Миллатирттал ляличIишиву ядаву мурадрай

syt_8Ноябрьданул 18-нний МахIачкъалалив Р. ХIамзатовлул цIа­нийсса Миллатрал библиотекалуву хьунни «Культурная политика государства в сохранении многообразия культур народов России» цIанилусса конференция. Му хIадур бувну бия ДР-лул Культуралул министерствалул ва ДР-лул Культуралул министерствалучIасса Республикалул Халкьуннал творчествалул къатлул.
Конференция буллай бия Культуралул шинал ва Дарбантуллан 2000 шин шаврин хас дурсса шадлугъирттал лагрулуву.

Бадрижамал Аьлиева
КIулсса куццуй, Дагъусттан Республикалул Президент Рамазан АьбдуллатIиповлул сипталийн бувну, 2013 шинал кьамул дурну дур 10 миллатрал приоритет проект. Миннувасса ца «Человеческий капитал» проект сакин хьуну дур 4 подпроектрая. Миннувасса цагу дур «Культура и культурная политика Дагестана» цIанилусса. Мунил лагрулуву тIитIлайгу бур жулла республикалий Аьрасатнал миллатирттал аслийсса культуралул къатри. Миннул агьаммур мурадгу хъанай бур миллатирттал культуралул ва тарихрал ирс, канил пишарду буруччаву ва машгьур баву. «Культурная политика государства в сохранении многообразия культур народов России» конференциягу хьунни Аьрасатнал халкьуннал аслийсса культуралул центрдал цин лархьхьусса отчет дуллалисса батIавуну.
Конференциялул давривух гьуртту хьунни ДР-лул культуралул министрнал хъиривчу, ДР-лул Культуралул министерствалучIасса Республикалул Халкьуннал творчествалул къатлул директор Марита МухIадова, этнографтал ва тарихчитал Амирбек МахIаммадов ва МахIаммадхан МахIаммадханов, республикалул шагьрурдал ва районнал культуралул управлениярттал начальниктал, Аьрасатнал халкьуннал аслийсса культуралул центрдал каялувчитал, искусствоведтал ва м.ц.
Конференция тIитIлай, Марита МухIадовал цилва ихтилатраву кIицI ларгунни Культуралул шинал лахъишиврий республикалий дуван бювхъуцири давуртту, иширайну щаллу дурсса художествалул ва творчествалул проектру, чил билаятирттаясса ва Аьрасатнал регионнаясса хъамаллурал гьурттушиврийну хьусса фольклорданул ва аслийсса культуралул фестиваллу, бувсунни республикалул шагьрурдай ва районнай дуван бювхъушиву сайки 90 проект.
Уттинин республикалий Аьрасатнал халкьуннал аслийсса культуралул 44 центр тIивтIуну бур. Шинал ахирданийннингу тIитIин тIий бур ми гьарцагу муниципал сакиншиннарай. Миннуя, миллатрал культура цIулаган давриву ва му махъа нанисса никирал лахьхьавриву миннул бугьлагьисса агьамсса кIанттуясса бия ихтилат искусствовед Мариян МахIаммадова-Чалабовал.
Махъми ихтилатчитал буслай бия цалва шагьрурдай, районнай давурттив цукун най дуссарив, хъамадитлатисса художествалул промысльлу цIулаган давриву цанна цукунсса захIматшивуртту хьунадакьлай дуссарив, миллатирттал аслийсса канил пишардал уттизаманнул тагьар цукунсса дуссарив, жагьилтуращал цалла цуку-цукунсса давурттив дуллай буссарив ми хъамабитан къабитаву мурадрай. Аьрасатнал халкьуннал аслийсса культуралул центрдал каялувчитурал бувсунни цалла уттинин дурми давурттая.
Конференциялул хъиривра Миллатрал библиотекалуву тIиртIунни Дагъусттаннал халкьуннал усттартурал давурттал выставкагу «Дагестанский сувенир» цIанилусса. Ва выставка хьунни Республикалул «Самородки» выставочный проектрал лагрулуву.
Выставка дайдихьлай, Марита Велихановнал ва иширащал барча бунни цинявппагу, умуд бивхьунни уку-укунсса ишру чIун дургьуну хъанантIишиврийн, чIурчIав дунни жулва жагьилтал халкьуннал усттартуращал, пишардащал, миллатрал авадансса культуралущал ва журалул иширттайн бувнугу кIул хъанахъишиврий.
Махъру лавхъунни ва выставкалийн бувкIсса цайминналгу. Шиккува хьунни мастер-классругу. Выставкалувух гьуртту хьусса гьарцагу усттар лайкь хьунни ДР-лул Культуралул министерствалул чулухасса дипломран.
Дагъусттаннал миллатирттаву лакралми усттартал мудангу хьхьичIминнавух, язиминнавух бур. Ва выставкалувухгу лакрал усттартурал дунни хьхьичIунсса гьурттушин.
Цилла авурсса, дагъусттаннал миллатирттал яннардавусса ва чIюлушиннардивусса, ссихьращал гьуртту хьунни Ахъушиял райондалийсса Хъюллал шяравасса Гьарунова Зугьрагу. Ва цал цинма хIазиран байбивхьуну бур шиннардил хьхьичI вай ссихьри дуллай. ЦIанарив ванил муштаритал ялу-ялун чIяву хъанай бур. Укунсса ссихьри хъанай дур мяйжаннугусса дагъусттаннал сувенирду, республикалул дазул кьатIув ялапар хъана­хъиминнансса хъинсса бахшиш.
Выставкалувух гьуртту хьунни лакрал гьунар бусса балайчи ва художник Жанна Кьурбанова. Муданнагу Жаннал творчествалуву хьхьичIххуттай дур миллатралмур, халкьунналмур. Ва ххуллухгу мукунна. Выставкалий ккаккиялун дирхьуну дия Жаннал «Зунттал хъаннил» сурат – Ккулувсса хъаннил ккурчIа, чIун оьнна гьан дуллай аьдат къархьусса лакку бавахъул, зук­ригу ритлай, хавардай щядиркIсса. Мукунна цайми давурттивгу.
Лакрал райондалийсса Шав­кIуллал шяравалу машгьурну дур уссал усттартурал шяравалу хIисаврай. Бурчул циксса ххиличIрурду къадикIай усру дуллалийни. Мина миннун банмур лявкъуну бур ШавкIуллал шяравасса Эфендиев ХIасанхIусайннун. Най дуна итталун дагьлай дур бурчул ланжари, ялун бурувгуннив дув­ссилулмуния хъис личIи дакъасса. Тиннай – бурчул шяравалу. Мюрш бивкIун бургарча, гьарцагу шяраву кунма, шиккугу оьрму «щарай бур», цалла-цалла давурттахух лавгун бур ХIасанхIусайннул усттар­сса каруннил дурсса шяраваллил инсантал. Ванал дуллалисса даву хъанай дур искусствалувусса цIусса направленияну, мунин цIагума дурар дизан. Ялун нанисса шинал дайдихьулий Москавлив хьун тIий дур ХIасанхIусайннул давурттал выставка. Муний дикIан най дур 220 даву. Выставкалул сиптачитал ва сакиншинначитал бур Москавливсса Дагъусттаннал Вакилхана.
Ахъушиял райондалийсса Бархъаллал шяравасса тIахIунттал усттар ГъазимахIаммадов Абакар цалва оьрмулий цимилгу гьуртту хьуну ур ва журалул выставкардавух, ванан щиннияргу ххуйну кIулну дур канил пишардал усттартурал дардругу, буруккинтругу, миннан хьунадакьайсса захIматшивурттугу. Абакар буруккинттарай ур жулва халкьуннал ххаллилсса канил пишарду кув хъамава бивтун, кув бачIи-кьачIину ливчIун бушиврул ялув.
Выставкалул давривух гьуртту хьунни республикалул цайми районнаясса усттарталгу.
«Дагестанский сувенир» выставка дикIантIиссар ноябрьданул 25-ннийн дияннин.