[dropcap]М[/dropcap]ухIаммад Идавсил (саллаллагьу аьлайгьи ва саллам) хIадисирттава жунма кIулли гьарца инсаннал цала оьрчIахлу ва кулпатрахлу Аллагьнал хьхьичI жаваб дуллалишиву. ХIакьинусса жагьилтурал ялувгу буссар жаваблувми. Гьарцаннал хIарачат бувай цала оьрчIру хъуни буван, цащара шайсса гьарзад ххуймур дуллай. Амма пикри буван аьркинни жунма кIуллив миннан яла хъинмур ци дуссарив?
Жулва жагьилтал хъанахъиссар жяматрал аслу: жагьилтал цукунсса бурив, мукунсса бикIантIиссар жяматгу. «Жагьилтал» увкуну жям буварчагу, ми жула гьарцаннал оьрчIру ва душрур. ХIакьину школалийсса учительтурая, вузирттаву дарсру дихьлахьиминная, телевидениялувух ва цаймигу кIанттурдай жунма баллан бикIай жагьилтал уку-тукунсса бур тIисса шикаятру, аьрзарду.
Исламрал лахьхьин буллай бур оьрчIру, Аллагьнаятусса аманат кунма, кьамул буван. Му аманат жуйнма тапшур бувссар, тIайласса тарбия дуллуну, Заннайн мютIийну бикIан лахьхьин буван.
Ца-цавайннал учай: «Ттул буттал ппу аьлимчуя», «Ттул ниттил нину кIилла-шамилла хIажлив ларгссар» ва м.ц. Амма цивппа бакъассар чак буллай, къакIулссар диндалул гьанурдувагу. Исламрал идарарттаву дуклакисса лак чанну бур. Перестройка къуртал хьуну 27 шин ларгунни, амма жула щархъаву уттигу бур кьункьулли дирхьуну лавкьусса мизитру. Му ишираву, так Муфтиятрал ва имамтурал бакъассагу, щалагу жяматрал бияла буссар.
Жула оьрчIру мадрасарттавун ва исламрал вузирттавун дуклан гьан къабарча, гьунттий мизитирттаву имамшиву дуллансса, жунна тIайласса дин лахьхьин дувансса, ивкIума уччинсса, магьар бишинсса, кьулгьу-мавлуд дувансса имамтал ча буккантIиссар. На акъара светский институтру къааьркинссар тIий, миннуятугу хъунмасса мюнпат буссар. Амма, цIанасса тагьарданух буругарча, жунма чара бакъа гьарца тухумрава, шярава ца-ца жагьил гьан аван аьркинни исламрал идарарттавун дуклан, цIанасса чIумал мивугу бюхълай бур светский элму лахьхьин.
Му бакъассагу, ххуйну буругияра зула оьрчIру элму-кIулшиву щияту ласлай бурив, ми щил хъирив най бурив.
Вай давурттугу махъун дичлан къабучIиссар, цанчирча, цIана чIявусса жагьилтал аьркин бакъасса иширттавух хIала бухлай бур. Аллагьнал цIимилийну, жула Муфтиятрайсса аьлимтал тIайласса ххуллу бувгьуну най бур, мунихлугу Заннайн щукру буван аьркинссар. Щукругу хъанахъиссар миннал ккаккан буллалисса ххуллийх бачаву.
Ца-цавай жула инсантурал диндалул иширттавугу цалчинмур кIанттай бивхьуну бур миллат. Имам ягу аьлимчу цамур миллатрал инсан ухьурча, мунаяту элму ласун ччай бакъар. Му къатIайлассар. Ттуршра шинал хьхьичI Дагъусттаннай ялапар хъанай ивкIссар Ухссавнил Ккавкказнал цалчинма муфтий – НицIавкIратусса шайх Сайпуллагь-кьади Башларов.
Му ивкIссар хъинну лавайсса даражалул аьлимчу. Га заманнай Сайпуллагь-кьадинаяр лахъсса рувхIанийсса даража бусса цучIав акъассия тIар. Ганан камилну кIулну диркIссар цинярда диндалул элмурду, медицина ва ацIуннияр ххисса миллатирттал мазру.
Сайпуллагь-кьади ивкIссар шанна тIарикьатрал усттаз – Накьшибанди, Щазали ва Кьадари. Щала Ккавкказрай ва мунияргу гихунмай махъ нанисса шайхну ивкIссар. Сайпуллагь-кьадинал яла язима мурид ивкIун ур яруссаннал КахIиб тIисса шяраватусса ХIасан-апанни. ХIасан-апанни цува шайхнал даражалийн ивсса аьлимчу унугу,
Сайпуллагь-кьадиная вирд лавсун, ганал мурид хьуну ур. БивкIу гъан хъанахъисса кIул шайхту, Сайпуллагь-кьадинал цала маъзунну (цала хъиривма шайхну) ивтссар ХIасан-апанни. ХIакьинугу Ялувмур Къазанищлив буссар Сайпуллагь-кьадинал зиярат. Миккун гьарца кьини бучIай щала Дагъусттаннаятусса, хаснува зунттавусса щархъавасса халкь.
Сайпуллагь-кьади лаккучу ивкIхьурчагу, миллатрах къабурувгун, занай бур инсантал мунал зияратрайн. Цува Сайпуллагь-кьадинаятугу жунма чIявумур кIул хьунни яруссанная, миннал щархъаву мунал сурат дакъасса къаттагума лякъин захIматри. Амма жува мунал кьадру буллай бакъару.
Аллагьнал жунма тIайламур тIайламурну, щялмахъмур щялмахъмурну чIалачIи бувну, тIайламунил ххуллу бугьан тавпикь дулуннав! Амин!
ХIасан МухIаммадов
