Бархъаллал Давдия ттунма кIулмур

Давдил цIа зумух ласласийни учайсса бивкIун бур «ххаллил Давди» куну. Ва мукъулва буслай бур цукунсса адамина ивкIссарив Давди.
Бусалардайн бувну, Давди чурххал оьвхъусса, лахъсса, авурсса сипат дусса, аькьлулулгу увччусса, гьунаргу ххисса жагьил ивкIун ур.

ХIакьинусса кьинигу Бархъаллал шяраву яхьуну дуссар Давдил къатри. Давдил ци кулпат бивкIссарив кIулсса бакъар, оьрчIру бивкIссагу хавар бакъар. Ванал насяврал мачча-гъан шяраву мадарасса бур.

Бархъаллал шяраву буссия кIива ссу – аьпалухьхьун лавгсса Жумяъгу, Жуоь-бавагу. Вай бия Давдил гъанчув. Жумяълул арс увний мунан Давдил цIа дирзун дур. Амма му чIивинийва ивкIуну ур. Яла, Жуоь-бавал арс увсса чIумал, мунангу дирзун диркIун дур Давдил цIа. Жуоь-бавал оьрму лавгссар ТIюхчарав. Миннал жяматрал дянив ва бусраврай бикIайва бусурман дарманнугу бувайсса, хIал бавкьусса хъамитайпа буну тIий. Жуоь-бавал Давди хъуна хьуну, ваналгу хъунмасса агьлу хьуну бур.
Ялагу Давдил гъанчув икIайва кIия уссу – Амирхан ва МахIаммад. Вайннаягу хъунмасса агьлу хьуну бур. Давдин мачча-гъансса ялагу буссар. Вайннан цинявннан Давдия пахру буссар, аьпагу учайссар.

Давдил оьрмулия гьарза-гьартану кIул буван бигьану бакъар. Лакрал дакIнихсса творчествалуву цIакь хьусса баллада личIаннин, ванал багьу-бизулия чивчусса цичIав бакъар. Замир-Аьлил тIимуних вичIи диширча, Давди къуллугърай зий ивкIун ур Гъумук Агълар ханначIа. Агьлар-хан, жуна кIулсса куццуй, инсантурай рахIму байсса тайпа ивкIун акъар. Амма, Замир-Аьлил тIийкун,политика дачин дуван ххуйну кIулсса ивкIун ур.
Агълардул Бархъаллал ххаллил Давди лавмартну ивчIан савав хьуссар тIар Гъумучиял чIаххуврайсса шяравасса Шагьалай тIисса, хъинну бакIралгу ххуйсса душ. Мукун тIий чивчуну бур чIявусса затру кIулсса мува Замир-Аьлил. Муний ябавцIуну бивкIун бур Агълар-ханналгу. Халкьуннаву бивкIун бур хаварду Шагьалайл ва Давдил хIакъиравусса.

ХIасил, чIун ларгун, Шагьалай цанма щарну бувцуссар тIар Агълардул.
Амма мунан кIул хьуну бур Шагьалай буцин цува чIал хьуну ивкIшиву. Мугьлат бакъа нигьал бувну, ханнал Шагьалай мукIру хьун бувну бур. Къабювхъуну, ганилгу бувсун бур Давдищал цуппа хьунабакьлай бивкIшиву. Ялун къаличирчагу, цалла дянив ччавугу диркIшиву. Шагьалайл бакIрачIан яла ци бувкIссарив кIулну бакъар. Амма, щак бакъа, чIалай бур му иш ханнал цаннасса кьюкьалану кьамул бувшиву. Оьсса ханнал оьсса тIулгу дурну дур. Лавмартну, загьру буллуну, Давди ивчIан увну ур.
Мунайн хъамалу оьвкуну, хIачIиялувун загьру бичин бувну бур. Мичча шийнмай лявхъуну бур халкьуннаву «Бархъаллал ххаллил Давди» тIисса балладагу.
Давди Гъумукун лагайсса, учIайсса ххуллугу бивкIун бур Бархъарату Щу­тIуйх­чин КIундив увккун, КIундия Ша­хьував, яла – ГьунчIукьатIра-къурух, Гьу­­хъалла-къурух Гъумукун.

Казбек Шалласуев, ш. Бархъал