Щахлу – ягу «талихIрал мурхь»

Щаххуллул гьивчул оьттул сосудру цIакь дувайссар. Яруннил чани ябавривугу, ххуй бавривугу ваниясса кумаг хъунма­ссар.


Щаххуллул гьивч (облепиха) ккаллиссар витаминнал ва микроэлементирттал ца яла аваданмур вацIлул ахъулссаннун (ягода). Витамин С гьарзасса ва фитонцидру бу­сса, миннуйну инсаннал иммунитет цIакь даврицIун хъунмасса кабакьу бувайсса щаххуллул гьивчул сий цIанасса чIумал хъиннура ларай лахъан аьркинхьунссар.
ЧIун чIарах къадуркна, анавар буккияра щаххуллул гьивчул хъирив: чIаравсса неххамачIув ми батIин, ягу чIаххуврайсса супермаркетрава-базаллува машан ласун, инсаннал цIуллу-сагъшиврун хъунмасса мюнпат бусса вацIлул ахъулссаннул инттунин, гъинттулнин луртан дуван.
Дахьасса къашавай шайхту, апттикIравун дарурттал хъирив къалечлай, аьдат хъанахъияра тIабиаьтралва жунма пишкаш бувсса даруртту ишла буллай.

* * *
Щаххуллул гьивчуясса кумаг хъунмассар аьвкъу-гъили, къашавай къашавриву, къашавай хьуну, хъугьу тIиний – хъин шавриву.
Хъугьу хъин баншиврулгу, укунна иммунитет цIакь даншиврулгу, щаххуллул гьивч ницIащал хIала бувну хъин­ссар.
Ишла буллалияра щаххуллул гьивч гьарца кьини чан-чанну: ккуччу бувну, цирдалу миннуя чяй дурну, цамур чяйлувух хIала бувну, ягу, ялун гъилисса щин дуртIуну, щинащал.

* * *
Щаххуллул гьивчуя хъунмасса кумаг шайссар чурххал кIушиву цила кьаралданий дитавриву – ванил чурххаву аьгъу­шиву, май цачIун хьун къадитайссар, диабет ва къюкIлил ва сосудирттал азарду шаврил нигьачIингу лагь дувайссар.

* * *
Щаххуллул гьивчуясса мюнпат хъунмассар инсан, ччяни хъунав къавхьуну, жагьилну личIавривугу – циву витамин С гьарзасса щаххуллул гьивч хьхьичIунну гьуртту шайссар коллаген сакин шавриву, мунийн бувну инсаннал лажиндарал ва чурххал бурчу бювчIуну, цIай буну яшайссар, жигдатIру дакъа ягу чан шайссар.

* * *
Щаххуллул гьивчуйн халкьуннаву, «талихIрал мурхь» (мунил инсаннал дакIнил хIал, макьу, настроение ларай дувайну тIий) ягу «бургъил ягода» бакъасса, ялагу учайссар «тIабиаьтраявасса поливитаминнал концентрат – таблетка-поливитамин» кунугу, миву дазу-зума дакъасса мюнпатсса затру дуну тIий. Мукун, инсаннан витаминну биял къахъана­хъийни ягу оьтту чаннийгу (малокровие) ишла бувну хъинссар щаххуллул гьивч.

* * *
Щаххуллул гьивчувусса антиоксидантирттал ва флавоноидирттал (хаснурив кверцетиндалул) кумаг бувайссар оьсса дурухлурдащалсса талатавриву, яни рак азар дух дуван ягу хьун къадитан.

* * *
Щаххуллул гьивчувусса бета-ситостериндалуя ххуйсса кумаг шайссар бугьарасса инсантуран зат хъама къабитлатавривугу – атеросклероз хьун къаритавриву, хьуну духьурчагу, му хъин ягу хьхьара давриву.