КъакIура баянхьуву бяйкьу кьурукьирттайн

avtor_7Ва зуруй лакрал жямат кIицI лаглан тIий бур миллатрал язисса арс Гьарун Саэдов ниттил увну 120 шин шаврил юбилей. Оьрмулул хъуниминнан ва миллатрал кIулши чантI увку­сса хъинну нажагьсса дянивсса оьрмулулми инсантуран Гьарун Саэдов махъ бакъа Виричури. Миннал дакIурдиву мунал цIа бюхттулссар, захIматрал багьа бакъассар, аьпагу абадссар. Амма кIулссарив ттизаманнул жагьилтуран Гьарун Саэдов цурив?

Лакрал сайки 80 процент миха-тиха бивщуну, ватандалия ябувцсса, Лаккуй тIурчарив аьмну лавсун 20 азарунничIан бив­ссавагу инсантал къаливчIсса заманнай, гьай-гьай, къачIявусса лякъинссар миллатрал тарихраягу, тарихраву яргсса аьш кьариртсса ватанлувтураягу кIулсса, кIул бангу хIарачат буллалисса жагьилтал.
АрулцIалазарунния ливчусса лак ялапар хъанахъи­сса МахIачкъалалив бугу-бувну, хъуни хьусса жагьилтурал дянив нава бувсса опросраву Гьарун Саэдовлуя дахьрасса ххина-ккина дур, анжагъ, ужагърай миллатрал мазралгу, тарихралгу, аьдатиртталгу хIурмат бу­сса кулпатирттаву тарбия хьусса ва лакку мазрал дарсру бунияла къулагъас дуну дихьлахьисса школартту (22, 16, 1, 11) къуртал бувсса жагьилтуран.
Диндалул ххуллу бувгьумиру тIисса жагьилтураннив Гьарун Саэдовлуясса кIулмур щялусса бур.
«Муналгу, Гьарун Саэдовлулгуру жува оьруснан-чапуртуран бавххусса», — увкунни цаппара шиннардил хьхьичIва, ттул канихь Саэд Габиевлуясса лу ккавккун, маршруткалуву чIарав щяивкIсса ца жагьилнал.
Ца базилухгу диндалувун цувагу хъинну кьувтIусса, цаймигу кIункIу бан хIарачат буллалисса ца цама жагьилналгу тIива: «Гьарун Саэдов танисса властьрацIун къаакьлай ивкIун тIийри революциялул иширттавух хIала ухлай ивкIсса. Таная виричу уллай, шариаьтрал ххуллу ккаккан буллалисса жагьилтал чунчу тIий бур».
Билаятрал ялун бучIантIимур цал кIунттихьсса жагьилтурал зумату укунсса пикрирду бавтари цIунилва-цIунилгу дакIнийн багьну, хъиннува бюххай «Ттул мархри Лаккуйри бусса, кIай кьукьирча, на бяйкьусса кьурукьра» тIисса, тарихраву мусил хIарпирдай чичин нясивну лявкъусса Гьарун Саэдовлул махъру. 19 шинал оьрмулувусса жагьилнан цалва миллат бяйкьу­сса кьурукьирттайн буккангу бю­хъайшиву сайки ттуршра шинал хьхьичIва щинавух кунма чIалай бухьунссия.
Гьарун Саэдов на навагу виричунан ккалли уллалисса, му революциялул иширттавух чялишну хIала-гьурттуну ивкIун тIий бакъарача, кутIасса оьр­мулий танал миллатралгу, Да­гъусттанналгу тарихраву кьариртмур хIисав дурнура. Да­гъусттаннай цалчинсса миллатрал кказит итабавкьусса редактор, цалчинсса драматург, шаэр, пуб­лицист – цалва идеярттахлу талатаврицIун Дагъусттаннал культура цимигу шачIанттул бюхттул дан захIмат бивхьу­сса жагьил, хIакьсса патриот. Ци хъинбала бувссар миллат­ран, Гьарун Саэдов диндалул душман ивкIссар, мунал ва мунал пикрилул уртакьтурал Да­гъусттан чапуртуран бавххуссар тIиминнал жунна ятсса идеологиялул мархри итабакьаврияр ххишала. Цая-кIия тIий буккинукссавагу буссарив хIакьину 19-25 шинавусса жагьилтурал дянив миллатрал кIулши чантI увкусса? Амма миннайгу ци аьй данну, къабуруччин бювхъуния махъ паччахIлугъращагу, обществалущагу ми кьатIаллил билаятирттая нанисса загьрулул мугьалттуя.
Къуллугъчитурал кулпатрава увксса, ссахчIав мюхтажшиву дакъасса чIава жагьил миски-гъаривнахлу махъ бусайма шайссияв дакIниву иман къадиркIссания, ляхъайссияв дунияллийн миски-гъаривнайсса зулму ва къия дащуй дихьлахьи­сса «Къалайчитал».
ЦIурттаву яла яргмур цIукуну лархъсса Гьарун Саэдовлул цIа хъирив нанисса никирансса эбратну хьун аьркинссар, мунал «Къалайчитал» тIисса драма тIурча хьун аьркинссар му ник тарбия дансса яла чаннамур ххуллуну.
Зулайхат Тахакьаева
«Илчи» 2014 ш. Октябрь