МахIачкъалаллал «Бродягахъул»

avtor_10«Цумур команда ххув хьунавав?», «жуламиннал ци гьунар банавав»? – сайки укун куннасса калима баяйва гьарцаннал зумату га телевизорданувух КВН дусса кьини. Уттирив учинсса махъ къаливчIунни. Гьарца кьинисса репетициярду ва бакIцIуцIавуртту хьхьичIра кунна ва ххуллухгу ­оьнна къаларгунни. Дагъусттаннал университетрал команда учирчангу, цакьнира къуртал хьунни вай сисин буллай вузирдал дянив буллалисса тIуркIурдал чIунну. ЦIанакуллив вай щихакIуй лашан бан къабюхъанссар, мугу вайннал ляличIийшиврул лишан хъанай дур.

КутIану учин, ва командалул бусравшиврия ва вайннал хIадур дурсса программалия чIявуну бу­слан аьркин бакъар, цанчирча, цимивагу миллионнайн бивсса тамашачитал хIайран хьуну тIий вайннал гьунардай ва пасихIшиврий. Уттирив вана финалданийгу ххув хьуну, щищакIуй ласун къавхьусса ттугъгу вайннан нясивну бивкIун, Дагъусттаннал хъярчругу щала билаятрайх машгьур бувну. Ва ларсъсса ххувшавугу барча дан, ца-кIива суалгу булун уттигъанну на хьунабавкьура вай «Анжиллал бродягахъащал». Ва командалул капитан Шяъван Муслимовлущал укунсса ихтилат хьунни:
— Шяъван, цукунсса асар хъанай бия вин зунна ххувшаву баян бувну, ххувшаврил ттугъ ликлакисса чIумал?
— Асар хъанай бивкIмур ца му­къуйну бусан къахьунссар, буруглагимигума гаксса асардай бивкIсса жулмур хIал цукунсса бухьунссия, зува пикри бувара да.
— Командалун му лялич­Iийсса «Анжиллал бродягахъул» тIисса цIа дизан щил бакIравун бувххуна, ягу му ци-дунугу савав хьуну дирзсса цIарив?
— Жу, 1992 шинал цалчин Воронежрайсса фестивальданийн гьан хIадур хъанахъисса чIумал, ци цIа дизанссарив пикрирдай буссияв. Му чIумал хъинну чIярусса версиярду бакIравун духлай дия. Цал пик­ри хьуна Дагъусттаннал университетрал командалул цIанилува гьуртту хьун, яла «Джигиты» тIисса цIа дизанну, тIий буссияв, мукунна цайми-цайми цIарду тамансса дуссия. Аммарив къакIулли ахирданийгу ва жучIара хъинну машгьурсса «Анжиллал бродягахъул» тIисса цIанийва бацIан пикри хьуна. ТIайлассар, тания мукьах хъинну чIявусса бястру, ва цIа даххана дансса маслихIатру буссия, амма ялагу вара цIа жуцIун даркьунура лирчIунни.
— Махъ ппурттуву зу тамансса ххувшавуртту ларсунни, машгьур бунни Да­гъусттан щала билаятрайх. Ссавури мунил кьюлтIмур, цури му муксса гьунар бусса сценарист?
— Цинявннал яла чIявуну му суал буллан бикIай жухьхьун, миннан ххан бикIай жун сценариярду щил — бунугу чичайсса. ТIайламур бусан, ми гьарзат жувари ляхъан бувайсса. Командалуву буссар сакин хьуну мунилсса байсса автортурал гру­ппа. Цалчин муниха зий буссия 2 инсан, яла хъунмасса хIаллай 4 инсан, цIанакуллив му группалуву буссар сайки 7-8 инсан, мигу ва команда сакин дурния шинмай гьуртту хъанахъисса: Андрей Голанов, Ванати Аьлиев, Шяъван Муслимов, Жамал Атабаев, ХIажимурад ва ялун бувкIсса ца-кIия гьунар бусса жагьилталгу. ЧIявуми хъярчру сценалий репетициярдайгу бакIравун буххай. Ххувшавуртту ласаврилмур гьунардив — му автортурал гру­ппа ххуйну зузаврил ва гьуртту хъанахъиминнал хIарачатрайну бухьунссар.
— Ттул пикрилий, зул командалуву гьуртту хъанан гъира бусса чIявусса жагьилтал бухьунссар. Цукунсса даражалул заллу икIан аьркинссар му жагьил?
— Ва команда университетрал цIанилу дунугу, шиву, ца миву дуклакими бакъа, шагьрулул цаймигу вузирдавасса жагьилтал буссар, мукунма цаппара хьхьичIва къуртал бувмигу. Ми цаягу я сатириктал, ягу артистал бакъар. Командалуву буссар личIи-личIисса пишардал оьрчIру, амма хъярч бан ягу цамур ца гьунар цавува лявхъусса, гихунмаймур яла хIаллицIух тIий лахьхьайссар. Инсантал бикIай личIи-личIисса. Масалдаран, анекдотгума хъяхъи банну бусан шайссагу,къашайссагу. Му ца хъярч бан шайсса гьунар чара бакъа бикIан аьркинссар.
— Зун хъами бигьану бикIайрив хъяхъи бан, ягу арамтал? Щил бур му чулухунмай хъунмасса гьунар?
— Му суалданухьхьун жаваб дулун бучIир хъярчирал тагьарданух бурувгун. ТIайлассар, хъаннилми хъярчру ляличIисса бикIай ва ми хъяхъи бангу личIину захIмат къашайхьунссар. Ххуйну сантирайсса чIумал, жуща личIишиву дакъа цинявппагу хъяхъи бан бюхъайхьун­ссар тIиссара.
— Дуссарив командалуву «Сухой закон»?
— Командалуву му чулухунмай личIину «хIарачат» бан ччисса цаягу акъар. Укун, ца-ца иш багьний, гьаз къабангурив, ттул пикрилий, къабучIир.
— Туну ххувшаву шюшлашисса чIумал, зу цалчинмур кьуру ссахлу гьаз бару?
Жул гьарца чIумал учайсса цава-ца махъ бакъассар. Командалун яла агьаммур гихунмайсса тIайлабацIуртту бухьувкун, мунихлу гьаз бару цалчинмур кьуру чIявуну, яла ларсъсса ххувшаврихлу учавай, нитти-буттахъахлу, куннан ку бувчIайсса коллективрахлу учавай, мукунма цаймигу хъярчру хIаласса махъру лахълан бикIай.
— Ттун бавунни командалувусса Карэннул «КВН» цIанилусса кафе тIивтIуну буссар тIий. ТIайлассарив му?
— ТIайлассар, Анжилий бур му «КВН» цIанилусса кафе, амма жул командалул ганищал цукунчIавсса дахIаву дакъассар. Га кафелул залуннан цIа Карэн Саркесиянни, цува гужсса КВН-далул болельщикну уну тIий дирзун дур ганал му цIа цала кафелун. Командалуву гьуртту хъанахъима Карэн тIурча Мкртычанни. (Шиккува чIарав щяивкIсса Карэннул ххи бувна: «Лакраву бухьурчан на заллусса кафе ччиссагу пишкаш бува учара, яла бикIантIиссар на заллусса, махъ буллай ура ганин цIагу «КВН» дизанна»).
— Цукун хъяхъи банну жул буккулт?
— Ци-бунугу бувсун, зул буккулт хъинну ххари къахьунссар. Мунияту на миннан маслихIат банна утти Дагъусттаннал телевидениялий ччя-ччяни ккаккан дуллантIисса ШМАК тIисса жу сакин дурсса передачалух буруглай, чансса бунугу пиш учин.
— Ци чIа учинну ва ЦIусса шинал буккултран?
— ЧIярусса ххаришивуртту ва пиш тIийннасса симан.
Ихтилат бувссар
Земфира Шаллаевал
1997 ш.