Перунал Конгрессравугу лакку балай

ldg_21Магьирлугърал шадлугъирттал буллугъсса вай бигьалагай гьантрай МахIачкъалалив Оьруснал театрданул Хъунмур залдануву хьунни Дагъусттаннал филормониялул солист, музыкант, скрипач Марио Аьли Дюранд-Сутуевлул яргсса, ккаркнан дакIний личIансса асардал авадансса концерт.

Залму АьбдурахIманова
Ваная жул кказитрай хьхьичI­вагу чивчуну бу­ссия гьарта-гьарзану, бунугу дакIнийн бутанну, Марио Аьли ушиву ачIи жула миллатраясса ва Перу хIукуматраясса нитти-буттал арс.
Марио Москавлив угу-увну, хъуна хьуну ухьурчагу, оьрчIний чIа-чIаннин Дагъусттаннайн укIлай, цалла чIиримур Ватандалийн кIункIу тIисса, гьарца хьутари МахIачкъалалив учIайсса, шикку ххуй-ххуйсса инсантуращал кIулгу хьуну, цIакьсса дустал бусса музыкант ур.
Уттинингу вайксса шиннардий Мариол цимирагу концерт дуллу­ссар жула хъуншагьрулий. Ва хьхьуну Мариол дуллусса «Марио Аьли ва мунал дустал» тIисса концертгу дия ляличIину яргсса, жула сахIнардай нажа-мажагь дакъа, ягу дурарагу къашайсса, артист ва тамашачитал ца мазрай гъалгъа тIисса куннасса, цаннал ца лавсъсса, цаннацIун ца балайрду бахIлахIисса, балайрдахун латиноамериканал зумуну къавтIун буклакисса.
Залданувун бавтIун бия Мариол гьунар, мунал творчествалул хIалкьазия кIулсса тамашачитал бакъасса, бигьалаган, чIун гьан дан цалчин укунсса концертрайн бувкIун, концертраяр махъ мяйжаннугу укунссагу неъмат бикIайссарив тIутIи бувсса халкь.
Ца гьунар бунаву цаймигу гьунарду бикIайссар тIисса учала тас­ттикь бан кунма Мариолгу ва хьхьуну циняв хIайран бувуна скрипкалий­сса тIуркIулул бакъа, цалва ляхъан бувсса мюзиклданувасса макьанналгу, мивасса балайрдалгу.
Концерт дачин дурну ия Да­гъусттаннал лайкь хьусса артист ва Мариол дус МухIсин Камалов. Балайрдал ва макьаннал дя-дяних тамашачитурахь бизар къабанну цалва оьрмулуву хьусса дахханашивурттая, цIушиннардая, цалла творчествалия ва гихуннай дан ччисса давурттая буслай Мариол бувсунни, гьашинусса шин цалва оьрмулуву хьушиву ххариссагу, кьурчIиссагу. Бувсунни гьашину цанма душ бувшиву ва цанна ххирасса, чIявучин кIулну бивкIсса, гьунар бусса хIакин-эндокринолог, Ккурккуллал шяраватусса цалла ниттил нину ахиратрал хьушиву. Ва гьашину цува буттал Ватандалийн Перунавун лавгшиву, ва тайннал ва дагъусттанлувтурал багьу-бизулуву, оьрмулуву лархьхьусса хасиятру хIисав хьушиву.
Мариол ва хьхьуну скрипка ва испаннал балайрду щаллу баву бакъасса, мукунма щаллу бувунни жула машгьурсса композитор Мурад Къажлаевлул макьаннайсса цаппара балайрдугу.
Мариол дустурава концертравух мукунма гьуртту хьунни МухIсин Камалов акъасса жула миллатраясса магьирлугърал аралувасса цайми-цаймигу пагьму-гьунар бусса артистал: саксофонист Юсуп Гьарунов, Къяннал шяраватусса Юлия Имранова, лакку мазрай «Марххала» тIисса балай щаллу бувсса чIиви балайчи Самира Багъирчаева. Вай бакъасса ва хьхьуну сахIналий балайрду щаллу бувунни Дина Мереуцал, Даниэль Гьаруновлул, Миная Пинжалиевал.
ЩапI куну бувцIусса залданувусса тамашачитурал гьарцагу артистурал балайрду кьамул бувуна гурсса хъатру ришлай.
Ахирданий, личIи хьун къачча-къаччайнмасса тамашачитурал пишкаш бувсса авурсса тIутIал кацIругу лавсун, миннан дакIний личIансса цалла автографругу дуллуну махъ, Марио Аьли ххагу-ххарину рязи хьунни ттул ца-кIива суалданунгу жаваб дулун.
-Виву экьи най бур кIива миллатрал оь. Вихьва цIувххуну, бюхълай бурив вища кIивагу миллатрал магьирлугъ цанницIун ца дазин, цал архIал кIирагу магьирлугъраха зун?
— Ттун хъинну ххуй бизай Перунал ца шаэрнал чивчусса шеърилувасса махъру: «Ттуна нава ккалли увара кIива миллатрал инсаннан: дакI-индеецнал, оь — испанчунал».
Мукуна навагу ккалли увара-дакI дагъусттанчунал, оь-перуаненал.
КIирагу магьирлугърахун машхул шаву цаннихун ца дахчилай цири, ялунгума цаннил ца щаллу дуллай, оьрмулуву хъинну бучIи хьурча дакъа зарал бувагу бакъар. КIирагу магьирлугърахун машхулну уну тIий бухьунссар ттун творчествалул ххуллийгу тIайлабацIу бусса, ттулва музыка лякъин бювхъусса, ттулва ххуллу язи бугьан бювхъусса. Мунияту ттул концертругу лагайсса ххай ура вана ва гьархьхьуну кунна тамашачитал ххари банну, рязи банну, личIи-личIисса асардал вибувцIуну. На чIявусса билаятирттайн ияра, амма МахIачкъалалийнмур кунмасса аьрххи цамур къабикIайхьунссар. Мяйжаннугу жула халкь бур дакIру тIиртIусса, буниялагу цалва дакIурдивусса асарду кIибачIин ва лаласун бюхъайсса. Шикку бур ттул ттула публика, ттул творчество ххирасса ккуран. Вари ттул даврил мурад, пахру.
-Гихунай ссаха зун дакIний ура?
-Дансса давуртту чIярусса дур. ХьхьичIва-хьхьичI зий ура ттула мюзиклданул ялув, пикри бур ттула труппагу бавтIун му мюзикл сахIналий бишинсса. Яла на ттула чIярусса чIун гьан дувара ихIсандалул давурттаха зий, хъинну ччан бикIай ятинсса оьрчIан, оьрмулул бугьарасса халкьуннансса ихIсандалул мероприятиярттавух гьуртту хъанан. Цанчирча ми буну тIий яла къулагъас дан аьркинсса публика.
-Дагъусттаннайн ци асардащал увкIссияв ва ци асардащал махъунай занагу хъанай ура?
-Дагъусттаннайнсса аьрххи гьарца чIумал личIи-личIисса асарду хIасул бувсса, ттигу зана хьун хьурдай тIисса шай. Шийх бур дусшиву дан кIулсса, дусшиврул кьимат, даража лахъсса халкь. Гьунарду бусса халкь бур чIявусса, яла-яла ххари шара мюрщи оьрчIал пагьмурду ххал хьувкун. Ччай бур щалва Аьра­сатнан цири , щалла дунияллунгу Дагъусттан мяйжаннугу дусшиврул, хъамаллурал хIурмат бан кIулсса кIану бушиву баян бан. Уттигъанну на ттула буттачIан Перунавун хъамалу лавгссияв. Тикку на буттал увцунав Перунал хIукуматрал Конгрессравун. КIул увунав тайннал вице-премьернащалгу. Конгресс­рай ттухьхьунма махъ буллукун, циваннив ца аьжаивну лакку мазрайсса балай учин ччисса зуву дагьуна. Дунияллул тамур зуманийсса Аьрасатнаягума бавну –къабавсса тайннан Дагъусттанная, шикку яхъанахъисса лакрал миллатрая бавну махIаттал-хIайран хьуну ливчIунни.
-Лаккуйн иянссагу пикри бурив?
-Ва ххуллух бакъар, цанчирча вай гьантрай най ура Гуржиянаву хьунтIисса концертрайн, хъирив августрал 13-нний Юрмалалий хьунтIисса концертрайн. Гиччагу Абхазиянавун ФСБ-рал ансамбльданул артистуращал цачIусса концертрайн. Октябрьданий ттуйн оьвкунни Сицилиянавун чIава-вокалистуран мастер-классрал дарсру дишин. Вагу ттул пахрур, цанчирча Италиянавун, машгьур­сса Белькантол ватандалийн вокалданул дарсру дишин ттуйнма оьвчаву хъунмасса тIайлабацIулун ккалли бавияв. Гихунмай пикрирду бур Ширвани Чаллаевлул, Мурад Къажлаевлул произведениярттахун агьан, ми лахьлан, ттула концертирттай ишла буллан. Лаккуйн гьашину къахьурчагу, ялунчIил чара бакъа иянсса пикрилущал Дагъусттаннайн зана хьунна.