«Сахлану лякъиннав ттул миллат»

Американавусса лакку душнил дуаь

[dropcap]М[/dropcap]ахъсса ппурттуву цинявн­нал зума-ккарччулун багьну бур инсаннал оьрмулун хъуннасса нигьачIаву дусса коронавирус ппив шаврицIун бавхIусса масъала.

ХIакьинусса кьини бур инсантал коронавирус душиврийн щала вих бакъассагу, бусу-укурдах вичIи дирхьуну, цалва цивппа къабуручлачи­ссагу. Дунияллийсса сайки циняв паччахIлугъирттал хъуними бур дуллу дунияллийх ппив хьуну нанисса азарунния бурув­ччуну бикIияра, ичIува бацIияра, тIалавшинна цаппара хIаллай дуруччинсса хIарачат бара тIий. Му нахIакьдан ба­къархха.

Гьай-гьай, бувчIлай бур бигьану бакъашиву, зурдардий ичIувагу щябивкIун, кулпатру ябуллангу. Жунма чIалачIисса куццуй, республикалий мукун­сса кулпатирттан, ихIсандалул фондирттал ва укунмасса инсантурал сиптардайну, буллайнма бур кумагру.
Чил билаятирттай цукунсса ци тагьар дуссарив ва цукун бурувччуну буссарив коронавирус ппив шаврия цIухху-бусурду буллайнма бур жул зузалтгу.
ХIакьину цукунсса тагьар дуссарив Нью-Йорклив ва цу­ппа тиккун цукун багьссарив буслай бур Ирина ХIусайнова.
— КоронавирусрацIун дар­хIусса яла авазамур тагьар Американаву дунугу, агьали бур, гьалак къабувккун, паракьатну цалла-цалла давурттаха зий.

ЦIакьсса къадагъа дирхьуну дур цайми билаятирттая ва билаятирттайн самолетру ле­ххаврий. ЦIанасса чIумалнин Американаву къашай хьуну ур 470 азарахъул инсан, миннава 160 азара ур Нью-Йорклив. Ихтияр дур ссят 8 хьуннин цала анаварсса иширттай кьатIув буккансса. Зий бур цинявппа манзиллайхчIин.

[dropcap]К[/dropcap]Iира нюжмардийсса буссия карантин баян бувну. Утти жучIагу карантин лахъи бунни, апрель зурул 29-нийн бияннин. Къадагъа дирхьунни инсантурачIан кIира мет­ралияр гъан къахьун­сса, ккучунну къадуллансса. Жун шихун баллай бия Аьрасатнаву кьатIушав бувкминнай аькIри дихьлай бур тIисса хаварду, жучIа мукунсса ишру бакъар. Ших­сса СМИ-лийхчIин буслай бия Аьрасатнаву 1000-хъул инсан ивкIунни тIий, амма къакIулли мугу цуксса мяйжансса буссарив. ТIайлассар, жучIа азарханарду бувцIуну, инсантал уттубишин бансса кIанттурду бакъа бур. Нью-Йорклив ва эпидемиялул лавсун лавгунни 7000 инсаннал оьрму. Ми инсантал чIумуйнусса бувччунни Статен-Айланд тIисса жазиралийсса ишла къабуллай бивкIсса парк­раву.

Цуксса ци тIийнугу, инсантал хъинну нигьа бувсун бур. Бю­хъайсса куццуй гигиена, медициналул тIалавшиннарду дуручлай бур. Маскарду, катIри лахлай, дезинфекция дуллайнма бур. Американал инсантал бур низам дуруччин кIулсса.
Бавунни Аьрасатнаву кIяла­жавжлил (имбирь), лимондалул ва лаччул багьри гьаз бувну бур тIисса хавардугу. ЖучIарив дуки-хIачIиялул багьри гьаз къавхьунни, кIялажавжгу, утти­нин бивкIсса багьлий, бачIи долларданун ккилону бахлайнма бур.

[dropcap]К[/dropcap]оронавирусрал пандемия сававну щалагу билаятрал экономикалийн щавщи бивунни. Лавкьунни ресторанну, барду, каферду ва цимурца инсаннан доход най диркIсса давуртту. Зий бур ттучанну, аптекарду ва заправкIартту. Манзил бувгьуну бикIаншиврул, ттучаннавун 10-15 инсан акъа уххан итлай ба­къар. ЧIярусса бизнесирттал давурттан зарал биян банссар ва иширал тIий, къуману бур инсанталгу. На зузисса компаниягу дистанциялул журалий зий дур, цIана ва цурдагу хъинну тIалавну дур.

Нью-Йорклив ялапар хъанай ттул хьунни 11 шин. Оьр­мулул 16 шин хьуннин на ялапар хъанай бивкIра УзбакIнаву. Муния махъ 5 шин дав Да­гъусттаннай. Американавунгу, студентътурал виза ларсун, дук­лан бувкIссияв. Дуккаву къуртал дурну махъ шиккува даврин кьамул бувнав. Ттул даву дур интернет, телевидение, телекоммуникациярдал хIаллихшиннарду дузал дуллалисса. ХIакьинусса кьини на бура идарартту рациярттал щаллу буллалисса давриха зий. Бигьану бакъая дук­лан бувкIсса цалчинсса шанма зуруй. Яларив, ттунмавагу хIисав бакъа, на вайннал инсантуравух бигьану хIала бувхра. АхIвал-хIал бавкьусса бур вайннал инсантал жулваминнащалгу. Дахьва бувкIсса чIумал хъинну хIарачат буллан бикIайссияв ингилис мазрайсса таржумар­тту дусса кинорду ххал дуллай, укунма кьатIушав буклай, инсантурах вичIи дихьлай, ттунма маз лахьхьин.

Шанма-мукьва зурул мутталий ингилис мазгу лавхьхьуна. ЧIявусса бия ших ялапар хъанай бивкIсса Да­гъусттаннаясса ва УзбакIнавасса халкь. Мигу ттул чIарав хъинну бацIайва. ЦIана ттул шикку ттулва къатта бур, бухху-букку шай­сса чIявусса дустал бур. Ва бур инсантурал оьрмулун лайкьсса хIаллихшиннарду дусса шагьру. Шикку бур дунияллий яла ххуйми ресторанну, миллатирттал театрду, выставкардал центрду. Ттунмарив яла дакIнил лавсмур бур нава хъунма хьусса, ттула жагьилшиву ларгсса Дагъус­ттан ва УзбакI.
Ттул зухь хъунмасса миннат­ри, биччи бакъулшиву къадурну, бурувччуну бикIияра. Ттун ччива ва рахIму бакъасса азаргу, макIра кунна, ттула миллатрал чIарах дурккун ларгун.

Имара Саидова