Аьрасатнал президент Владимир Путиннул хIукмулийн бувну, Аьрасатнаву 2022-ку шинал апрельданул 25-нния тиннай 2031-ку шинайн бияннин баян бувссар Элмулул ва технологиярттал ацIра шин (Десятилетие науки и технологий). 2025-ку шинал апрельданул 1-нния шиннай тIурча, зузи дуллалиссар паччахIлугърал элмийну-машгьурсса (научно-популярный) туризмалийн дагьайсса цIусса стандарт (ГОСТ).
Ванийн бувну туристътураща бюхъантIиссар, цIу-цIусса кIанттурду ккаккаврицIун, цIу-цIусса затру кIул шаврицIун, аьлимтуращалсса хьунабакьавурттавух, элмийсса давурттавух, экспериментирттавух гьуртту хъанан.
Ларгсса шинал щаллу дурну дур элмийну-машгьурсса туризмалул 24 цIусса маршрутрацIун дархIусса давуртту. Программалувугу ххи хьуну дур цIусса 8 регион: Башкортосттан (9 маршрут), Татарсттан (5 маршрут), Къарачай-Чаргас (3 маршрут), Тюменнал область (2 маршрут), Дагъусттан, Волгоградуллал, Ленинградуллал, Тамбовуллал областьру ва Москав (ца-ца маршрут). Элмулул ва технологиярттал ацIра шинал сайтрай цинярдагу дур Аьрасатнал 26 региондалийсса 79 маршрут. 2025-ку шинал программалувун ххи хьуну дур ттигу цIусса 2 регион: Карелиянал Республика ва Алтайскаллал край, мукунна Нижний Новгородрайнсса ва Иркутскаллал областьрайнсса цIусса 2 маршрутгу. Щалагу Аьрасатнал элмийну-машгьурсса туризмалул объектирдал реестрданий тIурча, дур 1 154 турист маршрут.
Билаятрал бакIчинал ларай кIицI ларгсса АцIра шин баян баврил мурад бур му давривун шайссаксса чIявусса жагьилтал кIункIу баву, агьалинан билаятрал элмулул ккаккиярттая, перспективарттая хавар бикIаву.
Туризмалул ва жура Элмулул ва технологиярттал ацIра шинал лагрулий хьхьичIуннай дуллалисса направлениярттавасса ца агьаммур хъанахъиссар.
Цалчинсса туристътурал 2022-ку шинал ххал дурссар элмийсса объектру, Аьрасатнаву Элмулул ва технологиярттал ацIра шинал дайдихьу дуллалисса чIумал.
Ва журалул туризмалуцIунсса ца яла тIалавми ва машгьурми кIанттурдуну хIакьинусса кьини бур Калужскаллал, Иркутскаллал областьру ва Къиримнал Республика: Калугалий К.Э. Циолковскийл цIанийсса Космонавтикалул тарихрал музей, Иркутскаллал областьрай Байкал бяр ва Байкаллал астрофизикалул обсерватория. Къиримнаву тIурча, хъинну чIявур архитектуралул, культуралул, тарихрал кIанттурду ва гьайкаллу.