Оьттул азарду хъин дансса чаран ляхълай

Ттизаманнул гематологиялуву хъуннасса къулагъасралун лавсун ххалбигьлагьисса масъала бур ирсирайх нанисса оьттул азардал масъала. Мукунсса азардал къашавайсса инсантуран бусса оьрмулий аьркин багьлай бур медициналул ва социал кумаг.

Статистикалул бусласимунийн бувну, 89% пациентътурал ялапар хъанахъисса 160 билаятрай му ца агьамсса медициналул масъалалун ккаллину бур. Гьарица шинах дунияллийн буккайсса бур гемоглобинопатия дусса 330 азарва оьрчI. 5 шин хьуннин ливтIусса мюрщи оьрчIал 3,4% му азар диркIсса оьрчIру бур.
Аьрасатнаву ирсирайх нанисса оьттул азарду ппив хьусса региондалун ккаллину бур Дагъусттан. ЖучIара хьунадакьлай дур ирсирайх нанисса оьттул азардал личIи-личIисса журарду, хаснура талассемия. ХIакьинусса кьини республикалий сияхIрайн лавсун ур 407 инсан (мюрщисса ва хъунисса) талассемия дусса. Яни 100 азара инсаннава 15 ур му азаруннил къашавайсса. Ми так сияхIрайн лавсмири. Мяйжаннугурив ми ххишаласса бикIантIиссар, хасъсса анализру дан къабюхълахъаврийн бувну, цинявппагу ялун личлай бакъар тIий бур экспертътал.
ХIакьинусса кьини укунсса инсантуран аьркинсса медициналул кумаг бан бюхълай бакъар, регионнай диагностикалул даву лащинсса даражалий душиврийн бувну, пациентътурал регистр дакъашиврийн бувну, мукунма къашайшалтран ттизаманнул медициналул кумаг бансса шартIру ва каши дакъашиврийн бувну.

КIицI лавгсса масъалалул агьамшивугу, ирсирайх нанисса оьттул азарду Дагъусттаннай хъинну ппив хьуну душивугу хIисавравун лавсун, вай гьантрай, октябрь зурул 17-нний, МахIачкъалалив хьунни «Ирсирай нанисса оьттул азарду дусса къашайшалтран медициналул кумаг баврил даража лавай баву» тIисса цIанилу, ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил экспертътурал советрал выездное заседание. Ва Совет цуппагу хIасул бувну буссар Социал политикалул иширттаха зузисса Федерациялул Советрал КомитетрачIа.
Советрал ирглийсса заседание хьунни ДР-лул ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил министерствалул къатраву. Заседание къуртал хьуну махъ шиккува хьунни пресс-конференциягу.
Шикку гьуртту хьунни Социал политикалул иширттаха зузисса Федерациялул Советрал Комитетрал член Владимир Круглый, ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил экспертътурал советрал председатель Виталий Омельяновский, Д. Рогачевлул цIанийсса оьрчIал гематологиялул, онкологиялул ва иммунологиялул ФНКЦ-лул хъунама хIакиннал заместитель Наталья Сметанина, элмийсса зузала Мария Сура, Людмила Кононова, Щалвагу Аьрасатнал нажагь хьунадакьайсса азардал обществалул исполнительный директор Ирина Мяникова, ДР-лул цIуллу-сагъшиву дуруччаврил министр Танка Ибрагьимов, ДР-лул ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил министерствалул оьрчIал онколог Индира Юнусова ва м.ц.
Вайннал кутIану бувсунни ирсирайх нанисса оьттул азардая, ми азарду дусса къашайшалтран кумаг бансса чаранну ляхълахъаврия. Бувсунни хIакьинусса кьини Экспертътурал советрал ци масъалартту хьхьичIххуттай ккаклай буссарив.
Заседаниялул хIасиллу ххалдиргьуну, экспертътурал кьамул бувну бур хIукму оьттул азардал, хаснува талассемиялул, къашавайми ттизаманнул кьяйдардай, яни мюнпат ххишаласса даруртту буллай, хъин буллансса. Мукунма, ми азарду дусса къашайшалт хъин бан аьркин багьлагьисса препаратру, гьарица региондалийсса тагьарданух бурувгун, регионну дарурттал дузал дуллалисса программалувун бичин.
Экспертътурал советрал председатель Виталий Омельяновскийл цалва ихтилатраву бувсунни гьарца 6 инсаннаву талассемиялул ген бусса Кипралий укунсса азардаяр ххув хьун бювхъушиву. ХIакьинусса кьини ва билаятрай ирсирай нанисса оьттул азарду хъин дуллалисса система мюнпатну зий душиву.
— Ирсирай нанисса оьттул азарду дусса къашайшалтран хасъсса медициналул кумаг бансса чаран лякъаву – жулла цIуллу-сагъшиву дуруччаврил ара хьхьичIуннай хьунсса ца ххуллу хъанахъиссар.
ХIакьину жунма цинявннанмагу – медициналул зузалтран, аьлимтуран, педагогтуран, журналистуран, ва захIматсса ва социал нигьачIаву дусса азаруннищал шайсса куццуй талан аьркинссар. Статистикалул бусласимунийн бувну, щаллагу планеталийсса агьалинал 7% оьттул патология дусса бур. Гьарица шинах дунияллий мура патология дусса 300.000 — 500.000 оьрчI байсса бур. Шикку гьуртту хъанахъими цинявппа мукIруну бия федерал даражалий ва регионнай чара бакъа ирсирай нанисса оьттул азарду дусса къашайшалтрал регистр дан аьркиншиврий. Цалва ихтилатру къуртал хьуну махъ, вайннал журналистурал суаллахьхьун жавабру дуллунни.