«Илчи» — Ватандалул дагьанир

Байбихьулул классирттая тIайла хьуну, школданул программалий дуссар «ЧIиримур Ватан» тIисса бувчIин баву. Мунил мяънагу дур инсан дунияллийн увксса кIану, му ялапар хъанахъисса мина тIисса. Му мукун тIутIисса бушиву бувчIирчагу, дакIнил куртIниву хIасул хъанай бур гьалаксса суал – «Циванни яла агьаммур кIану – чIиримур Ватан» тIисса.

Ттул пикрилий, мукун тIутIаву мазраву цIакь хьухьунссия, жулла ларгмур хIукуматрал политикалуцIун бавхIуну. Амма мукун тIутIаву тIайлану хъанай бакъар. Циван учирча, инсан, чIивитIу, — цалчин кIул хъанай ур цува лявхъусса, увсса кIанттущал, мачча-гъанцириннащал, чIахху-чIарахнащал, яла-яла цалва ниттил мазращал, мазрал ляличIишиврущал, лугъатращал. Гьарца зат, хьусса ишру мунан дакIний личIлай бур, микку загьир хьусса асардацIун бавхIуну – тяхъасса, пашмансса, ххарисса, нахIусса…Ми асарду бур инсаннал гания гихунмайсса оьрмулун гьануну хъанай. Бюхъанссар буцин чIявусса мисаллу инсан увсса кIану, маз, аьдатру яла агьаммину хъанай душиврул. Мунияту, учин бучIир, му Ватан дугума яла Хъунмур, яла Агьаммур дур куну, ттулва пикрилий.

ЦIанакулсса заманнай чIявусса мазру, миннущал инсантурал жура, аьдат, сиппат духлаглагисса чIумал, аксиоману хъанай бур гьарца нитти-буттал цалва оьрчIан ниттил маз, лакку маз лахьхьин баву. Мазращал оьрчIал кьамул дуллалиссар цалла лагма-ялттусса тIабиаьт, инсантурал дянивсса арарду, тIуллу. ОьрчIансса цалчинсса мазрал щаращину хъанай бур нину ва ппу, уссурссу. Амма ниттил маз лайкьну кIул хьун, муний гъалгъа тIун лахьхьинтIиссар оьрчIан, буккингу, чичингу кIулхьурчан цалва мазрай. Му, мяйжаннугу, бигьасса масъала бакъар шагьрулул кIанттай лагмара гьарца зат (кказит-журналлу, компьютерду, телевизорду, жура-журасса информациялул сайки циняв щаращив) цамур мазрай гъалгъа тIисса чIумал. РяхцIалку-мяйцIалку шиннардийн бияннин кьянкьасса программа дикIайссия патриотну тарбия баврил чулухагу. Школданул программалий хъуннасса бургаву къадулларчагу, лакку мазгу ххуйну кIулну бия.
Нитти-буттан кумагран хIакьи­ну лакку мазрай буклакисса кказит-журналлу, луттирду чIявусса бур. Амма яла анаварну ва чIявуну бияйсса кказитну бур «Илчи». Ва кказитрал хъунмасса кIану бугьлай бур хIакьину жула ливхъун нанисса оьрмулуву. Кказит итабакьлай бур хъинну цалла даву кIулсса, ххирасса зузалт, журналистал. Жула лакку инсан чув ухьурчагу, муная жухьва бусласисса, хъанахъимунил хъирив бавцIусса, гьарца лакрал дуллалисса хьхьичIуннайшивурттая чичлачи­сса, оьккимур дащуй бихьлахьисса, жулва хIакьсса ххуллул гьалмахчуну бур «Илчи». Зузалт цилва лагма лаган бан кIулсса, чантI увкусса инсан бур хъунмур редактор, жуна цинявннан бусравсса аьлимчунал душ, Качар ХIусайнаевагу.
ДакIнийхтуну чирчусса, чIярусса дюххансса макьалартту дия дяъви къуртал хьуну 70 шин шаврин хасъ­сса.
Ттун хъинну ххуй дизай «Адабиятрал лажин». На хIайп тIий бура Миясат Щайхован лакку мазрай чичин къакIулшиву. Руслан Башаевлул, ваца цалла чирчусса кунна, лап дюхханну таржума дурну дия Бесланнай ливтIусса оьрчIан хас дурсса мунил назмурду.
Хъинну ххирар ккалан тIа­биаьт­раясса чичру. Жулла зун­ттал тIабиаьтрая ХIажимурад ХIу­сайновлул чивчумур ккалаккиний, ттулва пикрирду мукъурттийну бувсун бур тIисса пикри шай. Бу­ккултрангу хьухьунссар. Мури Хъунна Ватандалухсса хъунна ччаву.
ХьхьичIра дикIайссия радиолий рубрика, «Хъуниминнан мюрщиминная» тIутIисса. ЦIанакул, мяйжанссар, оьрчIахьхьун личIи-личIисса давурттал чулухуннай хъунисса каширду дуллуну дур. Информациялул чIярушиврул цумур ххуллу бугьанссарив къакIулсса кIанттугу шайхьунссар цIакь, гьану бакъасса никиран. Хъина бувчIин буллалисса рубрика тIитIин нитти-буттахъан, дунияллул сайтругу цирда диртун.
Гьаннайсса, «Илчи» хъанай бур бакъа чара бакъасса, жулва лакран ххуллу-хха ккаккан бай чанину, чирахъну, оьрмулул дагьанину. Ябувара «Илчи».
Узлипат Оьргъуева,
оьрус мазрал ва литературалул лаваймур даражалул учительница