Колорадуллал гъангъаратIи

Ахънин, хаснува нувщун, яла гужма душман колорадуллал гъангъаратIи хъанай бур.
Яларай кIицI данну гъан­гъаратIащалсса талатаврил цаппара кьяйдарду.

-Дургьумунин дарув бан аьркинссар гъилисса, марч бакъа­сса кьини. Хъинссар ахттакьун чIумал ххяххиялул щин (настой, отвар) дутIин, бургъил даруврал гуж чан байссар.
Гьивхьхьул, къуппан тIутIул, (одуванчик) чистотелданул ва ларал щин дутIлан аьркинссар нюжмардий цал. Яла чIявуну ишла даймур цавува загьру бусса (инсектицидру бусса) ххяххия лари (полынь).
-Ларал уртту мюрш дурну, буцIайссар бадралул 3 бутIул ца бутIа, ялун дутIайссар кIирисса щин, 3 гьантлува диргьуну пурх учайссар марслуйн.
-Ларан кIанай бучIиссар чистотелгу ишла дуван. Вайннущалсса бадра щаран бишай­ссар 15 минутIрайсса, дякъингу дурну 10 литIра щинавун дачIи литIра чистотелданул щинал хIисаврай хIала дурну, пурх учайссар марслуйн.
-Кухнилувугу лякъинтIиссар вай зиянчитурансса дарув.
-500 гр. ссиркалул 100 г. содалул 10 литIра щинаву ххуйну хIала дурну гава цIана ахъувун лавгун бучIиссар пурх учин.
-Ягу 10 литIра щинаву янналул ссахIван бяххин бувну, гивун бичайссар 100 гр. хIуен бувсса иссиявтрал 2-3 ссятрава бучIиссар ишла дан.
-1 кг. горчицалул хIала байссар бадра щинаву ялун дутIайссар 100 мл. 9% бусса ссиркалул. Ва хъинну ххуйсса даруври гъангъаратIив бухлаган байсса.
-Кисайлул чантайлувун бивчуну цемент, чантай ттуршацIун бавхIуну къатIул ялув кIусу-кIутIу буллай ачайссар марслуйх, бучIиссар, ялунгу кьювкьуну бацIантIиссар цементран кIанай тIама ччурччусса лах ишла барчагу.
-1 кг. луххал хIала бара 10 литIра щинавух. Щарангу бивтун, гъилисса кIанттай битияра 2 гьантлийсса, диргьуну махъ 40 гр. янналул ссахIвандалул ххуйну хIала бара, ялун 10 литIра щинал ялагу дутIияра. Утти бучIиссар ишла дан вай щин.
-Лах бичайссар нувщи бугьлагьийни хъунтIуллавунгу. Вай­ннуя хьунтIиссар ххуй­сса оьргъашиннагу (удобрение) гъангъаратIансса ххуйсса дарувгу. БучIиссар кказа баннин хьхьичIгу лах бичин .
-КъатIрал ялун бичин бу­чIиссар кIялахIилул мурхьирал лах 15 гьантлий цал хIисаврай, 3-ла . БухлагантIиссар циняв гъангъаратIив.
-Уттигу ца аьжаивсса кьяйда гъангъаратIив бухлаган бай­сса.
Ласайссар яла кьюркьумур хIан, хъиннува хъинну оькки­сса качествалул самопал ласурча. Банкалувун дуртIуну чан­сса гивун участокрал гьарца чулуха бавтIуну бутайссар 20-30 гъангъаратIи. Битайссар чанкьанну хIанттил буччинцIа (так литIуннин мабитари) Яла цIунил итабакьайссар тай щала ахъувух. Цинявппа гъангъаратIив ли­хъайссар.
Спирт яла гуж бумур загьру бусса бур цинявппагу ущу-щулгъилун, ахънил зиянчитуран, мукунма гъангъаратIангу.

[pullquote]ГъангъаратIив жула ахъавун къабатIиншиврул[/pullquote]-Дугьан аьркинссар гъан­гъаратIан къаччисса кьанкь ду­сса уртту:
-календула ягу бархатцы, нувщущал цачIу ягу жарграл дянив дугьарча хъинссар.
-бучIиссар шагьнал хъюрув дугьан нувщущал ца хъун­тIуллуву, вайннул ххиян байссар гъангъаратIив.
-лаччул кьункьаягу ххияй­ссар ущу-щулгъи.
-ххуйну кказа бан аьркин­ссар.
ХIадур бувссар
Т. ХIажиевал