Гъурбатрайгу узданну

30-2015_7Цикссагу бур лакрал миллатраву гъурбатрайгу узданну оьрму бувтсса, чил инсантурал хIурмат багьанну къуццу тIий бивкIсса ва уттигу къуццу тIийнмасса инсантал. Цалчинмур ЦIувкIуллал шяраваллил ца ххярагьала диркIун дур маэшат буллай Къазахъисттаннал Гурьев шагьрулий.

ПатIимат Рамазанова
ХIакьинусса кьинигу Гурь­еврай яхъанахъи­сса МахIаммадал арс Рамазан ХIажиев ур 25 кулпат бикIайссия тийх хьхьичIава, утти ца 6 кулпат ливчIун бур тIий. Рамазаннул Гурьеврай 55 шин дурну дур, «колхозраву зий бас шаврил лавгссара Гурьеврайн маэшатрал хъирив» тIий ур. Къазахъисттаннайсса оьрму ДагъусттаннаймуничIа алжан бур тIий ур, дакI ватандалийн кIункIу тIийнна духьурчагу, ватандалий хъанахъисса ишир­ттал дакI зия дуллай дур тIий. Гьаннайсса, лакрал агьалинахь ванал буса-учинмур чIявур, амма хIакьину ванал жул редакциялийн учIаврил мурад цамур бур. Ва бусан ччай ур чIявусса цIувкIуллал кулпатру Гурьеврайн бизаврил гьану бивхьусса уздансса чиваркI Аьби­дов ХIажиоьмардуя ва Кьурбанаьлиев ХIажиная. Миннал цIувкIуллал жяматраха бувсса захIматгу, хIурматгу хъамабитан бюхълай акъара тIий ур. «ХIажина ва ХIажиоьмар кIиягу дяъвилия орден-медальлащал зана хьуссия, яла буттал шяравунмай зана шайхту, маша-савдалий лавгссия Гурьеврайн. Тиккусса низам, агьалинал тIул-тIабиаьт тIааьн дирзун, тиккува лахъи лавгссия. Таний Гурьеврайн я муххал ххуллу, я шагьра ххуллу бакъассия. Самолетрай леххайссия. Яла ми арамтал цала чIарав бацIантIишиву кIулну, лавгссия минначIан Аьбидов ЯхIия, МахIаммадов Асадуллагь, ХIандаев МутIаллип, Иминов Имин, Рамазанов Аьлил, Дугъуниев Исмяил, ХIажиев МахIаммад. Му ппурттуву ХIажинал ва ХIажиоьмардул ххаллилсса ссяткарталшиврий цIа ларгун диркIссар шагьрулийх, шагьрулул агьулданун ххира хьуну бивкIссар захIмат ххирасса, уздансса чиваркI. ХIажина ва ХIажиоьмар цивппагу увкIсса инсаннаха дакIнийхтуну хIурмат байсса, хъамал ххирасса, лякьа ккашилнан ччатI булун, мякьнан щин дулун анавар буккайсса арамтал бия. Хаснува аякьа дайва шярава бувкIминнаха, дакъанахьхьун арцу дулайва, касму лахьхьин ччинан касму лахьхьин дайва, яла чара бакъа даврилгу дузал байва. ЦIувкIул бакъассагу, минначIан тамансса лакгу бучIайва, увкIная ххарисса ХIажиоьмар икIайва, хъамал чIявуссаксса къатлуву барачат бикIайссар тIий. Ца кьини дуснакьрал хъунама увкIун ия минначIан, зул Дагъусттаннаясса 2 инсан ттучIа дуснакьраву ур тIий. ХIажиоьмар ва ХIажина лавгун бия дуснакьравун ца бурив ккаккан. Тахсир хьуну багьсса цIахъарачугу, Хьувшатусса Сулайман тIисса адаминагу лявкъуну бия. ХIажиоьмардул ва ХIажинал сий муксса хъуннасса дияхха шагьрулул хъуниминнал дянив, кIиягу адамина ччяни итаавкьуссия дуснакьрава. Таний дуснакьирттал хъунимигу инсантурай дакIцIуцIаву дусса бухьунссия, системагу инсан гъагъан увансса, бирибат уван­сса дакъахьунссияча, аьйкьума тIайлаацIан увансса, балаллувун агьманахьхьун ка дулунсса духьунссия. Шагьрулий хъинну сий дусса чиваркIуннал бакIрайнласу бувсса арамталгу итабавкьухьунссия, хайр, хъинбала микку бикIантIишиву чIалай. Хьувширичу даллакханалуву зий тиккува авцIуссия яла. Му Сулайман сававну 20-ксса хьувширичу хьуссар яла Гурьеврай ккарччал духтурталну зузисса. ЦIахъарачугу кьяпри буву ия, муналгу биялсса дарги бавтIссия Гурьеврайн. Учин ччисса мура, ми ххаллилсса арамтурал цала лагма лаган бувайва чIявусса вирттал. Ка дулунма, чIарав ацIанма ухьурча, инсаннал иш оьккину багьлай бакъая. ХIажиоьмар ва ХIажина мукунсса бухьувкун, барачат хьуна ЦIувкIуллал жяматран. КIинналагу хъаннил цIардугу ПатIимат дия. ПатIиматхъулгу ненттабакI тIивтIуну хъамал кьамул бувайсса, дакI-аьмал хъинсса хъами бия. ХIукуматрал даврийн буккансса мажалгу миннал къашайва, хъамаллуран дукра дуллай цамур даву дуллансса чIун къадикIайва. Амма хъамал бакъасса кьини къахьурчагу, цавагу хъамитайпалул зумату рязий бакъасса махъ къабуккайва. Цивппа дяъвилия цIуллуну-сагъну зана хьуну тIий, ХIажиоьмардул ва ХIажинал щиячIав цичIав ххира къадайва, минная тамансса дагъусттанлувтуран хайр бивссар. Дяъвилул махъсса шинну кьянатсса дикIайва, бувсса хъинбала бусрав шайва агьалинан».
Рамазан буслай ур Аьхъарату, ТIулизмату ва Лакрал райондалийсса цайми шяраваллавату ХIажиоьмардул ва ХIажинал цIа дургьуну чIявусса чиваркI бувкIун, касмурдугу лархьхьуну, кулпатругу тийн бувцуну кIанттул хьушиву. Буслай ур чIявуссаннан Гурьев кIилчинмур мина хьушиву. Рамазаннул 3 арс ва 1 душ бур. Мигу, Дагъусттаннах ччаву духьурчагу, Гурьев ххирасса бур. Гурьеврай 55 шин дурсса Рамазаннун хас къабизлай бур МахIачкъала гьарца чулуха махънин багьну бушиву. «Гурьеврал халкь навтлил халкь бур, миннал маэшатгу ххуйсса бур», тIий ур. На «Дагъус­ттангуния навтлил халкьри» учайхту, «Дагъусттаннаймур навт къуллугъчитурал жипавун най бур, Къазахъисттаннай ми къеллу дакъар», тIий ур. «Къазахъисттаннал халкь щялмахъ бакъасса, хъяврин баву дакъасса халкь бур. РахIатсса, лагма-ялттуминнащалгу бавкьусса. Зузиманал, итххявхманал кьимат кIулсса.ТайнначIа кIинттулгу, гъинттулгу балугъ буссар. Хьхьири ца буна, Дагъусттаннай балугъирттал продукция шамлийну ххирану дур. ЛичIинува ацIан ччива МахIачкъалаливсса маршруткардай. Гьавагу зия буллалисса, хIат-хIисав дакъасса маршруткарду низам дакъа ссур хьуну най бур. Багьагу 17 къуруш дур. Инсан кьатIув увккукун, мунан мукьва-ххюва кIанайн иян багьлай бур, ца инсаннал ласайсса пенсия маршруткардах харж хъанай бур. Гьакссагу лащинсса тагьар дур. Гурьеврай маршруткардугу букьан бувну, хъунисса автобусру занази бувну буссар шагьрулувух, автобусрал багьагу ххюра къурушри. Ялагу ттун хъинну кьурчIи бизлай бур, дуккавривугу, давривугу итххявхсса бунува лак Дагъус­ттаннал хъунимину битан тIий бакъар. Му дакъарив миллатрал ихтиярду ссуссукьу дуллалаврил барашинна? Лакрал цIа-кьини дюхъаннав, жулва иш жунма ччийкун бачиннав тIий ура», — тIий ур Гурьевраясса жул хъин хъамаличу Рамазан ХIажиев.
Инагу жунгу, шяраваллил агьулданунгу чан къааннав! Ина ххари увансса дахханашивуртту Дагъусттаннайгу хъананнав!