Ттулва миллатраясса буруккинтту

Ттун ттулва лакрая чичин ччан бивкIунни, вайннан ккавкмуния, ккаклакимуния. Гьай-гьай, на бакъагу лакрая чичлачи­сса цикссагу бур, бунугу, лакрай аьтIисса цукIуй акъасса кунма чIалан бикIай ттун. Хъун дяъви байбивхьусса чIумал, дяъвилийн бачин багьссар шайминнан, оьр­мулул шиннардих къабурувгун.

Гьай-гьай, бивкIссар, жулва бакъахьурчагу, цайми миллатирттал, Ватан дуручлан къаччиссагу. 1944-ку шинал, хIукуматрал хIукму бувну, бизан буллан бивкIссар зунттавату цалва паракьатсса, цимирагу никирай яхъанай бивкIсса агьлу Аухнавун. Къатри тIурчагу, гайннал къатри цавай ппаллаха лар­хьхьуссар диркIсса. На ниттищал яхъанай 4 шин дурссар гукунсса къатраву. Къатравусса кьайгу гай бизан буллай бивкIминнал хъямала дурну, цичIав къадиркIссар. Мува куццуй, гужирай бизан бувну, бачин бувссар лакрал щархъава, цалла думургу ду-дуний кьадиртун. Га чIумал ккавкмур уттигу буслайнма бур.

1944-ку шинал жул ЧIяв диркIун дур 750 хозяйство. Жул шярава Аухнавун бизан бувну бур 48 кулпат. Лагма-ялтту диркIсса 7-8 мащи-щархъал агьлугу гилахва ливтIуну бур, ми тарихраву лирчIун дакъар. Лаккуя бивзун вайннал хьуну дур дурусну 71 шин. Цуксса захIмат бувссарив мина-гьану дуваннин, лащу-щаллу хьуннин, Аллагьнан кIулли. Яла махъ чачан махъунмай вайннал захIматрай ялув ликлан бивкIссар. Дянив рагьавуртту хъанан диркIссар. Банмур бухлавгун махъ, хIукуматрал итадаркьуссар вай бизан бувансса аьрщи Новостройрай. Щаллусса шагьру хьунсса аьрщи итадаркьуну диркIун дур ЦIуссаккул тIисса шяравалу дуван. Вай шикку яхъанахъисса халкьуннал тIимунийн бувну, шиккун бизан бувну 20-хъул шинну хьуннитIар. Уттигу дурар шяравалу щаллу хьун. Заллухъру чIарав бакъа бувсса къатри цукунсса бикIанссар. ЦIунил цанма бакьин буллан багьлай бур тIий буслай бур. Дакъар вайннан шикку зунсса давурттивгу.
Гьашину на бувкIра Новостройрайсса ЦIуссаккуллал шяравун кIи рутан. Яла хъунмур шяравалу ва дур. Дур щин, газ. Амма аьркинсса идарартту бакъар. Ттун шикку цукIуй ялув ацIансса инсан къаивкIссарив къакIулли, вайксса лакраву 20-хъул шиннардий цичIав хIаллихшиннарду хIасул дурну дакъар. Ца школа бур, вагу бачIи буллай ливчIссар тIар. ОьрчIал багъ шикку бакъар, шагьрулийн биян буллай занай бур. Азархана, медпункт, культуралул къатта бакъар. Парк, оьрчIал багъ буван аьркинни, къари-къужри кьатIув буккансса кIану аьркинни. Улу, кIичIирттал номердувагу бакъар. Гайми шяраваллаву ци иш бу­ссарив ттун къакIулли. Трассалия шяравун дияннинсса аьрщи дуссия тIар, гуж ххинал цанна къатри дурну, лирчIми дарххуссар тIар. КъакIулли иш цукун бивкIссарив. Гайннун кIанай гостиница, кафе, ресторан, банкетный зал, чIиви-кьивисса завод бувссания, халкьуннан чанссарагу давурттив дикIанссия. ХIасил, лакрай аьтIисса цукIуй акъасса хханссар.
Ттун учин ччимур вари. Ххирасса лакрал жямат, ванияр гихунмай ци чивчуну буссарив къакIулли жунма. Зулла аьрщарай зунттаву лирчIсса шяраваллаву ца-цавагу къатта бувара. Та-бунугу жулла минардайн зана хьунтIиссару жува. Циняв Москавлив най бур. Москав жучIавагур бусса. Ца газри чансса. Мугу буцинтIиссар.
ЦIуллушиву дулуннав чув бухьурчагу, Аллагьнал кабакьиннав гьарца дуллалимуницIун.
Басират Мамедова,
захIматрал ветеран
ш. ЧIяйми