Хъунасса Виричунал аьпалун

lalas_5Ватан Дуруччайминнал кьини, февральданул 23-нний, «ДагПатриотЦентрданул» «Дагестан» ГТРК-лущал цачIуну дунни СССР-данул Виричу, Буттал КIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилул ветеран Сулайманов Якьув МахIаммадаьлиевичлул аьпалун хас дурсса телепередача. ДакIнийн бутан, Якьув Сулайманов аьпалул хьуссар 2014 шинал ноябрьданул 7-нний.

Программалул лагрулуву бусалардавун агьсса разведчикнал дустурал ва гъан-маччаминнал бувсунни цуксса нигь дакъасса, цумусса, пахру-ххара бакъасса, дакI хъинсса ивкIссарив Якьув. Шанийн агьсса ппугу кьаивтун, Ватандалул хьхьичIсса цалва бурж хьхьичIунну чIалай, лавгун ур аьрайн. Миччагу Лакрал театрданул декораторну зий ивкIсса, 20 шинавусса жагьил Якьув Сулайманов увцуну ур фронтрайн. Талай ивкIун ур Западный, 1-мур ва 3-мур Белорусский фронтир­ттай, гьуртту хьуну ур Белоруссия, Чехословакия тархъан буллалисса талатавурттавух, мукуна Восточная Пруссиялул аьрщарайсса талатавурттавух ва Берлин шагьрулул штурмравух. Фашистнащалсса талатавурттаву шамилла щаву дирну дур, кIилла контузия хьуну дур. Цалчинсса щаву дирну махъ Якьув Сулайманов лавгун ур разведкалувун.
Якьув Сулайманов, ванал дус Сулайман Мусаевлул мукъур­ттийн бувну, ивкIун ур лявхъунавасса разведчик. «Ччимур мурхьирах, къатIух урувгун, мунан кIула щинчIав хIисав къахьунну миннучIан гьансса куц. Мунал ляличIийссара «чутье» дикIайва», — буслай ур ва. Вайва махъру тасттикь буллай бур ванал биографиялувасса фактирдалгу. Сулаймановлул наг­радной листрава:
«… В 1944 году в бою за населенный пункт Новоселки Клецкого района, где немцы особенно ожесточенно оборонялись, во главе бойцов 20 человек, искусно маскируясь, подполз на близкое расстояние к позициям противника, внезапно забросал гранатами участок немецкой обороны шириной в 100 метров, вынудил противника отступить, чем дал возможность выйти из окружения нашей группе бойцов и офицеров в 200 человек». Укунма­сса ишру чIявусса бивкIссар.
Ва программалул лагрулуву вайннал кулпатрал хьхьичIунсса дус Ибрагьим Абачараевлул бувсунни ветераннал медаллацIун бавхIусса ца ишираягу. ТIайламунийн бувну, ва Совет Союзрал кIийла Виричуну икIан багьлай бивкIссар. Амма му кIанттул мукIрушиннарахлу ветеран талай къаивкIссар. Ва иширалгу цал ххишалагу чIалачIи бувссар ва наградарттахлу талай къаивкIшиву, мяйжаннугу Ватан ххирану, мунил цIаний талай ивкIшиву.
Якьув Сулаймановлул наградной листраву дур Лениннул, Октябрь революциялул, Буттал КIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилул 1-мур даражалул, Славалул 2-мур ва 3-мур даражардал орденну, медаллу, миннувух «Золотая звезда», «За взятие Кенигсберга», «За взятие Берлина».
1946 шинал хъунама сержант Сулайманов СССР-данул аьралуннал гужирдава демобилизоват увну ур. Зана хьуну ур цалла чIиримур Ватандалийн – Гъумукун. Микку зун ивкIун ур Лакрал райондалул партиялул аьрали отделданул заведующийну.
1950 шинал, кумаграл леххаву бавну, Якьув МахIаммадаьлиевич лавгун ур Донбассрайн, дяъвилул шиннардий лекьа-пIякьу бувсса шахтарду ччаннай бацIан буллан. Микку му лайкь хьуну ур «За восстановление угольных шахт Донбасса» медальданун, ва хьуну ур Донецкаллал областьрал Доброполье шагьрулул хIурмат бусса инсан.
Цалва оьрмулул къачIивисса бутIа Якьув Сулаймановлул хас бувну бур МахIаммад ХIажиевлул цIанийсса заводрайсса даврин. ХIакьинусса кьинигу мунал дав­рил уртакьтал му хъунмасса хIур­матращал дакIнийн утлай бур. Совет Союзрал Виричунал цумушиврия, пахру бакъашиврия тIурча заводрай бусалардува най бивкIссар.
Ва кьини студиялуву щябивкI­сса студентътал хъунмасса гъирарай вичIидирхьуну бия бусласимуних, жула чIумул хIакьсса виричунаясса хаварданух. Цувгу лайкьсса махъа нанисса никирал эбрат ласаврин. Ца жагьилнал кIицI лавгунни хIакьину, цуксса хIайпнугу, оьрчIру тарбия хъанай бушиву американал мультикирдайну, хIатта жулва тарихраву эбрат ласунсса вирттал цикссагу бунува.
«ДагПатриотЦентрданул» дуллалисса ва журалул проектирдал кумаг буллай бур жагьилтуран бувчIин цуксса ххаллилсса тарих буссарив жулва билаятрал, цуксса хъуннасса хIукуматрал бутIану буссарив цив­ппа. Укунсса телепередачарттал ялун нанисса никираву чантI учин буллалиссар Буттал КIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилул иширттал хъирив багьансса, ми лахьлансса хIаз, шавкь, буттал кIанттул тарих лахьлансса гъира, вайннул хъунма­сса кIану бугьлагьиссар жагьилтал ватан ххирану тарбия бавриву», — увкунни «ДагПатриотЦентрданул» директор ХIамзат Муслимовлул.
Тамари Аьлиева, журналист