ОьрчIру тарбия баврил бияла кулпатрайри бусса

486637Ноябрьданул 24-нний МахIачкъалалив Дусшиврул къатлул хъунмур залдануву «Сохранение традиций и развитие нравственно-эстетических принципов народов Дагестана в гражданском обществе» тIисса цIанилу кIилчинсса Ниттихъал форум хьунни.

Залму АьбдурахIманова
ЩапI куну бувцIусса залдануву форумрайн бувкIун бия республикалул циняв шагьрурдаясса ва районнаясса хъаннил делегациярду. Бия миннавух мукунма жулла шаннагу, Лакрал, Ккуллал ва ЦIуссалакрал районнаягу.
Республикалул БакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул тавакъюрайну, форум байбивхьунни уттигъанну Синайрал жазиралий хьусса бала-апатIраву оьрмурдацIа хьусса 224 пассажирнал аьпалун циняв лавай бивзун ва ца минутIрайсса пахъ багьну.
Республикалий кIилчин дуллалисса ва хъуннасса даврищал циняв барча буллай, Рамазан АьбдуллатIиповлул кIицI лавгунни ниттихъал цалчинсса форум бавтIун бивкIшиву цува дахьа ва къуллугърай ивтун хъунма хIал къалавгун бивкIсса 2013 шинал апрельданий.
«Ттул пикрилий, цалчинсса жула ниттихъал батIаврий щаллу бан хьхьичIун лавсун бивкIсса мурадирттал бачIи ххишалагу жува хIакьинунин биттур барду. ЧIявуми кIанттурдай цIударду инфраструктура ва барду цIусса ххуллурду, соцобъектру ва низамрайн дуцарду цаппара къуллугъирттал давурттив. Ттигу гихуннай вайкссара ххишалагу дансса умуд бур.
Зу, душру-хъами, нинухъру, ссурвал, буру жул, ласурваврал, уссурваврал, арс-душваврал дакIру кIункIутIи дуллалисса нахIусса ва тIааьнсса тIювалул къаралданий бавцIуну. Цукун, ци ххуллий оьрму багьарчагу, ахирданий зул чIарав ляхълай дур жун паракьатшивугу, ургъил ва хIурмат-иззатгу. Аллагьу Тааьланал зуву бивхьуну бур дакIру гъили лаган дуван, дассан дуван бюхъайсса мукунсса гуж. Цал ттигу зу барча буллай ва зуйхчIин барчаллагь учин ччай бур захIматнийгу, ххаришиврийгу мудан ттул чIарав бивкIсса ттула кулпат Инна Васильевнахь», — увкунни Рамазан ХIажимурадовичлул.
Цалва ихтилатраву БакIчинал чIурчIав дунни вай махъсса кIира шинал республикалул политикалул ва социал оьрмулуву хьусса хьхьичIуннайшивурттай ва дахханашивурттай.
«Цуксса зун ччайнугу ва цуксса на хIарачат булларчагу, кьурахъул шиннардий бакI-магъ къадиркIсса республикалул цаппара захIматнийн багьсса масъалартту кIира шинал дяниву цума-цаннангу бартбигьин захIматхьунссар. Амма муницIун вай кIира шинал дяниву дурсса давурттал хIасиллу цIана дахьра чIалан диркIунни. Республикалий щурун бивкIссар тамансса цIусса социал ва культуралул объектру, бувссар чIявусса ххуллурду ва ттигу буллай буссар. Дагъусттанлувтурал оьрму ххуй чулинмай къулай хьуссар. Кьурахъул шиннардил дяниву къатIивтIусса детсадру тIивтIуссар вай кIира шинал мутталий. Аьмну Дагъусттаннай бувссар сайки 50 школа ва микссава азарханарду ва поликлиникарду. Цири хIакьину жула ниттихъан аьркин­сса? Цалва оьрчIру гьарцагу чулуха бурувччуну бикIансса оьрму ва маэшат», — кIицI лавгунни Рамазан ХIажимурадовичлул.
БакIчинал мукунна чIурчIав дурунни Дагъусттаннай мудангу Ватандалул тарихрал, миллатирттал культурардал, мазурдил, аьдатир­ттал кьадру-кьимат бивкIшиврий.
«Жула жулва оьрчIру-душру тарбия буллан аьркинссару кулпатраву, тухумраву, жяматраву, школалий ва райондалий. Мунияту низамрайн дучIан аьркинссар жулла муниципалитетирттал даву. Жагьилмур ник тарбия давриву гьанулун ласун аьркинссар жулва ппухълуннал аьдатру, багьу-бизу, тарих. ХIакьину жу зий буру жулла авадансса аьдатирттал ва культуралул центрду щурущи бавриха. ХIарачат буллай буру ялун нанисса никираву ппухълуннал янна-уссух, багьу-бизулух, макьаннах, балайрдах, къавтIавурттах гъира бутан, миннавун жула лавгмунихсса ччаву рутан», — увкунни ванал.
Рамазан АьбдуллатIиповлул форумрал гьурттучитуран дакIнийн бувтунни, хIакьину республика хьхьичIуннай хъит учин дувавриву ниттихъалмур биялалул агьамшиву.
«На дуллалисса даврих баччибакъулшиву къадурну, тавакъюри зугу хIала-гьурттуну цачIу зузаву. ТакIуй власть вихшала мадувари къуллугъчитурайн. Власть мяйжаннугу зуйри дарцIуну дусса. Ванин­сса барашиннагу ва зу гьурттусса форумри», — увкунни Республикалул БакIчинал.
Рамазан АьбдуллатIиповлул кIицI ларгунни вай махъсса кIира шинал республикалул маэшатраву хьусса ккаккияртту ва ттигу дан дакIнийсса хъиндайдихьуртту.
«МахIачкъалалив жу ттинин тIитIарду билаятрал цурда ца региондалий бакъасса Шеърилугърал театр, цIубарду сайки циняв музейрду ва театрду. КультуралуйхчIин хъунмасса умуд бур жулла жагьилмур никираву цIусса оьрмулул гьану бизан. Зуяту, хIурмат бусса нинухърув, тIалав буллай буру так ца – лайкьсса тарбия дулаву зулва-зулва оьрчIан. ХIарачат бувара зулва оьрчIру обществалул цаппара щялусса ва заралсса идеологиялул хъяврин къабан, жугу хIарачат банну ми, ххаллилсса кIулшивурттугу дуллуну, лайкьсса оьрмулул щаллу бан», — увкунни ахирданий БакIчинал.
Хъирив республикалул жяматийсса оьрмулуву, жагьилмур ник тарбия давриву, шяраваллил хозяйствалуву, цIуллу-сагъшиву дуруччаврил аралуву хъунмасса захIмат бивхьусса форумрал цаппара гьурттучитуран Рамазан АьбдуллатIиповлул хIукуматрал наградартту ва тIутIал кацIру буллунни.
Шикку мукунма махъру лавхъунни ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал депутат Людмила Авшалумовал, ДР-лул БакIчиначIасса оьрчIал, кулпатрал ва ниттихъал иширтталсса буллалисса Уполномоченный Интизар Мамутаевал, Къаяккантуллал райондалул бакIчинал хъиривчу Ольга Кьурбановал ва цайминнал.
Хъирив форумрал даву секциярдал давурттайх дарчIуну, хъаннил ххал бивгьунни жагьилмур ник тарбия даврицIун бавхIусса масъалартту. Ахирданийгу ахттакьунбизулуву Дусшиврул къатлул сахIналий ккаккан дунни яргсса концертрал программа.