КIулшиву дулаврил масъаларттая

26_ilchi_17Июньдалул 4-нний «Дагестан» РИА-лий «Открытая власть» проектрал лагрулий ДР-лул кIулшиву дулаврил ва элмулул министр Шагьаьппас Шагьов хьунаавкьунни журналистуращал.

Бадрижамал Аьлиева
Цалва ва кьинисса ихтилат министрнал байбивхьунни школалийн гьаннин­сса оьрчIан тарбия ва кIулшиву дулаврил идарарттацIун, яни детсадирттацIун, дархIусса тагьардания. Мурив, кIулсса куццуй, аьмну республикалийгу, республикалул хъуншагьрулийгу бигьасса дакъар, цикссагу оьрчIру ва миннал нину-ппу шиннардий ялугьлай бур детсадирттай кIану хьуннин. Ш. Шагьовлул бусаврийн бувну, махъсса шиннардий федерал программалийн бувну сакин буван бювхъуну бур 26 азарва кIану. Частный инвестортурал кумаграйну щаллу бувну бур 12 азарунния ливчусса кIанттурду.
— КIицI лаган ччива, ми анжагъ оьрчIал садикру бакъашиву, щаллусса дуккаврил идарартту бушиву. ОьрчIру анжагъ бигьалаглай, дукан-хIачIанмунил щаллу баву бакъассагу, школалийн бачиннин аьркинсса кIулшивурттугу ласлай бур микку. Ми оьрчIал тарбиячитурал сайки 90 % бувккуссар квалификация ларай даврил курсру, — бувсунни министрнал.
Дянивсса кIулшиву дулаврилми идарарттая ихтилат байбихьлай, Ш. Шагьовлул кIицI лавгунни захIматсса тагьар душиву малокомплектный школартту бу­сса зунттал районнай. Мукун­сса сайки 100 школа бусса бур, хьхьичIварив миннуяргу чIявусса бивкIун бур, оптимизациялийн бувну, чан бувну бур. Бувсунни миннуву къачансса школартту бушиву аварий тагьарданувусса. Республикалул дянивсса кIулшиву дулайсса школарттал анжагъ 35 % бусса бур типовой къатри дусса, ливчIми 65-гу % — аварий тагьарданувусса ва къатри ижаралий ларсъсса.
ЦIуну бувсса школарттайн бувну, махъсса шиннардий ххи хьуну бур 7 азара дуклаки оьр­чIан­сса кIану. ЦIуну кьамул дур­сса федерал программалийн бувну, буллай бур цIусса школар­тту. Му программалийнма бувну, 2025 шинайн бияннин щалва билаятрал дянивсса кIулшиву дулаврил идарартту зун аьркинссар ца сменалий.
— Гьашину му программа щаллу дуван щалла паччахIлугъран итабавкьуссар 25 миллион арцул. Жу му программалувун бутарду Каспийскалий бувансса 1 224 кIану бусса школа, — увкунни министрнал.
Дахьра, дуллуну, къадуллуну, ва шинал выпускниктурал ялату ларгсса ЕГЭ-лийн увккун, Шагь­аьппас КьурамахIаммадовичлул бувсунни дукIусса шинал аттестат къалавсун 4 азаллий 500 выпускник ливчIун ивкIхьурча, гьашину ми цифрарду кIилий лагьсса бушиву, анжагъ 837 оьрчIаща къархьушиву дулун оьрус мазрал ва математикалул ЕГЭ-рду. ПаччахIлугърал Цасса ЭкзаменнацIун дархIусса тагьар аьмну республикалий цалнияр цал къулай хъанай дусса дур, оьрчIан ва нитти-буттан бувчIлай бур анжагъ цалла кIулшивурттайну, цалва захIматрайну дулун бюхъайшиву экзамен. ЛирчIсса диялдакъашивурттал, лях лавгсса кIанттурдал ялувгу зий бусса бур.
КIулшиву дулаврил ва элмулул министрнал бувсунни цалнияр цал хъунна хъанай душиву 9 класс бувккуну школалия лаглагисса оьрчIал ккал, ва ССУЗ був­ккуминнан бигьану бушиву даву лякъин ВУЗ бувккуминнаннияр.
Аьмну ва шинал ГИА (государственная итоговая аттестация) дурхIуну дур 21 азара инсаннал, миннавугу 16 азара ур ва шинал выпускник.
Ахирданий министрнал жавабру дуллунни журналистурал буллусса суаллахьхьун.