Ххайжани букан, Ссухъияхьхьун

Щаллаев Кь, ХIусайнов ХI, Щаллаев ХI.

[dropcap]Н[/dropcap]а уттигъанну лавгссияв ттула даврил иширай Ссухъиящиял шяравун. Ва шяравалу ттулмур Вихьуллал шяраваллияту арх дакъа ца километра ва дачIиннул архну дирхьуну дуссар.

Инсаннал бакIраву оьрмулуву хьумур дакIний личIаврил дур махIатталсса кьюлтIшиву. Оьрмулуву хьусса хъинну агьамсса ишру хъама бивтун, «ххалуйх лаххан къашайсса» ишру дакIний личIай. Вай дакIний личIавурттал инсаннал дакI паракьат дуллай, анавар къаувккун дуллалимур дуван багьлагьишивриягу бусай. ХIасил тас­ттикь буллай бур инсаннал оьр­мулуву хатIалий хьусса цичIав къабикIайшиву.

Хъанахъимунил ахирданий цидунугу хIисав-ккал дикIайшиву.
Вихьуллал школалий дуклакиний на бавал гужрай гьан увайвав Ссухъияхьхьун, ттучанналия качар, макарон, навт ласун. Жул Вихьуллал шяраву чIявусса инсантал яхъа­най бушаврийн бувну, чара бакъа къатта-къушливу аьркинсса циняв затру дириллан къадикIайва. Мукун ца чIумал Ссухъияхьхьун ттучанналийн лавгун, махъунай нанисса чIумал хьуна ца махIатталсса иш.

[dropcap]Н[/dropcap]а кIяласса, чIирисса карщуву бавхIуну къуркъ качар лавсун най уссияв. Вихьуллал ва Ссухъиящиял шяраваллал дянив бу­ссар Ттуккул-БархI тIисса кIану. Га кIанаяту бу­ссар кIива ххуллу. Ялттумур хху­ллу най буссар тIайланма Вихьуллал шяравун, лулттумур колхозрал чулинмай. Гай ххуллурдал кIибачIулийн ивсса чIумал янилун багьуна лулттумур ххуллийх лавай нанисса хъамитайпа.

Ганингу на ххал хьунав. Ца лахIзалува га хъамитайпа зайлан бивкIуна. Нагу лагма уруглай ура «га щиха зайлай бурвав?», — тIий. Гьич навагу га хъамитайпагу бакъа гивах цама инсан акъая. АвцIуну вичIи дирхьу­сса чIумал бувчIуна га хъамитайпа ттухава зайлай бушиву. Ганин ххай бивкIун бия гичча арх да­къасса цила хъувату на лухIи хъюрув дукаву къагьану, ххишалдаран карщигу дурцIуну нанисса куна. Га хъамитайпа гила лавай кIибачIулийн бияхту на махъунай зана хьуну ссибизаврил зурзу тIисса каруннах къиялий карщи ттиривхIуну ганин гай хъюрув дакъа, качар бушиву кка­ккан бувссия. Яла га хъамитайпа лергъ тIий, багъиша бити тIий, бавахь мабусара тIий на ххира-ххуй уллан бивкIуна. Цибанссия нагу къабувсъссия.

Утти зана хьунну хIакьинусса кьинилийн. На Ссухъиящиял шяравун лагаврил багьана хьуна кIайнначIасса бугьараминнал кьинилун хас бувсса мажлис.Ттуйнгу оьвкуна мажлисрайн Ссухъиящиял культуралул къатлул каялувчи Оьма­риев ХIасайнил. Ттухьхьун махъ буллуну, Ссухъиящиял бугьарами барча буллай унува, ттун дакIнин багьуна нава школалий дуклакиний ттущала дусну бивкIсса, нава Ссухъияхьхьун лавгний хъамалу уцайсса ХIасан ва ХIусайн тIисса кIинничалт. На гайннал хъинну нахIусса ххайжани бувну хъамалу увайвав. Му иширая на бувсъссия мажлисрайн бавтIминнахь. Ххал арча, кIинничалтравасса ХIасан тIима гиккува мажлисрай ивкIун ия.Гиккува ия ганал хъунама уссу КьурбанмахIаммадгу.

[dropcap]М[/dropcap]ахIатталшиву, караматшиву ххюцIаллийсса шинну ларгун махъ школалий дуклакиний дусну бивкIсса оьрчIру хьуна бавкьунав.ТIайлая, на ХIасаннун хъама ивтун ияв. Ттуннив га дакIния къалавгуна. Гай школалийн заназиний яхъанай бивкIсса къатри диркIсса кIанугума на бувсъссия гайннахь.
Га дия 50-ку шинну къуртал хьуну 60-ку шинну дайдирхьу­сса чIун. Вихьлив Ссухъиящату бучIайва оьрчIру 5-мур классравун. Ттун кIулссаксса ХIасан ва ХIусайн ттуяр ялавайми классирттаву бикIайва. Мукун бухьурчагу на вайннащал кIул хьуссияв Ссу­хъияхьхьун жула хъамаллурачIан КьаландарахъачIан лавгун унува. ХIасаннул ва ХIусайннул къатригу Кьаландарахъалминния арх дакъа дикIайва. ДакIний ливчIунни вайннал къатрал ялттугу, лулттугу шяраваллил ххуллу бивкIшивугу.

Жулми къатри школалия архну, мизитрал чIарав душаврийн бувну ХIасан ва ХIусайн ттучIа шаппа хъамалу къавхьу­ссар. Мукун бухьурчагу, школалий дуклакиний ттун дакIнийри куннал куннан кьалан, ручка,тетрадь булайсса бивкIшиву.На яла чIал къавхьуну мяйва классгу бувккуну, дуклан шагьрулийн лавгссияв. ХIасаннущал ва ХIусайннущалсса дусшивугу махъ лирчIуна, Амма вайннал къатлуву бувкусса ххайжанттул тIин ттигу кьацI­ливату гьан бувар.
Шадлугърай жуща чIявусса ихтилат буван къавхьуна. Вагу ттун цIунилгу ХIасаннущал хьунаакьинсса ишну чIалай бур. Гьай-гьай, Аллагьнал кабакьулийну.