Ххаллилсса пишакар ва магьирсса тарбиячи

КIама бивщусса кунма, щалагу дунияллийх ппив хьуну бур жула лак. Гъурбатрай яхьусса лакрал кулпатру сайки циняв цивппа бусса кIанттурдай, цамур миллатрал, цайми халкьуннал дянив бусравну, хIурматрай бур. Мукунминнавасса бур чIярусса шиннардий Къабардин-Балкьарнаву ялапар хъанахъисса ХIажиева Светлана НурмахIаммадлул душ. Дагъусттаннал медициналул институтрал студентка тихун бакIрайн багьну бур аьраличувнан щар хьуну. Ва ишгу укун хьуну бур. Светланал нину-ппу, КIулушацIрал шяравасса НурмахIаммад ва Хьуриясса Ххадижат, ялапар хъанай бивкIун бур Гъумук. ВайнначIа лаякъатрай бивкIун бур жагьилсса лас-щар. Та ппурттуву школалий дуклакисса, цIуцIанпир бусса Светлана ххуй бизлай, кIа хъамитайпа мудан, на ина ттула уссищал кIул банна, ттула уссин буцинна тIий, хъярч буллан бикIайсса бивкIун бур.

Мяйжаннугу Света, школагу къуртал бувну, Дагъусттаннал медициналул институтравун буххайхту, ссил кIул бувну бур цила уссищал Муталислущал. Цалчинмур курс къуртал байхту, ва щар хьуну бур. ЧIурттащиял шяравасса Муталис, нину-ппу ччянива Къабардиннавун бивзун, тийх увсса, хъуна хьусса жагьил ивкIун ур. Цувагу аьраличув. Светал дуккаврихунгу къаахчуну, шайсса кумаг буллай ивкIун ур. Света шамилчинмур курсирай дуклакисса чIумал бувну бур вайннан цалчинсса душ. Мунияр махъ мукьва душ цаймигу хьунтIиссар вайннал дянив.

– На тачIавгу пашман къавхьуссара ттула ташулия. Ттул адамина инсаншиву дусса, дакI хъинсса, ттухарагу, душваврахагу аякьа дусса икIайва, – тIий бур Светлана, цаппара шиннардил хьхьичI аьпалухьхьун лавгсса цила лас дакIнийн утлай.
Света школалийгу ххуйну дуклакисса, итххявхсса душ бивкIун бур. Мунияту, мудан классрал старостанугу бувчIайсса бивкIун бур. Ва чялишну гьуртту шайсса бивкIун бур школалул цинярдагу мероприятиярттай. ЧIирал кказит буккан бангу мудан ванийн тапшур байсса бивкIун бур. Гьар иширавух хIала-гьурттусса буну тIий духьунссия, школалий Светайн «педсовет» тIисса ялунцIа дирзун диркIун дур. БувчIлай бур, укун бюхъу-хъит бусса душнил гихунмайгу цуппа ккаккан бантIишиву.

Школалий дуклай бунува ванин медициналул ххуллийх гьансса хиял бивкIун бур. Медицинагу оьрмулухун Хьурттал шяравусса райондалул азарханалий зузисса цила ниттил ххуй дизан дурну дур. Дарсру къуртал шайхту, Света ниттичIан азарханалийн лавгун, шайсса кумаг буллан бикIайсса бивкIун бур. Школалий дуклакисса душнин бакIран, лякьлун ци дарув булун аьркинссарив, ци чIумал цукунсса кумаг бан аьркинссарив кIулну бивкIун бур. Ххадижат шаппа бакъахьурчагума, ваничIан бучIайсса бивкIун бур кумаг аьркин багьлагьисса чIаххув-чIарахми.

1981-ку шинал институтгу лавайсса кьиматирттай къуртал бувну, Света бувкIун бур ласначIан Къабардиннавун. Зун бивкIун бур Баксаннал райондалийсса Атажукино тIисса поселокрал участокрал азарханалул хъунмур хIакинну. АцIния арулла шин дурну дур Светланал шикку зий. Ванил хIарачатрайну ва бажарданийну азархана дузал бувну бур ттизаманнул аппаратирттал ва транспортрал. Гьарица чулухасса кIулшивуртту дусса, лавайсса даражалул пишакар, жаваблувсса, аякьа дусса ва цIими ххисса хIакин ччяни бусрав хьуну бур кIанттул инсантуран ва каялувчитуран. Пишалул ххуллий Светан цинмагу тачIав хъамакъабитайсса бивкIун бур: «Инсантал ххирану бикIан аьркинссар, ттул душ, мури къашайшалансса бачIи дарув» тIисса ниттил махъру.

Азарханалия Света бувкIун бур зун участокрал хIакинну. Та чIумал хIакинтал чансса буну, терапевтналмигу, педиатрналмигу бигарду цинма щаллу буллан багьайсса бивкIун бур. Анаварсса кумаграл машина чIал хъанай, оьрчI бан чIун дирсса хъамитайпалучIан шаппай лавгун кумаг бувсса ишругу хьуну бур. Бувну бур мюрш-кьюршсса операциярттугу. Яла-яла, Светланан дакIний бур кьакьарттуй балугърал ттаркI дарцIуну, ссихI биял къахъанай, ивчIай-уккай тIисса чIивисса оьрчI ххассал увсса. Ва оьрчI хъуна хьуну махъгу, хIакьинусса кьинигу Светланайн барчаллагьрай икIайсса ур.

– Ина ва чIумал, та чIумал кумаг бувссия тIий, гъан хъанахъисса чIявусса бикIай, ми ттун циняв дакIний къабикIай, миннан тIурча, на бувчIара, – тIий бур Светлана. Пандемия дайдирхьусса 2019-ку шинал, ,райцентрданул азарханалул хъунама хIакиннал оьвкуну, ва лавгун бур зун тиккун. Каялувшиву дуллай бивкIун бур ковидрал штабрай.
– Та чIумал Дагъусттаннай хъиннура захIматсса тагьар дия. ЧIявусса бивкIурду хъанай, инсантуравун ццах багьну бия. Кувний «Анаварсса кумаг» къабукIлай, кувний инсантал нигьа буслай, азарханалийн гьан къаччай бия. Ттуяту бавну, чIявусса кIул бакъасса инсантал ттучIан чичлай, оьвтIий бия ци банссарив цIухлай. Укун телефондалувух дарув-дарман буслай, на Дагъусттаннайсса 100-ксса инсан хъин увссия та ппурттуву, –буслай бур Светлана.
МукьцIалунния лирчусса шинну хьуну дур Светал агьалинал цIуллу-сагъшиву дуруччаврил ххуллий зий. Лайкь хьуну бур цикссагу ХIурматрал грамотарттан ва Барчаллагьрал чагъардан. Света бур Аьрасатнал Федерациялул лайкь хьусса хIакин.

ЦIана ва зий бакъар, амма цила даража ккаккан бувсса хIакин уттигу даврия мурахас буллай бакъар. Ва ялапар хъанахъисса поселокрайсса азарханалий хъин дан къашайсса азарду думиннан кумаг байсса отделение тIитIин най буну, Света микку зун буцин ччай бур.

Цила гьунаргу, бюхъугу Светал, медициналул ххуллий бакъассагу, тарбиячи хIисаврайгу ккаккан бувну бур.Ванил, ххуйсса тарбиягу, ларайсса кIулшивурттугу дуллуну, цала-цала оьрмулул ххуллийн бивчуну бур ххюва душ.Цинявппа душругу нину кунма итххявхсса, дуккаврил гьунар бусса бур. Хъунмур душнил, Маринал, кIива диплом бур. Ванил лавайсса кьиматирттай къуртал бувну бур Дагъусттаннал университетрал физикалул факультет, архIала дуклай бивкIун бур фармацевтикалул факультетрайгу. Марина щар хьуну бур ЧIурттащиял шяравасса Малик Хасаевлун. Ва ФСБ-лул органнаву зий ур. Увагу ва ца ур лакку куяв Светал.

Шикку букъавсун къабучIир дуккавриву ва спортраву хьхьичIунсса Маликлул ва Маринал арсурвавраягу. Зубайрдул школа къуртал бувну бур мусил медальданий, Краснодардал МВД-лул академия — ЯтIул дипломрай. Ва ур лачIун буккаврил спортрал мастер. Стритлифтинграл Аьрасатнал чемпион. Салим дуклай ур Москавуллал техникалул университетраву. Уттигъанну Москавуллал вузирдал дянивсса Армрестлинграл чемпионатрай ванал цалчинсса кIану бувгьунни. Вай гьантрай нину-ппугу, бава Светланагу махIаттал бунни чIивима арснал, ттаттал цIа дирзсса 8 шинавусса Муталислул дурсса чумартсса тIулданул. Ва увкIунни цала копилка тIиртIуну, гиву цачIун хьусса арцугу ларсун, вай къашавайсса оьрчIан кумагран гьан дувара тIий. Инсаншиву, цIими бушиву оьтту-ттурчIавухра дулайхьунссар. Светлана куннасса бавал укунсса душнил оьрчI ушиврул на хъисвагу махIаттал къабунна. ОьрчIал оьрчIал тарбиялуву Светланал биялагу хъунмассар.

КIилчинмур душнил Людмилал арцул медальданий къуртал бувну бур школа, лавайсса кьиматирттай — Шяраваллил хозяйстволул академия. ЦIана Москавлив зий бур. Ванил лас кабардин ур. Шамилчинмур – Джульеттагу Москавлив ялапар хъанай бур. Ва юрист бур. Щар хьуну бур къиргъизнан. Ванал нину-ппугу хIакинтал бур. Вайннал арснал каратэлул ятIул мухIлу дур.

Хъиривмур Индира экономист бур. Ва зий бур недвижимость дахху-ласу даврил менеджментну Баксаннай. Щар хьуну бур кабардиннан. ЧIанма-чIивимур Зарина юстициялул капитан бур. Ванил кулпат Байконурдай ялапар хъанай бур. Зарина тийхсса аьралий судрал председательнал хъиривмурну зий бур. Ванил адаминагу кабардин ур. Укунсса интернационал кулпатрал кюру щавщун бур Светал.

Душнил оьрчIру тарбия бавриву Светланал цинна хасъсса кьяйдардугу ишла дай. Душнил оьрчIан хъунмасса пахру бикIайссар дадайка Светал аватаркалий цала сурат диширча. НукIува аьдатравун багьну буссар лайкьма, хьхьичIунма ишаву. ЦIана шикку буссар 14 шинавусса Аделина. Ва дуклай бур марцIну ххювардай. Уттигъанну республикалул химиялул олимпиадалий хьхьичIунсса кIану бувгьуну бур. Аделинан баващал лакку балай т1унгу ххирассар.
Светлана бур гьарица чулуха гьунар бусса, кару мусилсса хъамитайпа. Щащайссар эмаратсса суратру, гитарагу бивщуну, учайссар балай. Светланал багъравун увхма махIаттал антIиссар ванил ххяххан дурсса авурсса тIутIал.
Цуппа бусса кIану ххуй буллалисса, чIюлу буллалисса буну тIий кьадру-кьиматрай бур ва гъурбатрайгу.

Андриана
Аьбдуллаева