КIулшиву – ххазинассар

Августрал 22-нний, гьарца шинал ва зуруй дуллай аьдатравун дагьсса куццуй, МахIачкъалалив Дусшиврул къатраву хьунни кIулшиву дулаврил аралул зузалтрал Республикалул лагрулийсса батIаву. Муний гьуртту хьунни Дагъусттан Республикалул БакIчи Владимир Васильев.


Бадрижамал Аьлиева
[dropcap]Б[/dropcap]атIаврий ххал диргьунни ва ялату ларгсса дуккаврил шиналсса хIасиллу, кIицI лавгунни ялунмай бартбигьинми масъаларттугу.
ХьхьичIмахъ лавхъунни Аьрасатнал Федерациялул Просвещениялул министерствалул Правалул департаментрал директор Светлана Нуждинал. Цилва ихтилатраву мунил гьаз бунни кIулшиврул даража лавай баврил, инфраструктура хьхьичIуннай даврил ва кадрардал луртандарал иш-тагьар къулай даврийн багьайсса масъалартту.
— ХIакьину жува буванну ихтилат Аьрасат яла ххуйсса кIулшиву дулаврил система дусса дунияллул 10 билаятрал сияхIравун буххаврия.

Цукунсса дуварчагу, нацпроектирдал цаппарасса бутIраву дуварду мадарасса давуртту. Дуккаврил нацпроектран федерал бюджетрава 106 миллиард къурушрал итабавкьуссар, 2024-ку шинайн бияннин тIурча, цинявппагу 784 миллиард ккаккан бувну буссар. Ва даву жура бакIуйн дуккан къадурну цамур чаран бакъассар, — увкунни ванил.
— Учитель – му хъанахъи­ссар оьрчIансса гьарца кьинисса хIакьсса патриотизмалул ва инсаннал хасиятрал язими лишаннал эбратну.

Департаментрал директорнал мукунна бацIаву дуруна профориентациялул даврийгу, оьвчаву дурна студентътурайн ххи­сса кIулшивуртту дулавриха зун, насихIатчитуращал архIал педагогикалувунсса цалчинсса шаттирду ласлан.
Ихтилат бувна ДР-лул ХIуку­матрал Председательнал хъиривчу, ДР-лул кIулшиву дулаврил ва элмулул министр Уммупазил Оьма­ровалгу. Ванил бувсунни нацпроектрал лагрулий республикалий ва шиная тиннай щаллу дуллай бушиву 10 федерал проектравасса 7, АьФ-лул Просвещениялул министерствалул конкурсирттай ххув хьуну, Дагъусттаннал бувххушиву сайки 16 миллиард къурушрал, миккугу 15, 6 миллиард къурушрал харж бувантIишиву оьрчIал яслирду ва школартту баврин.

Министрнал бувсунни хъуннасса къулагъас дуллай бушиву школалийн гьаннинсса кIулшивуртту дулаврих. Му масъала щаллу шаву мурадрай, Дагъусттан гьуртту хъанай буссар «Демография» тIисса нацпроектравух, цил лагрулийгу 2019-2021-ку шиннардий школалийн гьаннинсса кIулшивуртту дулайсса 57 идара (шанна шин хьуннинсса оьрчIансса 9100 кIану бу­сса) тIитIиншиву. Бувсунни ва аралуву дуван нанисса цайми давур­ттаягу, жулла региондалий чIявусса оьрчIру буллалаву ва шяраваллил кIанттурдая чIявусса кулпатру бизлазавугу сававну, хъинну чIявусса оьрчIру садикирттавун занан, мивунсса ирглийвагу бацIан къахъанай бушивугу хIисавравун лавсун.
Хьунни батIаврий Цасса ПаччахIлугърал экзамендалийн багьайсса чIявусса ихтилатругу.

ЦIурувкьюми масъаларттавасса цаннин ккаллисса, шяраваллил школарттай учительтал биялну бакъашиврия (хаснува ингилис мазрал, математикалул ва оьрус мазрал дарсирдал) ихтилатру буллай, кIицI лавгунни Да­гъусттан Республикалул БакIчинал сипталийну щаллу дуллай байбивхьушиву «Шяраваллил (земский) учитель» тIисса цIанилусса республикалул программа. Му проектрайн бувну, шяраваллил школалий зий 5 шин дурсса учительнан 1 миллион къурушрал булун куну бур.

Хьунни чIявусса ихтилатру «Уттизаманнул школа» тIисса цIанилусса ва цаймигу федерал проектру щурущи даврил, центрду зузи баврил ва цаймигу цIушиннардил ва жула дуклаки оьрчIал дунияллул даражалий ккаккан дурсса хьхьичIуннайшивурттал ялувсса.
Ихтилат бунни МахIачкъала шагьрулул бакIчи Салман Дадаевлулгу. Мунал кIицI лавгунни цуксса агьамшиву дуссарив «150 школа» тIисса проектрал ва бувсунни мунил лагрулий дурсса ва дуван дакIнийсса давурттая.

КIулшиву дулаврил даражалия ихтилат буллай, Республикалул БакIчи Владимир Васильевлул дакIнийн бувтунни «Ттул Дагъусттан» тIисса цIанилусса кадрардал конкурсрай ххув хьуминнал 80 % ДГУ-лул выпускниктал бивкIшиву, чIурчIав дунни кIулшиврул даражалийн хъар шайшиву республикалул экономикалул буллугъ-къабуллугъшиврул тагьар. БакIчинал мукунма ихтилат бунни ва шинал 1-мур сентябрьдания тиннай зий дайдихьлахьисса «Земский учитель» программалиягу. Бувсунни ва сентябрьдания тинмай зунттал шяраваллавун 50 учитель тIайла уккантIишиву.

Ихтилат бунни ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал председатель Хизри Шихсаэдовлулгу.
— Жу зуяту пахрулий буссару. Яла агьаммур масъала – билаятран дурккусса, куртIсса кIулшивуртту дусса инсантал хъуни бавур. Бухьурча мукунсса инсантал – бикIантIиссар бювхъу­сса, тIутIайх бичлачисса билаятгу. Учительтал – ми ляличIиссава инсанталли, цачIара думур оьрчIайх дачIлачIисса. Жу пахрулий буссару зул даврия.