Ккавкчу – кIулчу. Ккавккун кIул къабаннав

19f_3Роспотребнадзорданул Уп­равление мудангу ялув бавцIуну буссар суцIлил (клещ) кьацI учаврийну лахъайсса (су­кку шайсса) цIуцIавурттал, циксса инсантал бувкIссарив кумаг­рал хъирив, укунсса цIуцIаву къасукку хьунсса цукунсса давурттив дуллалиссарив бусласисса информациялул. Жулла республикалий апрель зурул ахирданийннин медучреждениярттайн кумаграл хъирив увкIун ур 83 инсан, вайннава – 43 оьрчI. СуцIру чан баву мурадрай гъа­ттарайн, яттийн даруртту бувну бур, амма яла агьаммур дарув инсан цала-цува уруччаву, му­гъаятну икIаву дур.

— Ци кьяйдалий сукку тIун аьркинссар суцIру бусса кIанттурдай инсан?
Янна лаххан аьркинссар суцI ччяни ххал хьунсса куццуй, янналул вив му къабуххансса ку­ццуй. ЧIявуну суцI урттуя лавхъун, никирттайх лавай бачай­сса бухьувкун, хIажак дириян дувара чакмалул кьяржинттавун, мицIкахри, дарвач лавкьуну битияра, цIакь бувну, суцI къабуххансса куццуй бакIрайн капюшон лаххияра, кIиз бавтIун, лачакрал ягу кьяпул вив лабитияра. Янна цирдагу чаннасса духьурча хъинссар суцI ххуйну чIалан. Ччя-ччяни зула зува, куннал кув ххал буллалияра, 10-15 минутIрай цал бухьурчагу зухва зува буруглагияра. Шаппай бувкIукунгу, яннагу лирккун, ххал бувара зулва чурхгу, яннагу.
— КъабучIиссар суцIру бухьунссар тIисса кIанттурдай щябикIан, урттурай чул бан.
КьатIув гьантта икIан багьлай бухьурчагу, личIи бувну хъин­ссар уртту дакъасса кIанттурду. Уттубишин хьхьичIгу ххуйну ххал дувара зулла янна, чурх, кIиз. Зува уттубихьлахьисса кIанттай мадитару дахьа ххартI дурсса уртту, къяртри, ялттусса лаххия, суцI бикIанссар тIисса гьарцагу зад.

Цукунни суцI букьан бантIисса?

Инсаннайн лавчIсса суцI букьан баншиврул, хьхьичIра-хьхьичI ганил ялун дутIияра ххяххиялул аьгъушиву, 10-15 ми­нутIрава хIаллицIух, хъинну личIлулну, синттарал ка­тIагу ларххун, суцI тихунмай-шихунмай буллай (ягу пинцетрах) буккай­ссар. Бутияра суцI навтливун ягу цамур ядохимикат­равун. КьацI увкусса кIанттайн ххуйну щияра спирт ягу йод.
Агарда зуйн суцIлил кьацI учирча, кьацI увкуну мукьах 14 гьантлул дянив чурххал кIи­ришиву гьаз хьурча, хIал чанну бухьурча, бакI цIий, кIарчI биллай бухьурча, анаварну насияра медучреждениялийн кумаграл хъирив.
Т. ХIажиева