Учительнал цIа бюхттул дуллай

ЧIун-чIумуй модалувун багьай личIи-личIисса пишарду. Бу­ссия хьхьичIвагу сийлий арцу-мусил усттартал, заргалтал, зюннавчитал, дачIучитал, чарил усттартал ва цаймигу. ЦIанасса заманалий модалувун багьну бур духтурнал, экономистурал, юристурал пишарду, яни халкь буруглай бур пиша бугьайний, цалчин, цуксса харж-хурж бурив ва цуксса хайр ласун бюхълай бурив га пишарая.На ттулла макьалалуву учительная чичлай ухьувкун, учин ччива, учительнал пиша модалуву бакъар, захIмат тIурча хъинну хъунмасса бур, амма цалчинма-цалчин щилли хIадур буллали­сса оьрчIру, душру пиша бугьаншиврул? Учительнал бакъарив? КIулшиву щилли дуллалисса, куну. Мунияту учительнал пишалул кьимат муданмагу лавайсса бикIан аьркинни.

Учительнал пиша язи бувгьуну чIярусса шиннардий Къизлардал районналий зий ур ЦIуйшатусса МахIаммадов ХIасан-ХIусайн Рамазаннул арс.

Мукун учительнал пиша язи бувгьуну чIярусса шиннардий Къизлардал районналий зий ур ЦIуйшатусса МахIаммадов ХIасан-ХIусайн Рамазаннул арс. Ванал къуртал бувссар 1975 шинал Да­гъпединститутрал химиялул ва биологиялул факультет ва гьан увссар зун Къизлардал райондалийсса к-з «Вперед» тIисса кIанттайсса школалийн химиялул ва биологиялул учительну. Шикку зузисса чIумал ХIасан-ХIусайннул ккаккан бувна цува ушиву хъинну куртIну цалла предметгу кIулсса, цаятура ва дуклаки оьрчIая тIалавшинна лахъсса учитель ушиву.
Ванан кIулли оьрчIру лагма лаган бан, гайннал дакIурдичIан кIула лякъин: аьркинний чIу лахъ бан, аьркинний хъярч-махсара бувну оьрчIал дакIру кIукIлу дан.
ХIасан-ХIусайн хъинну зирангсса, гьавас бюхттулсса, дакIнил гужру чIявусса инсан ур. Ванан ччан къабикIай ссавния дичиннин ялугьлан. Цала ласай – цала захIматрайну ва гьунарданийну.
Цаппара шиннардий «Вперед» школалийгу зий ивкIун, ва лавгуна чIаххувсса Большезадоевскаллал дянивмур даражалул школалийн зун. Шиккугу хьуссар зий мадара­сса шинну. Яла ванаву каялувшиврул гьунарду бусса чIалай районорал ивтссар Брянск шяраву школалул директорну. Брянск му хьхьирицI дирхьусса, Къизлардаягу хъинну архсса шяравалур. Мунияту шавай учIан, отчетру ларсун Къизлардайн укIлан бигьасса иш бакъая. Ялагу шиккусса дуклаки оьрчIругу балугъру бугьаву хьхьичIну чIалачIисса бия дуккаврияр.
Брянскалийсса школалий кьянкьасса низам дихьлайгу мадарасса хIарачат бувссар ХIасан-ХIусайннул. Школалул директорнал давугу (агар дакI тIайлану зурчан) захIматсса даву дур. Гьарца кьини, гьарца ссятрай тIиссакссагу, цIу-цIусса масъаларду хьхьичI бацIлан бикIай. Низам зия дуллалими чан къашайссар школалий ку чIумал оьрчIал, ку чIумаллив тIурча цаппара учительтурал чулухату. Школалийсса гьарцагу иш цIубуккан бан хIарачат бувна ХIасан-ХIусайннул.
Цаппара шиннардий кулпат­ращал Брянскалий зийгу ивкIун, ХIасан-ХIусайннун багьуна махъунай учIан Урицкалийн учительну.
ХIасан-ХIусайн захIмат ххирасса, цала ччаннай цува авцIусса инсан ур. ОьрчIнияцIава ванан мадара захIмат ккавкссия – ниттил ПатIиматлул вагу, ванал ссу Мариянгу хъуни бувна. Цилвагу, ХIасан-ХIусайннулгу дирирсса даву дуллай колхозраву хIарачат бувна. Увххуна дуккин, дуклай унува шикку-тикку зий цала цува алглай ивкIссар ни­ттил кIюласса хIал кIулну.
Институтравугу ХIасан-ХIусайн ххуйну дуклай уссия, факультетрал активистъя, мероприятиярттавух чялишну хIала шайссия.
ЦIанасса ппурттуву учительтурал давриву бур категориярдал шачIантту, учительтурал дулайссар экзаменну Къизлардай, МахIачкъалалив. Дур щуруй ЕГЭ, мунил баллах бур буруглай вузирдавун бухлахийни. ХIасан-ХIусайннул дарс дихьлахьисса дуклаки оьрчIал лахъсса баллу ласлай бур биологиялул. ЛичIи-личIийсса конкурсирдай ва цайми иширттаву учительнал кIулшиву аьч дуллалисса кIанай ванал дуллалисса биологиялул ккаккиярду хъинну лахъсса дур. Учингу бучIир: ХIасан-ХIусайн ур Къизлардал райондалийсса биологтураву яла кIулминнал сияхIравух.
Ва лайкь хьуну ур «Почетный работник общего образования Российской Федерации» тIисса цIанин, чансса хьхьичIгу ХIасан-ХIусайннул ларсъссия Президентнал грант (му ххуйсса даву дуллай ккаккияртту лахъсса учительнан шинай цал дулайсса премия дур). Цалла даву, цалла элму куртIну кIулсса учитель хIисаврай ва гьан увай районналийсса школардайн химия ва биология ххал дуван, чIявуну ХIасан-ХIусайннул ххал байссар мукун чIаххувсса Новогладовкаллал школа. Районналий хъанахъисса биологиялул ва химиялул семинардай ХIасан-ХIусайннул гьурттушинна дурну махъ лахъай, докладру буккай ва цалва Урицкаллал школалийн комиссия бувкIсса чIумал тIиртIусса (открытый урок) дарсру дишай, цирдагу методикалул ва мурадрал чулуха хъинну усттар­сса. ХIасан-ХIусайн школалий акъа­ссагу, вузравугу зий ур, ва дарсру дихьлай ур Къизлардал Институт Теологиялул и международных отношений тIисса вузирал филиалдануву. Мугу хIазиран акъар, цанчирчан ва ур хъинну эрудиция гьартасса, кIулшиву лахъсса специалист. ХIасан-ХIусайннул буккай чIявусса луттирду, мунан ххуйну кIулли Достоевскийл, Л. Толстойл творчество, кIулли поэзия, хаснува баргъбуккаваллил ва оьруснал поэзия. ЧIявусса къабикIайссар биологтал, химиктал Достоевскийл ва Толстойл романну буклакисса, цаппара филологтуралгума ми къабуккай ва къакIулли миннал творчество.
Яни, ХIасан-ХIусайн ур элмурдал чулуха усттарсса пишакар, гьашиву дуллай акъар так ца химиялий ва биологиялий, цанчирчан бувчIлай тIий дурккусса инсан учин бучIишиву так гьарца чулухату цалла кIулшиву куртI ва гьарта дуллалисса инсаннайн. Му тIалавшинна дикIан аьркинни гьарцагу учительнал цаятура.
ХIасан-ХIусайн Рамазановичлун журналистнал гьунаргу буллуну бур: чIун чIумуй ванал чичайссар макьалартту Къизлардал кказитир­ттайн, профсоюзрал кказитрайн. Ми макьаларттавугу аьч дай учительтурал оьрмулуву ва давриву дусса диялдакъашивуртту, учительтурал ихтиярду сан къадуллалисса чиновниктал дащуй бишай, тIайланма лажиндарайн аьркинмур учай щил ци чайвав тIисса пикрирдугу экьи бувтун.
ХIасан-ХIусайннул кулпатгу учительницар, химиялул ва биологиялул дарсру дишайссар Урицкаллал дянивмур даражалул школалий. Вайннал 4 душ ва ца оьрчI ур. Душварал цинявннул школарду къуртал бувну бур мусил медаллай, оьрчIал тIурчан-арцул медалланийн. Цинявгу вузирдаву дуклай бур, кувгу къуртал бувну зий бур. Вайннал кулпатраву дуккаврил кьимат хъинну лахъну бур.
ХIакьинусса кьинигу ХIасан-ХIусайн Рамазанович учительнува зий ур, хIарачат буллай ур оьрчIан биологиялул элму лахьхьин дан.
Ирбагьина ХIасанов