Вилану къархьусса ватан

11fot_12ДучIиннал школалий хьунни Лакрал ва Ккуллал районнал щархъал агьлу Чачаннал аьрщарайн бизан бувну 72 шин шаврин хас дурсса мероприятие.

1944 шиналсса бизан баврил пашмансса лажин чирчунни лакрал тарихраву. Тай ишир­ттал бардулт хьусса мюрщи оьрчIру хIакьину къари-къужри хьуну бур. Бизан буллалисса ппурттуву оьрмулул дурагу 8-10 шинну диркIнугу, вай оьрчIан тай чIунну тачIавгу дакIния лаглай дакъар.

Цанма ккавкцириннуя вайннал бусласисса хавардах вичIи дирхьуну, жу жува аьтIий бивкIру.
— Цуксса талихI бакъасса биявав жу. 72 шинай буллай бивкIсса захIматгу кьабивтун, уттигу бизан­сса бувккунни жун. Оьттул гьухъ рутIлай, тIутIайх дичин дурсса та аьрщигу, агьлу-авладрал гьаврдугу кьадиртун, уттигу мина даххана дуллан багьунни. Жун ккавкмур жул нас­лулун къаккакканнав, — тIий, аьсив буклай бия ккавкцириннул аьйплу бувсса, амма яхI къагъавгъсса, кьянкьашиврул, виричушиврул, ссавурданул эбратну хьусса тай иширттал бардулт.
Бизан бувсса кьини дакIнийн дутлатисса мероприятие хIадур дурну дия ДучIиннал школалул завуч МахIаммад Неъматуллаевичлул, лакку мазрал дарсирдал учительница Муъминат Чупалаевал. Ихтилатру наниссаксса хIаллай кка­ккан дуллай дия бизан баву сававну дачIра дурксса, эяллайн дурксса ДучIиннал шяравалу, мунил тарих аьч буллалисса суратру. Дуклаки оьрчIал пасихIну дурккунни бу­ттал улклухасса назмурду, увкунни балайрду. АртIистурал кунма, ца хъинну асар хьунну ккаккан бунни Абакар Мудуновлул чивчу­сса «ЧIаххул» тIисса хаварданува­сса парча. Мероприятие пашман­сса кьинилун хас дурсса дунугу, оьрчIал усттарну бивхьусса сценкалул тяхъа буккан бувна циняв­ппа шиккун бувкIми. Шиккува кIицI лаган, лакку мазрал кьинилун хасну, ЧIурттащиял школалий хьуссия школардал дуклаки оьрчIал постановкардал конкурс. Ва конкурсрай цIанакул шикку оьрчIал ккаккан бувсса «ЧIаххул» тIисса хаварданувасса парчлул бувгьуссар цалчин­сса кIану.
Тай иширттал тарихрая балжину бусласисса ихтилат бунни МахIаммад Неъматуллаевичлул.
— 1944 шинал феврал зуруй чачан ва ингуш цалла аьрщарая бизан бувну, мура шинал ми бизан бувсса Аухуллал райондалийн Ккуллал ва Лакрал райондалия 21-23 шяравалу дизан дурну дур. Вай щаллунна дизан дурсса шяраваллу дакъассагу, Ккуллал, ЦIувкIуллал, Хъювхъиял ва цаймигу щархъавасса цаппара кулпатругу бизан бувну бур. Бизан бувссар жулва халкь гужирай. Ца-кIива зурул дянив дизан дурну дур 1200 хозяйство, 6000-нния ливчусса инсантал. Мигу ласру аьрай ливчIсса, мюрщисса ятинтуращал­сса щахъами, къари-къужри, дяъвилия мушакъат хьуну бувкIми. Бачин бувссар, мукьва-ххюва къатлун ца аьравагу дуллуну, бахьтта. Лакран цалла кьянатсса аьрщарай хъунма­сса захIмат бивхьуну дурсса къатри кьаритаву духIан къашайсса дард­ну хьуссар. Цала авурсса цIувцIу чарил къатригу кьадиртун, лак бивзссар чачаннал къума-цIансса чIаттирдавун. Шилун бивзсса инсантал ккашил, цIаллил ва бургъил азардал литIлай байбивхьуссар. Так 1944 шиная 1947 шинайн бияннин ливтIуну бур 2000-нния ливчусса, ххишалассагума, инсантал.
Бизан бувсса лакрал оьттул гьухъ дуртIунур ЦIуссалакрал район цIанасса даражалийн диян дур­сса. Бизан баву сававну бувсса зулму къагьану, ЦIуссалакрал агьулданун цаймигу дяъвилул ишру ккаккан кьисмат хьунни.
Тай шиннардий инсантурай бувсса зулмулияту чичлай ур «Геноцид против лакцев, аварцев и даргинцев в годы войны 1944 года» тIисса луттираву «Автодорданул» зузала ХIусманов Муртазааьли Ибрагьимович. Ва луттираву Маркьиял шяраваллия чичлай, автор ккаккан буллай ур цалва кулпатрайх дурксса кьини.
Вана вай укунсса кьиямасса кьинирду дурхIуссар хIакьину жува оьвкуну бувкIсса шяраву бусрав­сса, тамансса шиннардий клубрал заведующийшиву дуллай бивкIсса ХIусайнова Загьидатлул, хъунма­сса хIаллай колхозрал председательшиву дурсса Оьмаров ХIасаннул, «Правда» колхоз хIасул хьуния шинай бухгалтерну зий ивкIсса Оьма­ров МахIаммадлул ва колхозраву хъунмасса захIмат бивхьусса, чIявусса ккавксса Исмяилова Загьидатлул.
Оьмаров МахIаммад:
— Бизан буллалисса чIумал на ура 11 шинавусса оьрчI. ДакIний бур ххуйсса кIанттурдайн бизан буллалиссару, чIавахьулу тIитIирча – къюмайтIутIи, кьатIув буккарча – гьивхьхьул мурхьру тIий, бизан къаччисса жул халкь хъяврин буллалисса куц. Укун жямат хъяврин буллалисса инсантурахь махъ учин­сса адамина шяраву акъая. Пайда къахьуншиву чIалай, инсантал цала буза тиху-шихун, кIулминначIан биян буллай занай бия. ЧIявуми бузагу, тили-хъили хьуну, кIиккува ливчIуна. Милицалт бувкIун гужирай буккан бувру, мукьва къатлун ца аьравагу дуллуну. Ция му аьравалттуй дишинтIисса. Бавчуру жу, 180-нния ливчусса колхозрал ризкьигу хьхьичI бавкьуну. Тайгу дяъви нанисса захIматсса шинну дия. ЦIахъарав бивсса чIумал жун гьан­тта бикIан багьлай бия, гиккугу жухун цаппара хIарамзадатал бахчилан бивкIунни, гайгу жущалсса хъамитайпалул, гьужум бувну, нигьабусан бунни. ЦIахъарав хьхьугу руртун, бавчуру жулва ризкьилущал. Яла най, най, бивунну Сулакьрайн. Сулакьрай ламу бакъа, ризкьи ла­хъан бан къахъанай, инжит хьуру. 16 гьантта хьуна жул шилун бияннин ххуллийх най. Дукан-хIачIанмургу духларгун, багьтIатIал хьуну, ккаши-мякь хьуну бивру. Шилун бувкIун мукьахгу арнил кIанттай вардиш бакъасса гъаттара литIлай, бусса ризкьилуцIагу хьунну. Жун ккаккан дурсса къатригу хъинну лащин­сса, дух хьусса дия. Хъунмур бала яла байбивхьуна. Инсантал баргъ лачIлай, маляриялул, дизентериялул кьатI буллай бавчунни. ЛитIлатIисса инсантал буччинсса арамтал бакъа, хъаннил гьаврду дуклай бучлай бивкIссар. ЛивтIусса инсантурах бищунсса кIялабарзру бакъа, черепица бивщуну, цIардурагу чикъарчунна бувччуну буссар, хIакьинусса кьинигу къакIулссар цума чув увччуссарив. ЧIявусса агьулдануцIа хьуссару жу шилун бивзун махъгу. Хъинну ххишала бакъа чIявусса захIмат бивхьуссар жул халкьуннал.
ДакIний бур, Билал тIисса председательнал кулпатирттайх дачIайва колхозрал гъаттараща ттирзусса накI. Муния ккашилсса халкьуннан хъунмасса кумаг хьуссар.
Ца духIин дусса, увххун яхьун бюхъайсса цуппа ца къатта ба­къая. Ми къатригу ккаккан дурну, жухунма жува бивчуну кьабивтун, хIукуматрал жун цукунчIавсса кумагру къабувссар. ЛитIлатIисса, къашавайсса инсантуран дарув бансса, ххалаххи бансса хIакин акъая.
Жул шярава дяъвилий лив­тIуминнан дацIан дурсса гьайкалданий 80 инсаннал цIа дур. Тай инсантурал кулпатру бувссания, хIакьину жул шяраву 800 азаруннийн бивсса инсантал бикIанссия. Гьарица нюжмардий лавгун на тай инсантурая кьулгьу бара.
Шилун бувкIун махъ, жулва маэшат буллан багьунни. Ва бия авлахъ, бугьансса кIантту бакъая, марцIсса тикандалул кIану бия, дахьва аьрава лагайсса ххуллу бикIайва. Хъу дугьаву, гъаттара ябаву чанну дия ги­чча бизан бувсса чачаннал. Карчовка дан аьркинссар тIий, рикIирах гай къатIри кьукьлай, лагма бихлай, кIира-шанна гектар аьрщарал дувайссия каруннах. Яла махъ тракторду дурккуна. Хъаннийн хъиннува хъунмасса гуж багьссар. Авлахърай чятир бивщуну, ялун урттугу дирчуну, кIиккува гьантта бикIайссия хъами. Кьинибархан зузисса инсантуран ххюва ххункI булайва ахттайнмай, кIайгу оьрчIан булун букьлан бикIайва. ХхункI шавхьсса накь дириян къаритайва. Ваксса захIмат бивхьуну, тIутIайх дичин дурсса аьрщигу кьариртун, уттигу бизансса бувккунни жун.
Оьмаров ХIасан:
— ХьхьичIва-хьхьичI на барчаллагь учин ччай ура ва даву дан дакIнийн багьминнахь. 72 шинал лажиндарай ва кьини дакIнийн дутан жува цалчин бавтIун буру. Жула хьхьичIавасса агьулданул бувсса захIматран кьимат бивщуну, гайннал бувмур жува ялун нанисса никирангу кIулну бикIаншиврул, миннахьгу буслан буржлувссару. 1699 хозяйство дизан дан багьлай бивкIун бур, миннувату 1200 кка­ккан дурну диркIун дур Ккуллал ва Лакрал райондалияту. Жула вайннал хъиннува хIарачат бувну, 499 хозяйство ххишалагу дизан дурну диркIссар. Ми хъанай бур сайки 7000 инсан.
ЧIявусса ккавкссар жулва халкьуннан бизан бувну, ххуллийх бачин бувсса чIумалгу. Чурх гъили хьунсса янна дакъа, лякьа дуччин­сса ччатI бакъа, мюрщими, хъуними личIи къабувну, 7-8 гьантлий ххуллийх бачин бувну бивкIссар. Ххуллийхгу миннан къаккавксса бакъа­ссар, цаппараннал ххуллийх нани­сса гьантрай гиккува оьрчIру був­сса ишругу хьуссар. ДакIний бур на нава дукансса дула тIий уна, шанаши уллай, паракьат уллай бивкIсса куц. Жунгутайлив бивсса чIумал жул ниттил, цияв дуллуну, ччатI лавсун дуркIуна. Шанма-мукьва къатлун ца аьрава дулайва. Тайннуй агьалинал ци дишинссия, хъунив хьусса къартту-къужри, мюрщи­сса оьрчIру щябитанссияв. Мукун цалла дусса-дакъасса хъус-кьинигу жул халкьуннан кIийра кьаритан багьссар. ХIат-хIисав дакъассар жул агьулданул бувсса захIматралгу, миннал бакIрачIан бувкIмунилгу.
Шиккун бизан бувну махъгу, цIусса миналийгу, 12 ссятрай бигьакъалавгун зий, чIатIрах, кулунгирттах захIматсса давуртту дуллай зий бивкIссар. ЧIявусса халкь ливтIуссар шиккугу, цаппараннал мархха-ххунува бухлавгссар.
Хъунмасса захIмат бивхьу­ссар хъаннил. Зий бивкIссар молотилкалух къама итабакьайсса, ххит бусса давурттай. Ттул хъунмур ссу Заза дакIний бур микку зузисса. Мунил нюжмар дайва кIийва гьантта бикIлай. Яла шаппай бувкIсса чIумал цилва гьухъа шюшлай, макьара бивхьусса гьухъа гъавгъсса куц дакIний бур. Гикку зузисса ца душнил ка кьуркьуна. Гикку чIявусса инсантал ливтIуну, га склад бусса кIанттайва бувччуссар. Колхозрал председатель Билал сававну чIявусса оьрчIру ккашилуща ххассал бувссар, накIлил кружкагу, ччатIгу буллай.
1970 шинал, жул кIира колхоз цачIун дурну, на председательну ивтунна. 1975 шинал ттун дуллунни ЗахIматрал орден, мунияр махъ лайкь хьусса пишакар тIисса бусравсса цIа, хъирив СССР-данул Верховный Советрал президиумрал чулухасса ХIурматрал грамота дуллунни. На каялувшиву дуллалисса шиннардий колхозрал 7-ва лавсъссар ЦК-лул ЯтIул ттугъ. Му лайкь бувну тIий, жул колхозрал зузалт лавгссар ВДНХ-лийн Москавлий.
Таксса захIмат бивхьусса, та аьрщи цIудуккан дуллай оьттул гьухъ дуртIусса инсантал хIакьину цIусса миналий аьрщи дуллалиминнал сияхIравун багьлайвагу ба­къар. Гьунттий-сара, ца 10 шинава, жулла никиран къатта-къуш бансса аьрщи личIан най дакъар. На ура цIана миннулсса буллай. Та бизан баву духIаву гьассия жулва халкьуннан. ХIакьину цIусса миналийн бизан буллалини прописка дур, да­къар тIисса зат бикIан къааьркин­ссар. Дуклан, давурттайн, тихунмай-шихунмай лавгсса инсантал цIусса миналийн бизан буллалиминнал сияхIравун багьан аьркинссар. На ура кIичча бизан був­сса халкьуннал наслулун къатри багьайссар тIий. Пропискалул хавар бикIан къааьркинссар, тIий.
КIай Лаккуй кьариртсса къат­рахгу жун цикIуй къадагьссар, хIакьинусса кьинигу жун тай къат­рахсса компенсация къабуллу­ссар. Ми масъалартту гьаз буллан аьркинссар, кказитирттайгу миннуя чичлан аьркинссар.
Исмяилова Загьидат:
— Бизан буллалийни ттун 8 шин дия.Тай чIунну тачIав дакIния къагьанссар, дакIнийн дагьтаригу аьсив дуккара. Цимурца хьхьичI бацIай. Дяъви нанисса захIматсса шинну дия. Ттул бутта Зулпукьаргу, шамагу буттауссугу дяъвилийн увцуна. ДакIний бур, аэропланну лехлай, кIайннул ттупру бичайссар тIий, чирахъру ла­хъан къабитлай, пардавртту дичлай бикIайссияв. ЧIявуссаннал ппухълу аьрай ливтIуну, ятинтал ябуллали­сса нинухълу чIявусса бия. Ца ча­гъар бувкIуна буттая, «душман тий, жу ший буру, кьяпраха аьтара чIалай бакъар» тIий, Кубань неххайсса талатавурттая чичлай ивкIсса ххай бура. Гихунмай буттая бакъассар хавар. Ппу аьрайн лавгсса чIумал ни­ттил лякьлуву бия. Бувккунни жува цамур кIанайн бизан буллалиссару тIисса хавар. Бизан буллалисса чIумал ниттил ххюва оьрчI бия, жущал хъунав хьусса буттал ппугу ия. Бизанну, къабизанну тIий, аьтIий бия жямат. Ттул буттал ппу СалихI «арсру аьрая зана къавхьуна, на чунчIав къагьантIиссара, цал ттул шамагу арс аьрая зана бара» тIий къауклай ия. АцIния кIива чуртту бусса, кIира зивулийсса ххаллил­сса къатри дуссия жул. Тиха-шиха увгьуну, кIай чурттурдайх ялавай гужирай къатталун учIан увна цалла лажин цалла цIарцIусса буттал ппу. Буккан бувну, хъун ттарацIух тихунмай бувцуну най буру. Хъювсул увксса ттаттацIун тиха-шиха лавчIун, аьтIий, та паракьат уллай жугу най буру.
Дуллунни жунгу шанма къатлун ца аьрава. Жу ряха инсан ияв, зул буза чIявусса бур тIий, бузлул бувцIусса чемодан къурух экьибувтунни. Тайннул хъирив хъап-хъап тIий дия нину. Та экьибувтсса чемодандалуву аьрая бувкIсса ча­гъарду буссия, тай яхьуссания, адресру кIулну диркIссания, бакIрачIан ци бувкIссариввагу кIул бан хьун­ссия. Бавчуру ххуллийх, нину душгу мукьав лавхъун, кIивагу ссугу, нагу бахьтта, хъунттаттагу, чIивимур оьрчIгу аьравалттий цайми кулпатирттащал. Къаккавк къаливчIун, бивру поездру бусса кIанайн. Бизан буллалисса инсантал шичча бачайшиву кIулну, ми хъямала бан лул­тту рургьуну бикIайсса бия къачагътал. Му чIумал къачагътурал жул бузагу хъямала бунни. Нину аьтIун диркIунни, утти на вай оьрчIан ци бави тIий.
БувкIру чачаннал аьрщарайн. Неххал тия чулий дия цахъи духIин дусса къатри. Жул кIийсса къатри ххуйсса диркIун тIий, гай жухьхьун дуллунни. Шиккугу нуз тIиртIукун чIакри ххявххун, букавай личIайвав. Гиву бия мичухъал хъус датIин бувкIссар тIисса инсанталгу. Гай кIиягу ца къатлуву авцIунни, гайми лавгунни. Та жул буттал ппу СалихIгу, ххуллийх аьрава дагьну, цIунцIияртту хьуну, изан къахъанай ия. АцIния кIива оьрчI буссия мунал. Тай аьрайн лавгсса арсурваврайн леххаву тIий, кьатIув къаувкна ивкIуссар. Шилун бивзун махъ ттула уссу ва ссу, нинугу ливтIунни. Ма­ччасса, гъансса, ургансса акъа хъинну ялгъузну ливчIру жу, кIивагу ссу.
Дукан дакъая, хIачIан дакъая, ккаши бия, мякь бия, къаккавксса бакъая. Жул къатрал махъ дуссия вахIшисса лаччи ххяххайсса хъу. Шяравуцириннал кIичча лаччи бувну, накьлийн дичинсса дакъа, ми бичайва. Ттул нину диркIуну иникIма дакъа кIюлаччатI бансса, ссил гъунттуйн иникIма дирчуну лавхъуна. Жу кIивагу ссу архIал къашавай хьуну, ва цIана шиккун ттущал бувкIсса Загьидатлул ниттил цичIанма бувцуну бивкIссару хъин хьунцIа.
На, чIивисса душнил ду­къарсса даву дакъассар, гьан бувнав къанаврду дуклангу. ЧIивисса буну, къанаврттава дирхсса аьрщи дуккан дан къахъанай, ттулла карщи дуцIлай, дуккан дуллан бикIайссияв.
Оьрмулул чIивисса бунугу, председательнал гьан буллай бивкIссара гъаттаращал зунттавун. Яла ца шяравучунал, ттуй язугъ хьуну, председательнайн дяъви бувна: «Яр, ина ва душ чун гьан буллай ура, ва чIавасса душ зунттавун бияйссарив», — куну.
Хъинну захIмат хьуссар къурду буллалисса чIумалгу. 15 къатIа кьукьирча, 5 ххункI булайссия. Гьан бувссара къутандалийн къамуш кьукьлан. Гуранну дуллай, къаврду кьукьлай, хIухчалтран ххункIру буллали бувну бивкIссара. Мукун зий къутандалий шин дур­ссар. Увурдал къутандалийн ххулув ласун гьан буллай, ччанну микIлачIлай, аьтIий бикIайссияв. Яттищал, хIухчалтращал бувкIра шяравун. Шанна шинай кьункри ябуллай бивкIра. Буччиннин шану къалавхъссар ттулва оьрмулуву.
Яла, чIиви-чIиви тIий, дурккунни къурду гъай учинсса тракторду, жатка. Жаткалул хъирив къаврду бахIлай, ка хъирив къалаллай литIавай личIайссияв. КIа чIумалгу на хъунмасса къабивкIра. Яла кIа жаткагу лавгун, жул ДучIиннал къурдугу хъуни хьуну, бувккуна комбайна. Му комбайналул хъирив занай нахь дуккан дуллан бикIайссияв. ХIасил, жул захIматрацIух хьуссар ДучIиннал колхозрая миллионер.
ХIусайнова Загьидат:
— Бизан байни ттун дия 6 шин. Буттал лажин къаккаркссар, ппу дяъвилия зана къавхьуссар, ув­ччусса кIанувагу къакIулссар. Буттал махъва-махъсса чагъар бувкIссар Къиримнава, мугу ябан къавхьу­ссар, бизан буллалисса чIумал бакъа-къатIа хьуну. Жул нину завферману дуну, гъаттарал жуав дулун аьркин­ссар тIий, ризкьилущал дачин дурна. Жугу шярава аьравал­ттий Асият тIисса гъансса щарссанищал тIайла бувкру. ДакIнийри ххуллийх най бунува, жулла аьрава кIура дарну, солдат хьхьичIун був­ккун ххассал бувсса жува. Яла жу тту­ккуй щябивтун буру, ца ххуржинттуву на, гамуниву уссу, ттуяр хъунмур ссугу бахьтта най. Ниттил ххуллийх жун ччатIгу шавхьун, яттил нисгу дирхьуна. Цукун-бунугу, бивру Хасаврайн. Тиккун бивсса чIумал пюрундалул бакIу чIалан бивкIуна. Тай ци дурвав тIий бурувгсса, ккавккунни ца бала пюрундалул банкрал ва шушрал. Тикку ми дайсса завод за бухьунссия тIий бура. Шикку вокзалданий бавцIуну бунува, жуха дуки-хIачIия, янна-ка дусса дарвагру бавцуна. Хасаврай жул хьунийн був­ккунни ниттил ссурахъу, мучаригу лавсун. Гукун нахIусса ччатI ттулва оьрмулуву тачIав къабувкуссар.
Гихун бивзун махъгу чIявусса ккавкссар жул халкьуннан. Арамталгу аьрай буну, кIилийнусса хъар лахъан багьссар хъаннин. Та чIумалсса циняв ниттихъайн кунна, ттул ниттийнгу хъуннасса къия дирссар. Ттун кIа ттулла нину утту­дирхьусса чIунгу къаккаккайва, дирзсса чIунгу къаккаккайва. Жу ца ниттил канихун багьсса 3 ятин бивкIру, дукансса, лаххансса къадикIайва. Хъуру дуллай вайннал муксса захIмат бувссар, чIатIрах къатIри кьукьлай, чIаллу батIлай. Ккашилшиврул чIаллу гиккува ссуку бувну канай, гайннул ялун щин хIачIлай, дизентерия, брюшной тиф хьуну, миннул ливтIуссар чIявусса халкь.
Щин кьаллу буцIлай духхай­ссия. Ми буцIлай зий буссия ттул ссу, кIийлла аьрава дагьну, га бу­ссия ччаннан цIунцIияртту хьуну. КъатIри буклай, хъуру дуллай захIмат хьуну чIявусса халкь литIлатIисса чIун дакIний дур ттун. Шяраву бивкIу бакъасса кьини дакъая. ДакIнийри шяраву кIия инсан ивкIуну, ттулла нинугу, мукьра щарсса цаймигу кьинибархан ми буччинсса гьаврду дуклай бивкIсса. 60 бивкIу ца шинал хьуну бия жул шяраву, кIюрххил ца ивкIуну, ах­ттакьунмай цаманал хавар баяйва. Ттула уссугу гужну къашавай хьуну, кIива барз бувссар ниттил мунащал Яракьсурай. ДакIний бур ГьаркIассив куннайн кув багьну щаллусса кулпатру ливтIусса. Инсантал укунмагу хьхьу-кьини дакъа зузисса чIалай бунува, бригадирталгу хъинну рахIму-цIими ба­къасса бикIайва. Нину дакIний дур аьтIисса, мунихь куну бия цаннал: «Вил ласгу учIантIиссия сагъну, ва на кунасса адамина ивкIссания», — куну. Жул агьулданун ккавкмур чичларчан, чагъар биял къахьунссар.
Жул талихI бакъашиврул, 72 шинай бувсса захIматгу кьабивтун, утти­гу бизлан багьунни. Ва утти жулла никирал шамилчинсса мина хъанай дур.
Ва дусса миналий жулва оьр­чIахьхьун, оьрчIал оьрчIахьхьун цIуллушиву дулуннав, шяраваллил маэшат гьаз бансса кьудрат дулуннав. Ва миналий жулва оьрчIан ххуйсса чIун дучIаннав, вайннан шикку рахIатсса оьрму хIасул хьуннав. Жун ккавкмур къаккакканнав, жул бакIурдичIан бувкIмур къабучIаннав.
Андриана Аьбдуллаева,
Имара Саидова