина дуртуна,
Шанчинмур, вийн руртун, пIякь чин
дуруна.

Украин аьрщарай, ххуй душнил карав,
Жан дулун багьуна вин, жагьилнува.
Агь, ивчIангу кIулсса Гьухъаллал Къайдар!
Агь, талангу кIулсса та Диллал Ахъай!

Вил бивкIулул къюву духIан къархьуну,
ЛавхIуну лавгунни вил кьянкьасса ппу!
Вих аьтIий духларгун, аьтIун макь дакъа,
Вил дардирдайнна дур вил хъунна бава.

Вин буцай душнилгу бакI кIяла хьунни,
Танил оьрчIаягу арамтал хьунни.
ДикIувча ххяхлайнна, уссай, вил гьаттай,
ОьрчIру кунна ххуйсса ятIулсса тIутIив.

Ххуй душнил ппай

Гъилисса интту кьини
Бургъил дурцIусса дунъял,
Уртту-тIутIул балгуну,
Мурчай хъюлчай тIисса чул.

Тия чулий – душмантал,
Шия чулий жу буру.
Дяъви бакъасса хханссар:
Аьчухну занай буру.

Цакуну ярагъуннил
Балгусса солдатнавун,
ДакIний-мазрай бакъанма,
Бувккунав ина чаяв.

ЛачIал кьачIасса симан,
ЛухIи я-иттацIантту,
КIяла чалагъайлуву,
Лаккуй цалчинсса ххуй душ!

Пишлищал кагу руртун,
Ина на ачин увнав,
Ачу землянкалувун,
Бусансса бурча куну.

–Уххарав, ккашил шарав?
Хьхьарарагу къадарав?..
Ина микку хаварсиз
Ца ххуйсса ппай увкуна.

ХIаз шаврил, бусрав шаврил
ЧантI кура шанавату –
Бявкъунмасса землянка
Ттун гъили хьуну бия.

Та вил ппайлул дирхьусса
Чаннан къюкIлий ттигу дур.
ДакIний вил ххуйшиврул пар
Ттигу чаннанува бур.

Ххуллухъин

Поездрал чIавахьулттийх
Ттул ччисса ивхьуну ур,
Жагь ттух, жагь цала ниттих,
Пиш-пиш тIий ялугьлай ур.

Ур батIул дан къашавай
ДакI аьзизсса ниттия,
Ур батIин къабюхъавай
Яруми ччисса ттуя.

ТтютI увкуна нукIува,
Поезд хIаллих бавчунни,
ДакI дурккунни дикIува,
ХIаллих вищал дарчунни.

Ччисса жугу кьабивтун,
Насу, ватан дуруччин.
Насу, жул макьгу ларсун,
Вин, ххирама, ххуллухъин.

Жун ина – кIиннин цара:
Ниттин – арс, ттун – гьалмагъай,
Ява, хьхьара мадара
ЧувчIав, ватан дуручлай.

13. 12. 71.

Буттал шяраву

Дунъял хIат дакъа гьартар,
КIантту ххуй-ххуйсса чIявур.
ДакIмур даиман дусса
Так ца буттал шяравур.

ОьрчIшиву ларгсса кIанай –
Тава тIуркIу, тара макI,
Ттигу оьрчIнува чIалай –
Тава гьавас, тара дакI!

Муниятурвав чара
Гьарзатрайва цIа бусса,
Аьрщи-чарицIатура
Уртту-тIутIул кьанкь дусса!

Дунъяллул зуманивгу
Му кьанкь, ми чIурду баяй,
Щавул цIуцIи шанийгу
ЦIуцIаву миннул лагь дай.

Ссавний самолетрал магъ –
НякI пуркIурал чучала,
Щяв, гъарал чIагь куну махъ, –
Бургъилух ссурулккуртта.

РатIув щинал жюржува
Балайлул такьвасса бур,
Бярав оьрватIал чIува
ГюнгутIул зяй бусса бур.

Чув унугу, хIарачат –
Ниттил ккукку хIалал бан,
Ливчуну яру бачай
Лявхъу кIану лавай бан.

Щарнил халкь вирттал бакъа,
Ттуяту чув шайссияв!
Миннаву инсап дакъа,
Ттуя инсан шайссияв!

Мунихлунур тIий ура
Гьарзатрайва цIа бусса,
Аьрщи-чарицIатура
Уртту-тIутIул кьанкь дусса.

Чув унугу, хIарачат –
Ниттил ккукку хIалал бан,
Ливчуну яру бачай,
Лявхъу кIану лавай бан.

КIи дядирзун махъ

Кьунну кьилвалухату
Гъилисса хIукъу бувккун,
Лухччи ва ссав цукуннив
Ца яну-кIукIлу хьунни.

Баргъ къабияй ратIувсса
НякI микIирал дагьани
КIилчин дази къагьанну
Жири-жири дагьунни.

Дюхлай бур ппал къарихъул,
Ккур тIий бур чIуллух зукри,
КкурчIав нахIу хавардай
Гъили бувну бур къужри.

СсунтI чавай, тIанкI учавай,
ТIиринт бишлай бур кьунча,
Ниттил маз бивтсса ттарал
ЦIай тIий дур танил бурхIай.

Валттувух кьи личIавай,
Щях ссан ришлан бикIавай,
Бугъа бур хан-паччахI ххай,
«Бугь» тIий, байгьин къахъанай.

Шяравух дурккун найсса
Оьлуркъу щинал ратIру,
Баргъ ялату лагайхту,
Ду-дунийра тартунни.

БяшкIанттуя кIунтIа тIий,
Дарссуну дагьавайсса
Зюрукъяндалул щути
КIиккура микI ларчIунни.

Арив, зунттуй, зунчалу
ЧантI учавай дур тIутIив.
СсунтIа тIий бугъа буна,
Интнил кьанкь ттун ришлай дур.

Балики лещан

Щарссаниву дакI дуна,
Цамургу ччан шайссарвав?
Хъаралу оьрчIру бусса
Хъамагубитайссарвав?

Къатта лекьавай буна,
Лихъан къахъанай ура,
ЧIаркIув цIу дагьну дуна,
ПуркIу къаличлай ура.

Арсру цаннал ца литIлай,
Ниттинсса аьзавнияр,
ЦIими ва ччаву ччалай,
Ва ци къюкIлийсса къияр?

Ци дардисан дунугу,
Ччисса бура, ххирара.
Хьхьирия ттурлу кунма,
ДакIния къалагара.

ЯхI буванна вил ччаву
Хъазамравура ядан.
Луххавусса цIу кунна,
Балики, хIаллих лещан.

Къатлул мукьвагу мурцIний

«Щин дула», – чав щарссанихь.
«ЦIана», – куну, дуллуна.
Тани щарсса жалинъя:
Маз лахьхьин бувассия.

«Гьухъа шюшала», – учав.
«Чансса ацIанхьу», – куна.
ХьхьичI оьрчI бувсса щарссанил
Маз итххявхсса къакIула.

«Гьухъуйх уту дукки», – чав,
«Вил захIматшиву!» – куна.
Дянив кIива оьрчI хьувкун,
На захIмат хьуну ияв.

«Пальтолий кIичI лачIи», – чав.
«Ма ххал-ххалаххи», – куна:
Жула шанма оьрчI бусса
Ттун хъамабивтун бия.

«Щин дула», – чав щарссанихь,
«Изуча, ласи, – куна, –
Кьунклуяр хъунарача,
Кьуллалий хIачIан насу».

Мукьчинма оьрчI ляувсса
Ттул щарссанил та кьини
Жул рагьаврих мюхтажсса
ЧIаххуврай куну бия:

«Къатлул мукьвагу мурцIний
Мукьва мусил мяр бищав.
Ай, муххал щинзирданий
Ласния цIакьну ахIав».

Мукьва мюрай авхIусса
Ттул маз къухъна хьуну бур.
Тти шаэр на акъара –
Шаэр щарсса хьуну дур.
19. 12. 71

Ттун ххюцIалла шин хьуну

Ттун ххюцIалла шин хьуну,
Шану ххялтIа хьуну бур,
Хаварсиз та агьангу,
КъюкI цIун дикIай хьуну дур.

Ккуллардал оь чявхълуву
Аьрай сагъну ливчIсса ттун
Ххишаласса оьрмуя
Тания шиннайсса чIун.

Барчаллагь ажалданун
Буллусса ттухьхьун мажал,
Ччитари хIадурссара
Руцан дан оьрмулул ххал.

Амма къакьаритайссар
Хушрай на ва дуниял:
Зарал ва загьрунияр
КьурчIир ттун ивчIан ажал.

Дуван чIярусса дуссар,
На даймур щил дувайссар.
Лахъан буржру хъуниссар,
Ттухлу ми щил лахъайссар.

Ттува ажал вайбакьай
Щюлли хьхьирил гьавалул,
Хумар дувай, жагьил дай
ДакI зунттай уртту-тIутIул.

Микку цукун дакьайссар
Макьан ттул бивкIулущал,
Дунура цIакьсса кьутIи
Лахъи хьун оьрмулущал!