«Ттул Ватандалул чартту»

saev_9КIидайдихьулул зурул ларгсса ххамис кьини МахIачкъалалив Миллатрал библиотекалул конференц-залдануву махъппурттуву цила ххаллилсса, бюхттулсса шеърирдайну машгьур хьусса шаэр Миясат Муслимовал «Ттул Ватандалул чартту» тIисса луттирал презентация хьунни. Ва кьини шиккун бувкIун бия луттирал авторнавусса пагьму-гьунар бувчIусса, ванил дакIнил къювулул чIу бавсса, Дагъусттаннал, лакрал литературалуву ванил шеърилугърал цинмасса кIану бувгьушиву бувчIусса буккулт, дустал, даврил уртакьтал ва кIулми.

Залму АьбдурахIманова
Ва шаэрнал цалчинмур презентация дакъар. Уттинингу укун­сса хьунабакьавуртту, ца жулла республикалий дакъа, хьуссар Аьрасатнал цайми шагьрурдайгу, билаятрал дазул кьатIувгу.
Цила луттирал презентация тIитIлай, Миясат Щайховнал, гьарцагу шиккун увкIнахьгу, учIан ччай учIан къавхьунахьгу, дакIнийхтунусса барчаллагь тIий, кIицI лавгунни, хIакьинусса къабигьасса заманалул масъаларттал рахIатну къаитлатисса, миннух къулагъас къадурну баччибакъа ацIан къабюхълахъисса, жула буттал аьрщарайн дурксса кьини бакIрайн ласун ччисса мяйжаннугусса буккун цIа кусса лу бушиву ва.
— Ва лу хьхьичIва бувксса «Диалоги с Данте» луттиравусса тема гьаз дурсса шеърирдал лу хъанай бур. Жунма ччайнугу, къаччайнугу, луттирдаву, произведенияр­ттаву гьаз бувару халкь гьулусан буллалисса хIакьинусса масъалартту, цIанасса захIматшивуртту. БакIраву, пикрирдаву шеъри лявхъуну махъ мяйжаннугу исват шай ттулла дард, ттулва буруккинну. Ва луттиравун бувхсса ттул шеърирдавугу, липI-липI тIутIисса кунна, тикрал хъанай дуссар Ккавкказнаву, Дагъусттаннай, жулла щархъаву дакъа къахьунадакьайсса зунттал халкьуннал симанну, жулла щархъаву дакъа къахьунадакьайсса лишанну, алвагьсса, бюхттулсса зунттал, тIабиаьтрал, тархъаншиву тIалав дуллалисса гьалаксса неххардил суратру.
Бюхъай ттул ттигу цIанасса заманалул диялдакъашивурттугу, мунил «цIуцIи кIанттурдугу» аьщуйн щун бувну аьч бануксса опытгу, давугу канилух къадур­ккун дикIан. Амма ттущава шайкун ттулла дакIниву загьир хьумур, чансса бухьурчагу, аьч бан бювхъуну ччива, нава тIимуния ялун нанисса никирангу бавну ччива, — увкунни Миясат Щайховнал.
Ванил цила бусаврийну, ва шеърилугъравун бувкIун бур махъсса шиннардий. Мугу ДГУ-лул филологиялул факультетрай, дунияллийх цIа ларгсса оьруснал бюхттулсса классикалул литературалучIан хъинну гъан хьуну, гиккусса гьунар бусса аьлимтурачIа, преподавательтурачIа дуклан бивкIун махъ, гайннащал кIул хьуну махъ.
Шеърирду чичлан гъирагу, пагьмугу бусса жагьилсса душнин укун хъуни-хъунисса, тIалавшиннарду лап лахъсса аьлимтал-литератортурал дяниву гьанавиххи хьусса кунма циятува хъамаливчIун бур. Къявхъ учин хIадурсса зунттал щаращуха лащан бан бучIир Миясат Щайховнал шеърилугъравунсса ххуллугу.
«Цуксса ттущалва нава таларчагу, ттувура салкьи хьусса къювурдугу, буруккинттугу ялтту бувккун, махъунмай занахьуну лявкъунна шеърирдачIан», — тIий бур Миясат Муслимова.
Авторнал бусаврийну, «Ттул Ватандалул чартту» тIисса лу шинал хьхьичIва итабакьинсса нанижат диркIун дур. Чачаннавасса ахттарчи Марина ВахIидовал лу­ттирал канихчичрурду дурккуну, лу цамур журалий сакин бан цила бакIрайн ласун ихтияр дула кувкун, ва даву цахъи махъун дагьну дур. Луттирал мужаллатрай дишинсса суратралгу личIи-личIисса вариантру диркIун дур. Авторнал язи дургьуну дур цIадурксса фотограф ХIажимурад Зургаловлул рирщусса зунттал сурат.
«ХIажимурадлул суратру ххал хьувкун, ттуйва бияла бакъа, хIайран бувну буттал аьрщарал, заллу-зал акъасса зунттал тархъаншиврул ясир бувсса кунма хьунав. Цукуннив гайннущал жапрайн бувксса кунмасса асарду бия», — тIий бур Миясат Щайховна.
ЧIявуя га кьини буккултрал ва хъамаллурал хьхьичI Миясат Щайховнал творчествалия, ванил шеърирдал агьамшиврия, тIалавшиннардия, ванин тIайлабацIу ва лу итабакьаврищал барча буллалисса ихтилат бан ччимигу. ЛяличIину хъунма­сса барчаллагь учин ччива жулва миллатрал лажинкIялашиву дан ва презентациялий гьуртту хьун цила дуклаки оьрчIащал бувкIсса МахIачкъалаллал № 16 школалий лакку мазрал дарсру дихьлахьисса, ниттил мазрацIун цилла давугу дакIнийхтуну ххирасса ПатIимат Аьлиевахь. Ванил дарсру дихьлахьисса 2-мур классраву дуклакисса Бурсаева Риязатлул (Щаратусса), Даудова Баниятлул (КIундиятусса), 8-мур классраву дуклакисса Хизриева Таибатлул (Куматусса) ва 11-мур классраву дуклакисса Хизриева Альбинал, 11-мур классраву дуклакисса Буттаева ХIалиматлул (Кумату­сса) хъинну марцIну ва бюхттулну бувккунни Миясат Муслимовал чивчусса, жула цIаларгсса шаэр Ссугъури Увайсовлул таржума бувсса, шеърирду.
Мариян Оьмарова, Дагъус­ттаннал луттирдал издательствалул директор:
— Жун Миясат Муслимоващал ва луттирал ялув зун хъунмасса гъирагу, шавкьгу дия. Автор хIисаврай Миясат бур цилла ду­ллалисса даврил ялув бавцIусса, хъинну циятура ва лагмациринная тIалавшиннарду лахъсса, га даву дирчIан дурну, цила багьайкун дувайсса инсан. Миясатлул шеърирду бур инсаннал ня щурущи дуван лявхъусса кунмасса, хъинну куртIсса, мяъналул вибувцIусса.
Адалло, яруссаннал шаэр:
— Миясатлул шеърилугъ дур философиялул чулуха хъинну куртIсса, дакIнийн дюххансса, ца-ца кIанттурдай лап сирсусса, ца-ца кIанттурдайгу лап ттюнгъасса. Зунтталчунал кьянкьашиврущал тикрал хъанай дур зунттал хъамитайпалул аькьилшивугу, ттюнгъашивугу. Ванил шеърирду бувккуну махъ циваннив хIасул хъанай бур шаэр хъамитайпалул бакъача, ттуна ца уссуну куна чIалачIисса шаэрнал чивчусса шеърирду хханссар тIисса пикрирду.
Назмурдал ххуттавусса гьарца мукъул хъиривмур махъ бур цIу щусса къувтIи кунма парх учин хIадурсса.
Миясат Щурпаева, шаэр, журналист:
— Миясатлул шеърирду бур хъинну куртIсса, мяъналул був­ччусса, яла цIуцIими кIанттурду дащуй бихьлахьисса. Ттуннив кьисмат хьунни ванил назмурду жулва лакку мазрайн таржума дуван, ванил ниттил Аьжайл ва душнил чивчумур буккин ччива, кусса махъру бавну махъ. ДакIнийхтуну тIайлабацIу чIа тIий бура Миясатлун вания гихунмайгу жулла литература авадан дуллансса давриву.
ОьмархIусман ХIажиев, «Дагестан» издательствалул хъунама:
— Миясатлул шеърирду инсан игьалаган, цала цува ххихху итан дакIнийн багьни буккайсса шеърирду бакъар. Ва лу канил бугьан аьркинни ссал-бунугу ялув пикри буллалисса, цумур-бунугу ишираву чаранну бухлавгун чIалачIисса инсаннан. Миясатлул шеърилугъ дур тархъаншивручIан, бюхттулшивручIан оьвтIутIисса, чантI учин буллалисса. Цал ттигу тIайлабацIу ва шеърирду чичлансса гъирагу, буккултрал чулуха бувчIавугу чIа тIий ура.
Качар ХIусайнаева, «Илчи» кказитрал хъунмур редактор:
— Миясат Муслимова гьунар бусса шаэр бакъассагу, жун, прессалуву зузиминнан, ва ххуйну кIулссар цилла даву ххирасса, хIукуматрал къуллугърай зузи­сса инсан хIисаврайгу. Дагъус­ттаннал кьатIув, билаятрал цайми регионнай щалва Аьрасатнал прессалул халкь бавтIсса кIанай, тукунсса даражалул мухлукьат бавтIсса кIанай Миясатлул махъ лахълахъийни ттувун мукунсса пахру багьай, жула Дагъусттаннал, щалвагу Ккавкказуллал чулуха тиккун бувккун, мяъналул куртIсса, бюххансса, асар хьунсса махъ лахъан шайсса инсан буну тIий.
Соня Макьаева, Лакрал райондалул администрациялул бакIчинал хъиривчу:
— Щалла Лакрал райондалул жяматрал чулухагу, райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлул чулухагу Миясат Щайховна ва лу итабакьаврищал барча буллай, чIа учин ччива тIайлабацIу, давриву каши-кьудрат. Миясат Щайховнал шеърирдаву чIалачIи дурну дур хIакьсса жула лакку хъамитайпалул симан, ванил шеърирдал ца жула Лаккуй бакъа къахьунабакьай­сса ттуккулцIил ва явщул кьанкь ришлашисса кунмасса асарду чантI учин буллай бур. Барчаллагь хъунмасса! Ва бакъаривла гьунар бусса шаэрнал пагьму! Цуксса хIайпнугу, хIакьину жулла духларгсса, хъамадитулул хъанахъисса щархъаву ливчIсса чарттая бусласисса шаэртурал назмурду чичлачисса чIун дуркIун дур. Баянхьуви Миясат Щайховнал назмурдавусса ле­ххавугу, къювугу жула ялун нани­сса никирангу, занабикIанхьуви тава-тагу цалва-цалва кюрттайн, ужагъирттайн жулва миллатрал арсру. Барчаллагь цал ттигу!
Луттирал автор барча буллалисса ва барчаллагь тIисса махъру ялагу лавхъунни Аьрасатнал лайкь хьусса артистка Фаина Графченкол, машгьурсса композитор Ширвани Чаллаевлул, филологиялул элмурдал аьлимчу Роза Эльдаровал, шаэр Бадруттин МахIаммадовлул, чичу МахIаммад-Расул МахIам­мадрасуловлул ва цайминнал. Ширвани Чаллаевлул щаллу бунни шаэрнал мукъурттийсса цаппара цалва балайрдугу.
Презентациялул ахирданий Миясат Муслимовал цинявннахь барчаллагьрал махъ лахълай, бувсунни чIал къавхьуну луттирал презентация дуван цийнма чIаххуврайсса Чачаннал республикалийнгу оьвкушиву.
Ахирданийгу, циняв лагма лавгун, Миясат Щайховна барча буллай, тIутIал кацIру буллай, хъамакъабитулунсса суратру ришлай бия.