Рисалалул ялувсса пикриру

Сергей Меликов, Да­гъусттаннал БакIчи:
Аьрасатнал Президент Владимир Путинннул Федерал Собраниялийнсса Рисалалул хIакъираву Дагъусттаннал хъунаманал, цалвамур пикри буслай, кIицI лавгунни хаснува социал иширттаятусса цалчинмур бутIа хIисавравун ласун­сса бушиву.
– Социал бутIа гьарманайн багьайсса бур. КьюлтIсса зат бакъар жувагу хIакьину республикалий социал къай­гъурду сантирай ва лябуккулий хьхьичIунмай буванмуних бушиву. Ва му ххуллий таман­сса давуртту дуллай бушиву. Амма, личIи-личIисса багьана-сававрттайн бувну, бувару аьркинсса куццуй хъит учин, даву гьаз дуван. Президентнал хьхьичIххуттавун лавсъсса масъаларттал жучIарагу ва даву ххуйсса даражалийн гьаз дуван хьуншиврийнсса умуд цIакь бунни. Социал бутIа – агьалинан къулайсса, ххуйсса оьрму дузал буваврил цIанийсса давур, хIалалгу бувссар жула агьалинал лайкьсса оьрму, – увкунни Сергей Меликовлул. Ванал чIурчIав дунни инфраструктурардансса проектирттан регионнал кредитру ласун хьунтIисса чарандалийгу.
– Дагъусттаннан ми кредитру дакъа чара бакъассар. Шагьрурду ва шяраваллурду марцIсса щинал дузал даврин, жува марцI-узданну яхъанахъаврин ишла дувантIиссар, жулла социал дуниял диялну хьхьичIуннай дуваврицIунсса кабакьу хьунтIиссар, – ххи бунни Республикалул БакIчинал.

Камил Давдиев, ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал Председательнал хъиривчу:
Аьрасатнал Президентнал гьашину щалагу билаятрай пандемия сававну хIасул хьуну диркIсса захIматсса тагьардания махъ цалчин дуллалисса Рисалану хьунни ва. Президентнал барчаллагь увкунни Аьрасатнал Федерациялул цинярда регионнай коронавирусрал инфекция дух дуллай, зий бивкIсса цинявппагу инсантурахь.
Коронавирусрал инфекциялул ахир дишавринсса чарангу так ца вакцина бавриву бур. Мяйжан хьунни вакцина баврийхчIин бакъа инфекциялул ххуллу къакьукьинтIишиву.
Аьмну, гьашинусса Рисала дия цинявппагу социал масъалартту щаллу баврин хас дур­сса. ХьхьичI ххуттай бия миллат буруччаврил масъала. КIицI лаганна Рисалалуву хъуннасса къулагъасрайн лавсъшиву демографиялул, оьрчIру бусса кулпатирттансса кумагру баврил масъалартту.
Июльдания байбивхьуну щаллу бакъасса кулпатирттава­сса 8 шинава 16 шинавун бияннинсса оьрчIан дуллан най бур — дянивну зуруй 5650 къуруш. Лякьлуву хьусса, захIматсса тагьарданувун багьсса хъаннин кумагрангу — зуруй 6350 къуруш. Гьарица дуклаки оьрчIангу кумаг хIисаврай дулун ккакан дунни 10 000 къуруш арцул.
КIицI лаганна регионну хьхьичIуннай даву мурадрайсса Рисалалул цаймигу кIанттурду. Экономика цIу лаган даву ва хьхьичIуннай даву мурадрай хъуннасса къулагъас дунни инфраструктурардал проектирдах ва регионнан цIа куну бантIисса кумагирттах. Гьарица региондалуща бюхъантIий бур, ххуллурду баву ва цаймигу инфраструктурарду даву мурадрай, шинай 3% булайсса 15 шинал мутталийсса кредит ласун. Миннун бюджетрава итадакьин най дур 500 миллиард арцул.
Ва жулла региондалунгу къулайшиву дусса проект хъанай дур. Цанчирчан, жувагу чIал къавхьуну байбишин най буру, МахIачкъала, Хасавюрт ва Дарбант шагьрурдавун къабувххунма, ялтту-лултту лагайсса ххуллурду буллай.
Рисалалуву Президентнал аьщуйн щуну кIицI лавгунни лахъисса манзилданий биттур бансса масъаларттугу.
Рисалалунсса жавабран, экономикалул ккаккан бунни къурушрал цIакь хьушиву. Мугу кIицI лагансса ххуйсса лишанни.
Регионнайнгу тапшур бунни цивппа ялув бавцIуну экономика ва инфраструктура хьхьичIуннай даврил масъарттаха зузаву. Умудгу бур Да­гъусттаннал властьрал органнал цалва хьхьичI бивхьусса масъалартту жаваблувну биттур булланссар тIисса.

Юсуп МахIаммадов, Лакрал райондалул бакIчи:
Агьаммур къулагъас Рисалалуву дурну дур билаятрал агьалинал ахIвал ххуй баврих.
Лакрал райондалул агьалинал хъин чулий ккавккунни школалийн нанисса гьарцагу оьрчIан ми дуккаврил шинайн дузал бансса кумагран август зурул 1-нния тиннай дулун кка­ккан даву ацI-ацIазарда къуруш.
Къулагъас дурунни щаллу бакъасса кулпатирттах. Вай кулпатирттан кумагран июль зуруя тиннай зуруя зуруйн дуллан увкунни 5650 къуруш. Арулла шин хьуннинсса оьрчIру бусса хъаннин больничнайрду дуллан ккаккан дурунни 100%. Хаснува укунсса кумаграх мюхтажну бур шагьрулийнияр маэшат ялавай­сса зунттал кIанттурдай ялапар хъанахъисса агьали.
Даин жунма хьунабакьлай бур хъин дан захIматсса цIуцIаву дусса оьрчIал нину-ппу дарув ласун кумаг чIа тIисса кIанттурду. Ва буруккинттарал ялувсса хIук­му хIисаврай ккаккан бунни маэшат лавайсса инсантурай ххишаласса налог дишин, ми арцугу багьлул ххирасса дарурттан итадакьлан.
Мукунма В. Путиннул мас­лихIат бунни оьрчIан лагерьдайнсса путевкардал багьлуя 50 % махъунмай зана буллан.
Федерал Собраниялийнсса Рисалалий билаятрал БакIчинал кIицI лавгунни личIи-личIисса журардал пособие ласуншиврул багьлай бушиву чIявусса документру дузал бан. Ми батIиншиврулгу ниттихъан багьлай бур кIунттихьсса оьрчIащал кIани-кIанттурдайн биллан. Му ишираву агьалинансса кумагран сакин бан ккаккан бунни ца чIавахьулттил кьаралданий хьхьу-кьини дакъа зунсса социал казначействарду.

Хасъсса къулагъас билаятрал бакIчинал дурунни коронавирусрал инфекция ппив хьун къаритаврил ялув зузисса медициналул идарарттах. Лавай­сса кьимат бивщунни ва азарданийн къаршисса вакцина итабавкьусса Аьрасатнал аьлимтурал даврин.
ЦIуцIаву ппив хъанахъаву яларай дагьларчагу жунма багьлай бур мюхчаншиву чан хьун къаритан.
Лакрал райондалий чялишну най дуссар агьалинайн вакцина баврил даву. ЧIал къавхьуну тIайла буккантIиссар кIинтнил минардайсса агьалинайн вакцина бансса бригада.
Вирус ппив хъанахъаврия­сса нигьачIаву дурар ттигу лагь хьун, мунийн бувну райондалул цинявппагу агьалинайн оьвтIий ура вакцина бан.
Жула райондалул агьалинан агьамнува личIлачIисса ма­съала бур газ буцаву. Рисалалий кIицI лавгунни шяраваллавун газ буцаврийну къулай хьунтIий душиву агьалинал оьрмулул шартIру.
Райондалул агьалинал хъинчулий кьамул дурунни билаятрал Президентнал Федерал Соб­раниялийнсса Рисала.