Дагъусттан Республикалул бакIчинал ДР-лул Халкьуннал Мажлисрайнсса Рисала

ХIурмат лавайсса ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал депутатътал! Аьзизсса дагъусттанлувтал!

2022 шинал февральдания шийнмай билаятрал ва жула гьарцаннал оьрму баххана хьунни. ХIакьину жунма аьямну бувчIлай бур неонацизмалущалсса талатавриву ххув шаву – му жулва ппухълуннал хьхьичIсса ва ялун нанисса никирттал хьхьичIсса бурж бушиву.
Дагъусттан Республикалул, Аьрасатнал Федерациялул субъект хIисаврай, лайкьсса захIмат бихьлай бур паччахIлугърал суверенитет дуруччаврил иширттавугу, экономика цIакь давривугу, инсантурал ахIвал ххуй бавривугу.
Майрал 7-нний цала Рисалалуву жула Верховный Главнокомандующийнал къулбас дуруна 2030 шинайннин ва 2036 шинайннин Аьрасатнал Федерация лябуккан баврил национал мурадирттал хIакъиравусса ХIукмулий. Ва документрал ккаккан бувну бур 7 национал мурад: кулпатирттал цIуллушиву цIакь даву, миннул ахIвал-хIал лахъ баву ва кумаг буллалаву; патриотшиврул ххуллий ва социал жаваблувшиврий тарбия буллалаву; дузал даву къулайсса оьрмулул шартIру; экология ххуй даву; экономика лядуккан даву; технологиялул чулухасса хьхьичIуннайшиву ва цифралул трансформация.
Вай мурадирттал тIайланма ккаккан буллай бур жула региондалул социал-экономикалул лябуккулул ххуллурду.
Ва залдануву бур ххаллилсса инсантал – жула чIумул вирттал, хасъсса дяъвилул операциялул гьурттучитал. Аьла-ссалам буванну миннахьгу. Миннащал архIал хIакьину СВО-лий талатисса жула дагъусттанлувтурахьгу.
Тти 11 дагъусттанлув хьунни Аьрасатнал Федерациялул Виричу. Хъунмасса пахрулий ва хIурматрай зумух ласунна миннал цIарду.

ХIурмат лавайсса дагъусттанлувтал!
Жула республикалий дузал бувну бур хушрайминнал батальон «Каспий», шиву буссар 200-ннаха ливчусса инсантал. Вайннал дурссар цалла бувчIаву: лавсун кIунттихьхьун ярагъгу, къуллугъ буллай бур СВО-лул зоналий.

Аьрасатнал президентнал сипталий билаятрай дузал був­ссар СВО-лул гьурттучитуран кумагрансса паччахIлугърал Фонд «Защитники Отечества». Ванил филиал тIивтIуну бур Дагъусттаннайгу. Ванил мурад бур ливтIусса ва бивщу­сса аьралитурал кулпатирттан паччахIлугърал кумаг буллалаву.
«Все Вместе» проект бартбигьаврил лагрулий республикалул личIи дурссар 700 млн къуруширттал, личIи-личIисса бюджетрал бакъасса кIанттурдава дуркIунни 400 млн къуруширттал. Ми арцул хъунмур бутIа харж бувну бур цила мурадрай.
Хъуннасса къулагъас жу дуллай буру зараллу бивсса цIусса регионнал гуманитар кумаграл масъаларттахгу. Дагъусттаннал кумаг баврил каялувшиврийн ларсун дур Запорожскаллал областьрал Михайловский район.
ЦIанасса ппурттуву цIу буккан бувну бур социал ва инженер инфраструктуралул 25 объект, дузал буллай бур цаймигу масъалартту.
Дагъусттаннайн бучIан барду Белгородуллал областьрая 500-лихъайсса оьрчI-бакI, миннан дузал дуварду яхьунсса къулайсса шартIру.

ХIурмат лавайсса депутатътал!
Президентнал Рисалалуву личIиссара къулагъас дурну дур агьалинал оьрмулул даража гьаз баврих ва миннал доходру гьарза даврих. Мива ххуллурдал давуртту жучIагу агьамминнун ккаллину дур. 2024 шин Аьрасатнаву Кулпатрал шинну баян бувну дур.
Федерал бюджетраву вай мурадирттан тамансса арцу итадакьин ккаккан бувну бур.

ХIурмат лавайсса депутатътал ва оьвкуну бувкIми!
Агьалинал ахIвал ххуй шаврил гьану – му цIакьсса экономикар. Жущава бюхълай бур билаятрал хьхьичIунми регионнавун буккан.
2023 шинал республикалул экономика хъун хьуну дур 5 процентрал. Промышленность, шяраваллил хозяйство, строительство ва транспорт – цахъисгу хъун хьуну дур. ХIисав хьунну лахъ хьуну дур агьалинал оьрмулул даражалул ккаккияртту. Дянивсса харжру лахъ хьуну бур 9 процентрал, экономикалувун нанисса инвестицияртту чан хъанай дакъар.
ПаччахIлугърал властьрал органну хIадурну бур кумаг буллан ишбажаранчитуран, аьрщарал участокру дулун конкурсру къадурна.
Республикалий дузал бувну бур аьркинсса норматив база, бизнесран буллай бур сакиншиндарайнусса, информациялийнусса ва арцуйнусса кумаг, чан дурну дур административ дайгьузанну, тIивтIуну бур промышленностьрал паркру ва личIиссара экономикалул зонарду.
Жува щурущи барду республикалул даражалий Региондалул инвестициярттал стандарт. Утти гьашину аьркинни ва даву бартдигьин муниципалитетирттал даражалийгу.
Аьркинссар дучIан дуллан цалалусса (частный) инвестицияртту. ДакI дарцIуну ура Дагъусттаннаща бюхъан тIий бушиврий хьун экономика лядуккаврил ца центрну Ухссавнил Ккавкказуллал федерал округрай.

ХIурмат лавайсса депутатътал!
Хъунмасса масъалану личIлай бур бюджетрал арцу цила чIумал ва щаллуну ишла къадуллалаву. Мунийну проектру барткъабигьлагьиссар ва инфраструктура дачIину личIлачIиссар.
Аьркинссар дуван республикалул властьрал органнал къуллугъчитурансса бюджетрал харж-хуржлил оптимизация, республикалул министерстварттал ва цаймигу идарарттал полномочиярттал ва буржирдал инвентаризация дуван, миннул дуллалисса давуртту тикрал хъанахъаву (дублирование) дукьан дуван, чан буван экономикалун мюнпат бакъа зузисса идарартту.
ПаччахIлугърал бакIчинал ккаккан бунни мусулманнал билаятирттащалсса уртакьшиву агьамсса хъанахъишиву. Исламрал банкинграща бюхълай бур арцу дучIан дуван экономикалувун. Дагъусттан хъанахъиссар Аьрасатнаву ва ххуллий зузисса пилотный регионну.

ХIурмат лавайсса депутатътал ва оьвкуну бувкIми!
Жула гьануми приоритетру ккаккан дурну дур 2030 шинайннинсса Дагъусттаннал социал-экономикалул стратегиялуву. Аьмну ми бавкьуну буссар Аьрасатнал президентнал бивхьусса задачарттащал.
Амма чIалай бур жула стратегиялуву дахханашивуртту ду­ван аьркиншиву. Ми дахханашивуртту даркьуну дикIан аьркинссар билаятрайсса ттизаманнул тагьардануцIун.

ХIурмат бусса даврил уртакьтал !
Аьрасатнал президентнал Рисалалуву личIинурасса къулагъас дурну дур промышленностьрал комплекс лябуккаврих, транспортрал инфраструктуралул модернизациялух ва цаймигу агьамсса масъаларттах.
Дагъусттаннал обороналул ва промышленностьрал комплексрал предприятияртту чялишну зий бур аьралуннан аьркинсса оборудование дуккан давриха. Гьашинусса жула мурад бур гособоронзаказ биттур даву.
Аьркинссар анавар дуккан дуван усру даврил, пюрунт баврил, мебель даврил, ппалул, строительствалул материаллал производствалул кластерду.
Ялун нанисса чIумал агьамшиву дикIантIий дур лифтирдал оборудование дуккан даврил, авиастроениялул, радиоэлектроникалул, куклумур промышленностьрал ва цайминнулгу.
Хъуннасса мяъна дуссар промышленностьраву зунсса пишакартал хIадур баврил, цалчин ярглий обороналул-промышленностьрал комплексрал предприятиярттал зузалт.

Хъиривгу буссар

ХIадур бувссар ХI.Аьдиловлул