ЛичIлулну бикIияра «банкрал хIарамзадатурая»

banki-fotoЦаппара зурдардил хьхьичI ттул телефондалийн дуркIуна, «Вил банкрал карточка блокировать хьуннича, цIухху-бусу бан ччай бухьурча, ва номерданийн оьвча» тIисса, телефондалул номергу чивчусса, смс-сообщение.  ТалихIиннаран, га чIумал ттул арцул кIапIикI къадиркIсса карточка диркIмур банк ларгмур шиналва банкрот хьуссархха, куну пикригу бувну, нава цукунчIавсса нигьачIишивруву бакъашивугу бувчIуну, оьвчав га номерданийн, банкрахь номерданул зу бяйкьуну буру учин.

Залму АьбдурахIманова
«Ттул цукунчIавсса банкрал карточка дакъассия, мунийн бувну му заблокировать хьунгу къабю­хъайссия», — кувкун, ттух вичIилийсса жагьилнал, хъинну паракьатну ттух вичIигу дирхьуну, лагьсса чIуний: «Хъинни туну», — куна. Ихтилат къуртал хьуну махъ ттухьва нава бура, ххал ба банкрал зузалт гьарца клиентнай дакI цIий, мунай аьтIий зузисса тIий. Гьарнащал такну укун зий бикIайхьунссар тIий. Ва иш хьуну мадара хъуннасса чIун ларгнуккар. ДакIний бакъар.
Вай гьантрай интернетраву ва телевизорданувух: «Явара личIлулну бикIияра! Банкрал карточкарду заблокировать хьуну дур тIисса смс-сообщенияртту зулла телефоннайн дучIарчан, я ми номердайн махъунмай маоьвчари, я оьвчирчагу миннал суаллахьхьун жавабру мадулари, зулла карточкардал кодру мабусари. Му хIарамзадатурал давури», — тIий буслан бивкIукун, дакIнийн багьунни навагу таний ца мукунсса хIарамзаданащал гъалгъа тIий бивкIшиву.
Жула билаятрай миллионну халкьуннал хъяврин бувсса 90-ку шиннардия шинмай банкирдацIун бавхIуми хаварду вичIилухух бишлайнма аьдатсса на ттигу къамуксса вихшала дишара миннуйн.
Билаятрал хъунмур банк «ЦентроБанк»-райн дакъа. КIа на ялув кIицI лавгсса «банкрот» хьумур банкраву карточка тIитIавугу, «гьайгу-дайгу жул банкраву зун карточка тIиртIуну хъинссар, цикссарив процентру нантIиссар» тIисса банкрал зузала яла гьан багьандаран тIиртIусса карточкая. Карточка тIитIаву украссар тIийгу ивкIхьувкун. Нагу, ттущала зузисса цаппара душругу лавгссияв жучIара думур дишинну, яла ци-бунугу хьунссар куну. Цаппара хIаллава, жулва-жулва иширттай харж дурну карточкардайсса арцугу, буру дачIрасса карточкарду кисраву дирхьуну занай. Ца ппурттуву цаннил ца хъирив дукIлан диркIунни смс-сообщенияртту багьандаран ччи-ччимур чивчусса. Къулагъас дакъа бура, хьувкун, тиннай дукьан ччимур кIапIикI дишинна, банкгу сий дусса, бусравсса банк бурхха тIий. Ахиргу ца кьини оьвкунни смс-карду дучIайсса номердания: «Ина банкран 600 къуруш буржирай бура», — куну. «Ссахри? Цукунни?» — цIувххукун: «Жул смс-карду арцух-я», — кунни. «Зу най буна мукунсса иширая баян къабувнахха, гьарзат украссар, зу так зулла арцу дишара тIий биявхха, му ци хаварди?» — кувкун, гьич мукIру бан къавхьуна суд-силистталухун багьан къаччарча арцу диян дува тIий. Закондалул ххуттава личин дакI хъякусса на банкрайн бияннинма, банкрот хьуну, му банкрал цIара духларгунни.
Утти «карточка заблокировать хьуну дур» тIисса смс-сообщенияртту дукIлай дур, цал хъунив хьусса, бугьарасса нину-ппу, мачча-гъан, пенсионертал хъяврин бувну бур тIисса халкь бур интернетраву цалва-цалваминнал бакIрачIан бувкIмуния чичлай, буслай. Ца ур чичлай, цал телефондалийнгу хIарамзадатурал гьан дурсса вара журалул смс-ка дуркIунни. Цув ура тIар укунсса иширттаягу кIулну, банкрал зузалтращал куна бири-биривмур буслай. Миннава ци личайрив ххалбан. Буси кунни тIар карточкалул номер, бусав тIар. Циксса арцу дуссия кунни тIар ганий, бусав тIар 100 азарда къуруш куну. Хъинни, хIарачат банну ччясса мутталий вил карточкалийн ми зана дан, увкунни тIар. ХIарамзадатурая мадара хIазгу лавсун, низам дуру­ччай органнайн баян бав тIар, цува гъалгъа тIий ивкIсса телефондалул номергу бувсун.
Банкрал хIарамзадатурал жагьилми хъяврин бан къахьурчагу, бигьану хъяврин байсса бур пенсионертал. Ми бикIайсса бур хъинну бусан, учин кIулсса, бувсмунил хъирив лаян пишакартурал кунмасса суаллу буллалисса «психологтал». Цалла дусса кIапIикI, пенсия карточкалийн бучIан байсса хъунмур никирал агьлу ччяни вих шайсса бур миннал тIимунийн. Цалла карточкарду щак къабутайсса хIукуматрал яла мюхчанмур банкращал бавхIуну буми бикIайхьунссар мукунсса иширахун цивппа къабагьан ххай мукIруну. Банкран хаварвагу бакъари зий бикIайсса «банкрал хIарамзадатал».
Мяйжаннугу, жучIава ччимур иш хьуншиврийн мукIруну бикIайхьунссар жулва пенсионертал, миннал буси увкусса цаятувасса гьарца информация бусайсса бур.
Мунияту, ххирасса буккулт, личIлулну бикIияра укунсса смс-сообщениярттая. Анавар мабу­ккару махъунмай га номерданийн оьвчин, оьвчирчагу цукунчIавсса карточкалул хIакъиравусса информация мабусари. Акъахьурча, уттинин билаятрай жуликтурал къерттаравун багьну, хъяврин бувминнал сияхIравух шаруча зувагу. ЛичIлулну хъиннихха, бан-битан бакъа личIаяр.