УГИБДД-лул къайгъурду

posr_15Пресс-конференциялий гьуртту хьунни УГИБДД-лул пресс-службалул хъунама ИсямахIаммад Султанов, контрольно-профилактический отделданул хъунама МахIаммад Шяпиев, аналитический отделданул хъунама Тарлан Гарайханов, регистрациялул отделданул хъунама МахIаммад Аьлигъазиев.

Вай гьантрай «Дагестанская правда» кказитрал редакциялий хьунни Дагъусттаннал УГИБДД-лул хъунама Валерий Громовлул пресс-конференция.

Андриана Аьбдуллаева
Пресс-конференция тIитI­лай, И. Султановлул барчаллагь увкунни журналистурахь укунсса хьунабакьавурттай гьуртту хъанай тIий, республикалий хъанахъисса ДТП-ттая ва ми чан даву мурадрай УГИБДД-лул ляхълахъисса чаранная чялишну буслай тIий.
Хъирив ларгсса шинал дурмунил хIасиллу дуллалисса ихтилат бунни В. А. Громовлул.
2014 шинал хьусса авариярттал чIалачIи буллай бур ххуллурдай мюхчаншиву дузал даврил тагьар ххуйну дакъашиву. Махъсса 4 шинал лажиндарай республикалий чан хьуну най дуссия ДТП-ттугу, миннуву оьрмурдацIа хьуминнал ва цIунцIияртту хьуминнал ккалгу. Амма ларгсса шинал чIяву хьунни ДТП-ву оьрмурдацIа хьуми.
2014 шинал республикалул ххуллурдай 1284 ДТП хьуну дур (- 7,4%). Миннуву 486 инсан оьрмулуцIа хьуну ур (+0,8%), 1683 инсаннан цIунцIияртту хьуну дур (- 10,4%).
Цирда ДТП-тту, миннуву оьрмурдацIа хьуми ва щавурду дирми чIяву хьуну бур респуб­ликалул цаппара шагьрурдай ва районнай. Яла чIявусса ливтIусса хьуну бур Буйнакскаллал, Сергокъалаллал, Лаващиял, ЧIарадиял, Гумбетуллал ва ЦIунтIиннал районнай. ДТП-ву чIявусса ливтIусса хьуну бур рульданух щябивкIми ххуллул шартIирдах къабурувгун анаварну бачин бувну най бивкIун тIий. Мукунсса багьанттай хьу­сса 424 ДТП-ву 192 инсан ивкIуну ур, 506 инсаннан цIунцIияртту хьуну дур.
ШупIиртал цаннаяр ца хьхьичIун буккан кьаст лахIлай хьусса ДТП-ву 208 инсан ивкIуну ур, 1580 инсаннайн щавурду дирну дур.
ХIарчIун рульданух щябивкI­сса шупIиртал сававну 32 ДТП хьуну дур. Миннуву 11 инсан ивкIуну ур, 53 инсаннайн щавурду дирну дур.
Ххуллул низамрава бувксса бахьттагьалт сававну 76 инсан ивкIуну ур, 196 инсаннайн щавурду дирну дур. Яла чIявуну хьунабакьлакьисса ишру бур машинартту цаннийн ца щусса ишру.
Республикалий хъанахъисса ДТП-ттал 45% мукунсса ишру бур. Машинартту цаннийн ца щусса 573 ишираву 251 инсан ивкIуну ур, 972 инсаннан цIунцIияртту хьуну дур. Ва журалул ишру чIяву хьуну бур федерал ххуллурдай, мукунма МахIачкъалалив, Къизлардай, Сергокъалаллал, Лаващиял, Къарабудахккантуллал, Сулайман-Стальскийл, Къумтуркъалаллал ва Нугъайнал районнай.
КIицI ларгсса цинярда ДТП-тту анаварну бачин бувну най бикIаву, ххуллул лишаннах ва разметкалух къулагъас къадаву багьана хьусса дур. Укунсса ДТП-тту хьун къаритаву мурадрай гьарица зуруй федерал ххуллурдай ва чIарахсса шагьрурдай ва районнай «Каскад» операция буллай бивкIссар.
2014 шинал хIасиллайн бувну, гьарица шамилчинмур авария бахьттагьалтрайн машина щусса дур. Миннул 67% бахьттагьалтрай цайра аьй хьусса ишру бур. 2013 шинах бурувгун мукунсса ДТП-тту дахьва 8,3%-рал чан хьуну дур. Бахьттагьалт ххуллул низамрава бувксса ишру тIурча 46%-рал ххишалану ашкара бувну бур.
Ххуллурдай бахьттагьалтран чIявусса бала-апатIру хъанай тIий, ми хIаласса ДТП-тту чан дансса чаран ляхълай бия УГИБДД-лул зузалт. Мукун бунугу, 2014 шинал так декабрь зуруй бахьттагьалтрайн машина щусса 40 иш хьуну бур. Миннува 25 иш (63%) цайва бахьттагьалтрай аьй хьусса бур. Бахьттагьалтрайн машина щусса иширттаву 5 инсан ивкIуну ур, 21 инсан лихха-личча хьуну ур. ХIарчIсса шупIиртал багьана хьусса ДТП-тту чан хьуну дур (36%-рал), чан хьуну бур миннуву ливтIуми (17%-рал) ва лихха-личча хьуми (11%-рал). ХIарчIсса шупIиртал багьана хьусса аварияртту яла чIярусса хьуну дур МахIачкъалалив ва федерал ххуллурдай. Му журалул ДТП-тту хьуну дур мукунна Хасаврай ва Хасавюртуллал райондалий, МахIарамккантуллал ва Нугъайнал районнай, Каспийскалий, ЦIуссалакрал, С. Стальскийл, Ахттиял, Къарабудахккантуллал, Къумтуркъалаллал ва Сергокъалаллал районнай.
2014 шинал республикалий иривну ур 6818 хIарчIсса шупIир. Чансса дакъар ххуллурдайсса шартIру ххуйсса дакъашиврийн бувну хьусса ДТП-тту. Мукунсса 241 ДТП хьуну дур. Миннуву 92 инсан ивкIуну ур, 282 инсаннан цIунцIияртту хьуну дур. ХьхьичIмур шинах бурувгун, укунсса иширттаву оьрмулуцIа хьуми 3,4%-рал ххишала хьуну бур, хIатта цирда ДТП-тту 9% чан хьуну дунугу. Лихха-личча хьумигу 20%-рал чан хьуну бур.
Вай иширттан багьана хьуну бур ххуллурдай аьркинсса кIанттурдай машина байгьинсса чапарду дакъашиву, машиналул ххуллий ва бахьттагьалт нанисса кIанттурдай чани бакъашиву, мукунна ххуллул разметка дакъашиву.
Ххуйну дакъар пассажир­тал бувцуну заназисса транс­портрацIун дархIусса тагьаргу. Му масъала гьаз бувссар, автотранспортный предприятияр­ттал каялувчитурайнгу оьвкуну, УГИБДД-лул управлениялул совещаниялий, мукунма ОБДД-лул масъалартталсса буллалисса ХIукуматрал комиссиялул заседаниялий. Пассажиртал бувцуну заназиний, ми мюхчан бансса чаран лякъаву мурадрай, так ца технический надзорданул зузалт­рал 50-ннийн бивсса, аьйрду ляркъусса, чагъарду щаллу бувну, тIайла бувккун бур ДР-лул ХIукуматрайн, КIулшивуртту дулаврил министерствалийн, Прокуратуралийн, Ространснадзорданийн ва цаймигу идарарттайн.
2014 шинал пассажиртал бувцуну нанисса транспорт хIаласса 55 ДТП хьуну дур. Миннуву 29 инсан ивкIуну ур, 110 инсаннан цIунцIияртту хьуну дур (2013 шинал – 81-30-139). Миннува 18 ДТП шупIиртурай аьй хьусса дур. Миннуву 9 инсан ивкIуну ур, 31 инсаннан цIунцIияртту хьуну дур (2013 ш. – 34-15-41).
ШупIиртурай багьана хьу­сса ДТП-тту хьуну дур федерал ххуллурдай, Буйнакскаллал, Хасавюртуллал, ЧIарадиял, Къайтагъуллал районнай ва МахIачкъалалив. Тахсир хьу­сса шупIиртал Табасараннал, Къарабудахккантуллал, Гумбетуллал, Хъунзахъиял, Ахттиял, ЧIарадиял, Къайтагъуллал, РутIуллал ва Дахадаевуллал районнаясса бур.
2014 шинал чIяру хьуну дур машинартту саргъунну бакъашиврийн бувну хьусса ДТП-тту. Мукунсса 38 ДТП хьуну дур. Миннуву 19 инсан ивкIуну ур, 51 инсаннан цIунцIияртту хьуну дур. Ва журалул ДТП-тту хьуну дур федерал ххуллурдай, Лаващиял, ЦIунтIиннал, Агъул­лал, Нугъайнал, Гумбетуллал, Докъузпариннал, Къизлардал, Лакрал, Хъунзахъиял ва цаппара цаймигу районнай.
Госавтоинспекциялул зузалт­рал давриву яла хъуннасса къулагъасралун ласун багьлагьисса масъала бур ххуллурдай мюрщи оьрчIру мюхчан баврил масъала. Ци чаран ляхълайнугу, цуксса ялув бацIлайнугу, ххуллурдай оьрчIан чIявусса бала-апатIру хъанай бур.
2014 шинал ДТП-ву оьр­мулуцIа хьунни 32 мюрщи оьрчI, лихха-личча хьунни 49 оьрчI.
ОьрчIан укунсса баларду хъанай бур нитти-буттал, хъуниминнал баччибакъашиврийн бувну. Миннал чаран лякъин аьркинссар бахьтта нанимигу, машинарттай нанимигу оьрчIру мюхчан бансса. ЗахIматсса апатIру хъанай бур оьрчIан машиналий наниний мюхчан байсса мухIулттив ва креслорду ишла къабаврийн бувну (51%).
2014 шинал оьрчIру хIаласса 150 ДТП хьуну дур. Укунсса ДТП-тту чIярусса хъанай дур (шанма бутIул кIива бутIа) шагьрурдай ва федерал ххуллурдай.
ОьрчIру машиналий бувцуну нанинийсса тIалавшиннарду щаллу къадурну тIий ОГИБДД-лул зузалтрал ларгсса шинал 1852 административ материал щаллу дурну дур. (ст.12.23.ч.3).
ОьрчIру ва балугъравун къабивми бувцуну нани­сса чIумал ххуллул низамрал тIалавшиннарду къадурурччу­сса ишру ялун личин бавриву ва миннун ххуллу кьукьавриву ххуйсса ккаккияртту чIалачIи дунни МахIачкъалалив, Буйнакскалив, Избербашлив, Каспийскалий, Къизлардай, Хасаврай, Къизилюртлив, ЦIуссалакрал ва цаппара цаймигу районнай, мукунма федерал ххуллурдай.
ОьрчIру хIаласса гьарица ДТП-лул хIакъираву, УГИБДД-лул тIалавшиннарайн бувну, гьарица чулухасса ххалбигьавуртту дурну, ми иширттан багьана хъанахъисса шартIру дукьан дансса чаран лякъин аьркинни. Агана ххуллул низам цала оьрчIал къадурурччуну духьурча, миннал хIакъираву балугъравун къабивминнал иширтталсса буллалисса идарарттайн баян бан аьркинссар.
Республикалий захIматсса тагьар дусса чIумал, тахсиркаршивуртту хьун къаритан ва ашкара дан хъуннасса хъар лахълай бур ГИБДД-лул зузалт.
2015 шинал январь зурул 1-ннийн бияннин ГИБДД-лул зузалтрал цала хIарачатрайну ашкара дурну дур 542 тахсиркаршиву (+18%).
УГИБДД-лул хъунаманал шинал лажиндарай дурсса даврия бувсун махъ, журналистурал гьаз бунни ва службалувусса коррупциялул хIакъиравусса ихтилат. Валерий Громовлул бувсунни мукунминнащал кьянкьасса ххуллу ласайшиву. Ларгсса шинал 8 зузалал хIакъираву уголовное дело сукку дуршиву, 1 зузалан шинайсса условно дуснакь ансса танмихI кьувкьушиву, 4 зузала даврия укьан увшиву.
Журналистурал суалла­хьхьун жавабру дуллай, М. Аьлигъазиевлул бувсунни ГИБДД-лул службалийн дагьайсса госуслугарду электрон журалий цукун дуллалиссарив.
— Электрон журалий вай услугарду дан цукссагу бигьану ва рахIатну бунува, инсантал, ва сант ишла къадурну, бувкIун ссятурдий очердай бацIлай бур. Электрон журалийсса госуслугардан личIисса чIавахьулу ккаккан бувну буссар. Инсаннаща миккун учIаннин цалла аьркиншинна электрон адресрай бувсун, ккаккан дурсса чIумал увкIун, га цIана щаллу хьуну гьан бюхъайссар, цалла чIунгу зия къадурну. Амма ва зат чIявуминнан бувчIлай бакъар, ми, аьдат хьусса куццуй, бувкIун, хъунисса очердай бацIлай бур. Щаллусса шинал лажиндарай электрон адресрай цанна аьркинсса услугардая баян бунни увагу 206 инсаннал, ми хъинну чанссар, — бувсунни М. Аьлигъазиевлул.