Учительнал бусравсса цIа

30_foto_8ЧукIуннал шяравасса ххаллилсса учитель ва тарбиячи, Буйдалавхъал ХIажинал арс ХIусайнов Аьбдулмуъминнун гьашину 100 шин хьунтIиссия. ХьхьичIмур никирал инсантураву шяравугу, лагма щархъайгу ва къакIулсса нажагьсса бухьунссар.

Андриана Аьбдуллаева
ХIакьинусса кьинигу шяраваллил жяматрал ва Аьбдулмуъмин кIулсса цинявннал ванал цIа хIурматрай кIицI дувай.
Цала бусса оьрмулий учительну зий, цимирагу никирал оьрчIан кIулшивуртту ва тарбия дуллу­сса учителли Аьбдулмуъмин. Гъумучиял педучилищагу (1-мур выпуск) къуртал бувну, оьрмулул 16 шинаву байбивхьуну бур ванал цала захIматрал ххуллу. Зий ивкIун ур 1-мур ЦIувкIуллал школалий оьрус мазрал учительну ва директорну, Лаващиял райондалий кIулшивуртту дулаврил инспекторну, Къаракадани шяраву школалул директорну. ЧIяруми шиннурив ларгун дур буттал шяраву, ЧукIуннал школалий учительну ва директорну зий.
Хъунмур оьрму, сайки 50 шин, Аьбдулмуъминнул хас бувну бур школалун. Цала дарс дирхьусса оьрчIан ванал дуллуну дур куртIсса кIулшивуртту. Цала даву ххуйну кIулсса, аьчухсса, оьрчIах ччаву ду­сса учитель хъунмасса хIурматрай ивкIун ур дуклаки оьрчIачIагу, нитти-буттачIагу. Учительталгу личIи-личIисса бикIай. Аьбдулмуъмин кунмасса учительтал сававнур тай шиннардий учительнал пишалул сийгу диркIсса, учительталгу эбратну чIалай бивкIсса. Цала кулпатращал БатIащал Аьбдулмуъминнул ччаннай бацIан бувну бур 6 оьрчI. Ххуйсса тарбиягу дуллуну, цала-цала оьрмулул ххуллийн бивчуну бур. Миннаягу хьунни цив­ппа бусса кIанай бусравсса, буттал цIа лайкьну дуручлачисса оьрчIру. КIивагу душнил Замирал ва Бахтигуллул, мединститутгу къуртал бувну бур. Ца арс строительну ур, ца «Горэлектросетирдай» экономистну ур. КIия арс, оьрмулул къабувччуна, дунияллия лавгун бур. Аьбдулмуъминнул кIулшивуртту дулаврил ххуллий бивхьусса захIмат хIисавравун лавсун, хIукуматрал дуллуну дур ванан «Отличник просвещения» тIисса бусравсса цIа.
Му дакъассагу, ва лайкь хьуну ур «ЗахIматрал ЯтIул ттугълил» ордендалун, «За трудовые успехи» ва цаймигу медаллан.
Аьбдулмуъмин кIулминнахь ваная цIухху-бусу буллалиний, цинявннал ца зумату кунма «ххаллил­сса адамина ия», «цила икIайкунсса учитель ия» учай. Вайнна цаппара­сса дакIнийн бичавуртту.
Кураев Аршад, гъанчу:
— Аьбдулмуъмин ттул ссура­хъуя. Маччанай ччаву дусса, мюрщими цала аякьалулун ласласисса, гьарнал цала хьурдай чинсса гъанчу ия. Цува Ккуллал райондалийн, ЦIувкIрав учительну гьан увсса чIумал, 4-мур классраву дуклакисса ттул уссу ГьарунхIажигу увцуна архIал цала итталу итан. Ттул уссу итххявхсса, сивсусса оьрчI ия. ДакIнийри, таний ЦIувкIрав пагьламантурал группа бувкIун бия, Рабадановхъал группа бивкIсса ххай ура. Тайннан уссил гьунар хIисав хьуну, Аьбдулмуъминнухь та цащала циркраву зун гьан ува тIий бивкIсса. Шин ххишалагу ЦIувкIравгу дурну, дяъви байбивхьусса чIумал ЦIахъарав зун лавгссия. Нагу уссищал лавгссара гикку дуклан Аьвдулмуъминнул бувцуну. 1943 шинал Гъумук тIивтIуну бивкIссар 10 зуруйсса, байбихьулул классирттахь дарсру дишайсса учительтал хIадур байсса курсру. Ми курсру буккин гьан увссия уссу. КIичча лавгссар дяъвилийн. Аьбдулмуъмин чIирисса чIумул дянив цIахъардангу ххира хьуна. Къаххирахьунсса къаикIайва. Аьмал-хIал бавкьу­сса, цаманал хIурмат бан кIулсса ия. Ванан ххирая маччами, дустал, ххирая хъамал. ЦIахъарату лавгун махъ, КIундив зий икIайссия. Чув ухьурчагу бусравну икIайва.
Марсел ХIусайнов, арс:
— Жул бия 6 оьрчI бусса хъунма­сса кулпат. Гьармуниву низам ххирасса буттал кулпатравугу ххуй­сса низам дирхьуну дия. ИчIува аьчух­сса, хIал бавкьусса ия. Буттал му­къул сий хъуннасса дия, дуллалимуний цIу бия. Ия хъинну захIмат ххирасса. Ссаха ухьурчагу зий мицI къаацIайва. Найрду ябувну, миннуха зий икIайва. Ххуйсса багъманчигу ия. ЧукIуннал шяраву жул кунмасса багъ щилкIуй бакъассия. Цала багъраву дуллалицирив давуртту къагьану, колхозрал багъирдавун лавгун, ялгъарду, обрезкарду дуллан икIайссия. Гьарица инсаннан цащава шаймур буллан икIайва.
Аьвдуссалам Магьдиев:
— Гьарица шяраву бикIай итталун багьлагьисса, ляличIину чIалачIисса арамтал, хъами, оьрчIругума. Мукун, цайминнал итталун агьлагьи­сса адамина ия Аьбдулмуъмингу. Ца чулуха, чил шяравасса, кIулсса инсан ялун бурувгун ххуйну чIалай икIайссар, ганал инсаншиврул бутIа ялун личлай къабикIайссар. Гамур чулухагу, хъуннасса хIала-гьурттушиву духьурча, инсан цаламиннаннияр чулухаминнан ххуйну кIулну икIайссар. ЧукIун ва ккур­ккул бия ца шяравасса кунмасса, гьарица ишираву куннал чIарав ку бацIлацIисса инсантал. Хъуннасса хIала-гьурттушиву дикIайва хаснура хьхьичIми никирттал инсантураву. Укун чIявуну хьунабавкьусса, цанначIа ца хьусса, ца столданух щябивкIсса инсанталлу Аьбдулмуъмингу, нагу. Аьбдулмуъмин 30-ку шиннардия шихунайсса, та заманнай чансса бакъа къабивкIсса, учителли. Буссия та чIумалгу, чIявусса бакъахьурчагу, учительталгу, къуллугъчиталгу. Амма Аьбдулмуъмин кунмасса интеллигентътал чансса бия. Аьбдулмуъминнул чурххай костюм дикIайва даврийгу, шяравугу, бакIрай шляпа бикIайва, ччаннай­сса уссуй цIай бикIайва. Яла-яла, га чIумал цинявннан къакIулсса галстук бавхIуну икIайва. Ттун тачIав цучIав къаккавкссар Аьбдулмуъминнущал рязи акъа, лахъну ихтилатрай. Цувагу къаккавкссар аьчух­ну, пиш тIий акъа гъалгъа тIий щищалкIуй. Аьбдулмуъмин хъунмасса хIурматрай икIайва ЧукIнав, Ккурклив, цайми щархъавасса архIал зий бивкIсса учительтурачIа, цала дарс дирхьусса оьрчIачIа. Таний Аьбдулмуъмин хIисав къавхьуну, чIарах уккансса инсан икIан къабюхъайссия.
Аьбдулмуъминнул нитти-бу­тталгу бия хъунмасса хIурмат шя­раву. Ппу, Буйдалавхъал ХIажи, дунияллул оькки-ххуймуния хавар бусса адамина ия. ОьрчIругу хьхьичIунмай хъит кусса, дурккусса бия. Аьбдулмуъминнул ссу Написат медициналул кIулшивуртту ларсъсса ххуйсса хIакин бикIайссия. Мос­кавлив ялапар хъанахъисса, тийх Дагъусттаннал культуралул центрданий каялувшиву дуллали­сса хьхьичIунсса аьлимчу Арсен Буйдалаевич Аьбдулмуъминнул ­уссил арсри.
Буттал цIа лайкьну дуручлачи­сса ххуйсса оьрчIру хьунни Аьбдулмуъминнул цала оьрчIаягу. Узданну бувтсса оьрмулийну, цаламигу, чилмигу оьрчIан дуллусса тарбиялийну ва кIулшивурттайну ванал лайкь дурссар бусравсса учительнал цIа.