ТIабиаьтрахсса аякьа – жула къатта-къуш буруччавур

Азнаур ХIажимирзаев

ЧIаххуврайсса Ставрополлал крайрайсса цаппара жаваблув­сса пишакартурал ва къуллугъчитурал ккураннаву ххуйну кIулссар ва бусравну уссар жула лаккучу, ГьунчIукьатIрал шяраватусса Нажмуттиннул арс Азнаур ХIажимирзаев.

Азнаурдул захIматрал ххуллу байбивхьуну бур 90-ку шиннардий Ставрополлал крайрай Кисловодскалийсса минерал щинал «СевКавМинРозлив» ООО-лий юристну зун учIаврия. Жаваблувну зузисса ва гьарца ишираву итххявхсса жагьилсса пишакар цаппара хIаллава ивтун ур предприятиялул директорну. 2000-ку шиннардил дайдихьулий Азнаур юридий практикалухун машхул хьуну ур ва муницIун Ставрополлал крайрайсса жяматрал ва политикалул суккушиннардил ва партиярттал юристнугу зий ивкIун ур. Ванал даврил опытгу, пишакаршиврул даражагу кIулну, 2013 шинал Ухссавнил Ккавкказуллал федерал округрайсса АьФ-лул Пенсиярттал фондрал управлениялул Азнаурдуйн тапшур бувну бур ва идаралул хъунаманал хъиривчунал къуллугъ. 2016 шинал Азнаурдуйн оьвкуну бур Дагъусттаннайсса АьФ-лул Пенсиярттал фондрал управлениялул хъунаманал къуллугърай зун. 2018 шинал ва ивтун ур Рострудрал Къабардин-Балкьарнал Республикалул ЗахIматрал хъунама инспекторну зун.
Ва жаваблувсса къуллугърай Азнаурдул шанна шин дурну дур.
Увну ур ва МахIачкъалалив 1974 шинал. Къуртал бувну бур хъун шагьрулул 4-мур школа. Дуклай унува, спортрахун машхулну, лачIун уккан занай ивкIун ур «Аманат» тIисса спортрал клубравун. Школалия махъ, аьрали къуллугъгу лавхъуну, дуклан увххун ур Кутафиннул цIанийсса Москавуллал паччахIлугърал юридий академиялувун. Вуз къуртал бувсса шинну диркIун дур билаятрай захIматсса, чIя­вусса жагьилтуран давур­тту, зунсса кIанттурду бакъа­сса шинну. Азнаурдунгу мунияту багьну бур Дагъусттаннал кьатIув цала бюхъу-хIарачатгу, пишакаршиврул даражагу тасттикь буллан. Зий ивкIсса къуллу­гъирттал чIалачIи буллайгу бур Азнаурдул цайнна дирхьусса вихшалагу, умудгу лайкьну би­ттур бувшиву.
Чув зий, ялапар хъанай ивкI­нугу ванал дакI ят дурцуну дакъар цалла ватандалия, Дагъусттанная. Кулпат бувну, оьрчIал ппу хьуннингу, хьуну мукьахгу ванал цала бигьалагай гьантригу, отпускгу гьан дайсса диркIун дур Дагъусттаннай, цала уссурссу, гъан-маччами ва жямат буний, цалла оьрчIшиврул шинну ларгсса миналий. Цаятува бивзсса наслугу Азнаурдул тарбия бувну бур ватан ххирану ва жула тарихрал хIурмат буну. Цала оьрчIащал ванал Да­гъусттаннай икъавсса, тамаша къабувсса ва жула зунттал караматсса тIабиаьтрая нахIала къабувсса мурцIу бакъар. Гьарца аьрххилия асардал виувцIуну зана шаврищал, кьурчIи бизлай бур ванан тIабиаьтрахсса биччиба­къулшиву, кIани-кIанттурдайсса цIинцIал бакIурду, неххардиву гьузуйсса ччюрк, бухлаглагисса вацIри ва кьакьлакьисса бярду ххал хъанахъавугу. Ва бур мяйжаннугу къулагъас дан багьлагьисса масъала жулла республикалий. Яла-яла букъавчIайсса зат ванан бур республикалул цурда-ца политикалул партиярдал тIабиаьт дуруччаврих къулагъас дакъашиву.
Грекнал мазрая таржума бувну, «экология» тIисса мукъул дур «къатта-къушлил элму, къатта-къушлихасса ургъил-аякьа» тIисса мяъна-мурад. Мяйжаннугу, жувагу, жула оьрчIругу яхъа­нахъисса аьрщи жула ужагъ бакъарив? Экологиялул ма­съалартту –жува гьарнал биттур бан аьркинсса ва ялув бацIаву дуван тIалавсса масъаларттур. МарцIсса щингу, марцIсса гьавагу, дургьумур ххяххайсса аьрщигу дуруччаву бакъарив инсаннал бурж дунияллий?
НахIакьдан бакъахьунссархха жула гьарца миллатрал культуралул, фольклорданул хазналувугу тIабиаьтран ва жула ужагъран хасъсса учалартту ва лувлякъуртту лявхъуну бусса. Да­гъусттаннал гьарца миллатрал кунма, лакралгу буссар: «Щаращуйн чартту къабичайссар» тIисса учала.
Азнаурдул мурадгу бур рес-­публикалул тIабиаьтрал «цIуцIи кIанттурду» ххалбивгьуну, хъунмур гужгу, каширдугу, бюхъурдугу ва аралувусса ма­съаларттаха зунсса. БувчIлайгу бур укун агьамсса ва хъунна­сса даву ца-кIиннал къадувайшиву, мунияту ванал умудгу бур республикалул экологиялул хIакьинусса тагьарданул паракьатну къабитлатимигу ца хьуну, тIабиаьт дуруччавриха зунсса.