ЦIубуккан бувсса авурсса мизит Москавлив

41_9Кьурбан байрандалул хьхьичI кьини Аьрасатнал бусурмантуран хъинсса бахшиш дунни билаят­рал хъуншагьрулул: Москавлив тIивтIунни 10 шинай бакьин буллай бивкIсса Хъун мизит (Соборная). Бакьин буваннин мизит кьулийну чIивисса бивкIун бур, утти мизит­рал 3 зивулий 10 азара инсаннаща чак баван хьун тIий бур, мизитрал майданнийнгу микссава инсантал лагайсса бур. Гьаннайсса, Европанавусса ца яла хъунмур мизит хъанай бусса бур.

Му кьини мизит тIитIлатIисса проспектрайн бусурманнал ххаришиву кIидачIин бавтIунни, Аьрасатнал Президент Владимир Путиннуя тIайла хьуну, чIявусса къуллугъчитал: ХIукуматрал хъунама Дмитрий Медведев, шагьрулул мэр Сергей Собянин, ПаччахIлугърал Думалул депутатътал, сенатортал, кказитирттал, журналлал редактортал. Хъамаллуравух бия Палестиннал автономиялул хъунама МахIмуд Аьппас, Туркнал Президент Реджеп Тайп Эрдоган.
Аьрасатнал муфтий Равил Гайнуттиннул кIицI лавгунни Аьрасатнал Президент Владимир Путиннул кIицI лагайшиву Аьрасат бусурманнал билаятнугу хъанахъишиву, «я паччахIтурал, я императортурал, я КПСС-рал ЦК-лул секретарьтурал», яъни Путиннуйн бияннин билаятрал хъуниминнал Аьрасат бусурманнал билаятгу хъанахъишиврий хьхьичIра чIурчIаву къадайсса диркIшиву. Владимир Путиннулгу цалвамур ихтилатраву кIицI лавгунни ИГИЛ ислам оькки-ккаккул ду­ллалисса террористурал идара душиву, «Кьурандалий хъинсса давурттив дуллалавриву ччалли бу­ккияра» тIий бушиву. Туркнал бакIчи Эрдоганнул ихтилат бия мугьлат бакъа Сириянавасса, Иракьнавасса, Ливиянавасса лихъачалтран кумаг бан бушиврия, «Гъанмур Машрикьливсса дяъвилул цIарал лама лещан буван багьлай» бушиврия. МахIмуд Аьппаслул цалвамур ихтилатраву бувсунни Аль-Акса мизит Израильнал кIунттихь бушиву, миннал цанма ччан бивкIтари бакъа бусурман мизитравун къаитабакьайшиву. Шанмагу билаятрал бакIчитурал чIарав ия Дагъусттаннаясса бизнесмен, Федерациялул Советрал член, мизит баврин 170 миллион доллардал харж бувсса Сулайман Каримовгу. Аьмну мизит цIубуккан буван харж хьуну бусса бур 200 миллион доллардал. Аьра­сатнал Муфтийтурал советрал хъунаманал бувсмунийн бувну, 12 миллион долларданул буллуну бур Туркнал, Къазахъисттаннал Президент Нурсултан Назарбаевлул – 7 миллион долларданул. Мизит тIитIаврий цалчинсса дуаь дурмагу ия дагъусттан оьрчI: ЦIусса Костекуллал шяравасса, ларгсса шинал Бахреннай хьусса хIапизтурал конкурсрай цалчинмур кIану бувгьусса, оьрмулул 13 шинавусса Билал Аьбдулхаликьов.
АьнтIикIасса мизитраву чак буван кьисмат хьуминнал пикрирдугу личIи-личIисса бур.

МахIаммад Щамхалов:
— Мизитрал архитектуралул Аьрасатнал ва кьатIаллил билаятирттал агьали хIайран бунни, буниялттунгу, авурсса мизит бур. Му мизитрал ххуйшиврувунияр му лахъа-хъунну тIитIавриву дия цамургу агьамшиву: политикалул контекст. Аьрасатнал Президент Владимир Путиннул Туркнал ва Палестиннал бакIчитурал чIарав щаллагу дунияллун ккаккан бунни Аьрасат бусурманнал дунияллул вихшаласса дус бушиву.

Макьсуд Муслимов:
— На Саратоврай яхъанай унугу, лавгссияв Москавлив, хасну мизит тIитIаврий гьуртту хьун. Му хъуннасса ххаришивур. Дагъус­ттаннал муфти хIаласса делегациягу бакIрайн багьунни, Ярославрая, Ивановалия бувкIсса гьалмахталгу бия. Москавлив хIукуматрал хIарачатрайну килисарду, храмру буллай булувкьуну бур, хIукуматрал ягу хъуншагьрулул бюджетрава къуруш харж къадурну тукун ххаллилсса мизит буваву – аьрасатнал бусурманнал сий лахъ дуллалисса давур. Москавлив 2 миллион бусурманнал яхъанай бунавхьур, цуксса хъунмасса бухьурчагу, ва мизитгу чанссар. Москавуллал хIукуматрал 200 храм бувансса мурад бур, 50 бакъахьурча, 20 мизитвагу бикIан аьркинни инсан ца зумания гамунийн ияннин кьини лагайсса шагьрулий.

ПатIимат Расулова:
— Дагъусттаннал миллиардер Сулайман Каримовлущагу, аьрасатнал цайми миллиардертураща кунма, арцу-мусил луртанну дуллан хьунссия, Фабержел ккунукру машан ласлай ягу инвестициярду хайр-мюнпатрансса акциярдан дуллай. Амма мунал арцу харж дунни мизит баврин. Хавар бур, КремлилучIасса, цува заллусса «Модный сезон» тIисса машлул комплексгума бавххуссар тIисса мунал, мизитрансса арцу дузал даншиврул. 2007 шиналсса мизит бавринсса смета диркIун дур 100 миллион доллардал харж буван багьлагьисса, микссава ялунгу ххи буван багьну бур. Ми чIярусса арцур. Бувсса хъинбала хъинбалану занабикIаннав муначIангу. Бур хаварду, авай, Каримовлул хъун политикалувун зана шаву мурадрай дурсса давур тIутIиссагу. Мукун­сса мурадрай хъинсса давурттив дуллалича махъми политикталгу. Каримовлул ка кIидархIуну цикссагу инсантал хIажлийнгу занай бивкIуннихха махъсса шиннардий.
Агьалинал дакIурдивун хъиншиврул нур дагьаннав!­