Манзилданул низамрайсса дарсру

Людмила Шяъбанова

[dropcap]В[/dropcap]а итникьини буниялагу билаятрал циняв школардай дайдирхьу­ссар дистанциялийсса дарсру. Жулламур республикалий ва даву цукун сакин

дурссарив ва кIантту-кIанттурдайгу ци хIадуршинна дурссарив буслай бур жухьва ДР-лул КIулшивуртту дулаврил министерствалул жаваблувсса пишакар Людмила Шяъбановагу.


— ЦIана республикалий хIасул хьусса санитар-эпидемиологиялул тагьаргу хIисавравун ларсун, дук­лаки оьрчIахь, дистанциялий­сса дакъа, цамур журалул дарсру дихьлансса сант дакъар. Умуд­рай буру даву цурда сантирай дан бюхъантIишиврийн. Билаят­рал даражалийсса хIукму бувну буссар, апрельданул 13-нния гихуннай жула циняв школардай му кьяйдалий дарсру дихьлан.

— Му даврил сакиншиннараяту цахъи гьарза-гьартану бувсун ччива.
— Дистанциялийсса дарсру дихьлай дуссар, цимирагу платформа щурущи дурну. Гьарнаща бюхъантIиссар миннува цанна къулаймур язи дугьан. Цимивагу сайт ккаккан бувну бур ишла бан бучIисса. Миннувасса ца «Российская электронная школа» тIимур сайт кIицI банна АьФ-лул КIулшивуртту дулаврил министерствалулгу маслихIат буллалимур бушиву. Школалун бикIу, цанма учительнан бикIу, цания ца сайт язи бугьан ягу къабугьан цукунчIавсса къадагъагу да­къассар. ЦIунилгу ва зат тикрал бан ччай бур, гьарнан цанма цумур къулайну бурив, му ишла бан бучIиссар. Мукунсса сайтру тIурча, ацIвахъул бур.

— Ми гьарзатгу ишла дурну, ттинин хьунакъадаркьусса журалул дарсру дишин бюхълахъиссарив жула учительтураща?
— БюхъантIиссар, ттул пикрилий. Учитель ва дуклаки оьрчI цаннан цагу чIалай, цаннащал ца гъалгъа бан бюхълай буссар. Дарсгу дурчIин дурну, учительнал дуллай ур оьрчIахьхьун щаллу дансса задание. Суаллу буллуну, ххал дуллай ур ганан га дарс дурчIуну дурив-дакъарив. ХIасил, гьарца зат сайки классраву кунмассар – так компьютердал монитордавух ва телефоннавух. Ца къулайшиву цамургу кIицI данна, дистанциялийсса дарс къуртал хьуну махъгу оьрчIаща цанма къабувчIумунил хъирив лаян бюхъантIиссар, га дарс ялагу цал тикрал дурну, цанчирча циняр дарсру записьрайн ларсун, тик­рал дансса куццуй ядурну дуну тIий.

— Ми дарсру дихьланшиврул чара бакъа гьар кIанай интернет дикIан аьркинссарив?
— Тунукьай. Интернет чара бакъа. Компьютергу, ноутбукгу, смартфонгу, планшетгу – гьарцимурца муницIун дархIуну дикIан аьркинссар. Skype тIисса приложениялул кумаграйну учительнаща бюхъантIиссар цимиягу дук­лаки оьрчI щяивтсса видеоконференциялул журалийсса дарс дишин.

— Интернет чIярумур чIумал къаххуйну зузисса шяраваллал кIан­ттурдайсса учительтурал ва дуклаки оьрчIал ци бантIиссар?
— Республикалул щархъавунгу интернет дуцлацисса чIярусса давуртту дурссар вай махъсса шиннардий ДР-лул Информатизациялул, связьрал ва массовый коммуникациярттал министерствалул. Ттигу зийнма буссар му масъалалуха.

Дистанциялийсса дарсру дишавриву жул хъунмурчIинсса къулагъасгу щархъавуми учительтурах ва оьрчIахри. Цалчин, ихтияр дуссар телефонну ишла дурнугу дарсру дихьлан. Мобил­сса дахIавуния жула гьарца шяраву дур. КIилчин, циняв аьмну апрельданул 13-нний байбишиншиврул, жу щархъавуми школардайн тIайла дуккарду оьрчIансса заданиярттугу цачIун дурсса «флешкарду». Гьарцагу районнал цала-цала кIулшивуртту дулаврил управлениярдал кка­ккан бувсса кIи-кIия пишакарнал бувчIин бувссар учительтуран ми «флешкардайсса» дарсру цукун дишинтIиссарив.

— Дарсру дайдишин хьхьичIсса апрельданул кIира нюжмардий жула оьрчIру бивкIунни дарсру дакъа.

Утти ми дарсру цукун хъирив лаян дантIиссар?
— Гьарца школалул цила хIукму бантIиссар ми дарсру цукун, ци журалий хъирив лаян дантIиссарив. Махъра-махъмур четвертьрай оьрчIан дулун багьлай бивкIми кIулшивуртту цила низамрай, багьайсса куццуй щаллу дантIиссар.

Цирда вай дистанциялий­сса дарсру карантиндалия махъгу жунна гихуннайгу аьркин хьун бюхъайссар. Мисалдаран, оьрчI къашавай хьуни, дарсирайн гьан къабювхъуни, ганаща хьунтIиссар интернетрава га кьадиртсса дарс ларсун, заданиягу дурну, цала архIал дуклакиминнал хъирив лаян. Ва низамрайсса дарсру, ца школардай дакъа, дихьлан бю­хъайссар техникумирттаву ва колледжирттавугу.

ХIадур бувссар
Залму АьбдурахIмановал