Лакку мазрал диктантрал хъун дунни лакрал кьини


Ларгсса ххуллункьини МахIачкъаливсса «Аьрасат – Ттул тарих» тIисса Исторический паркравун бавтIун бия лак, лакку мазрайсса диктант чичин. Лакрал шаннагу райондалиясса, лак яхъанахъисса цаймигу миллатирттал районнаясса, республикалул шагьрурдаясса лак, аьмну хIисав бувну 400-нниха ливчусса бия. БавтIцириннавух бия хIатта архсса шагьрурдая, Новосибирскалия, Калугалия, Астраханная бувкIссагу. Диктант чичлай байбишиннин бавтIцири фойелуву яхши-хашрай, миллатрал лаххиялий тамаша буллай, лакку дукрардал тIин ххал буллай бия. Дия Бархъаллал синаааьрщарая дурсса тIахIунттив ва цаймигу затру, заргалтурал дурсса чIюлушиннарду. Гьашину фоейлувусса лакку майдангу Лакрал райондалул бия. ХьхьичIва сакиншинначитурал хIукму бувну бия, ца шинал ца райондалийн оьвчаван.

Аьдатрайн бувну, мероприятие дайдирхьуна лакрал гимнрая. Дагъусттаннал лайкь хьусса артист Арслан Шахмарданов сахIналийн увккун, залданувуцири лавай бивзун, увкуна гимн. Мероприятие дачин дурсса, Дагъусттаннал чичултрал союзрал лакрал литературалул секциялул хъунама Супиян Оьмаровлул кутIану бувсуна миллатрал тарихраву цалчин лакку мазрайсса диктантрал сиптачину увккун ивкIшиву Амучи Амутинов, ванал дурсса хъиндайдихьу дяличIан къариртун, тания махъгу дакIцIуцIаву думи цачIунмай хъанай, диктантгу сийлувун дагьшиву.


Вава мяъна-мурадрайсса ихтилатру бунни Дагъусттаннал Жяматийсса палатул хъунаманал хъиривчу Сапарбаг Аьбдуллаевлул, ДИРО-лул хъунаманал къуллугъ чIумуйну бартбигьлагьисса АхIмад Кьурбановлул, паччахIлугърал ва жяматийсса ишккакку, Дагъусттаннал бакIчинал Хъунисриннал советрал каялувчинал хъиривма Шалласу Шалласуевлул, ФСБ-лул полковник, паччахIлугърал ишккакку Артур Амутиновлул, МВД-лул полковник, СВО-лул Аьрасатнал цалчинма Виричунал НурмахIаммадлул ппу Энгельс ХIажимахIаммадовлул, «Ислам в Лакии» порталданул редактор МахIаммад Ссаламовлул.


КIицI лаганну, вайннал ихтилатирттал лях-карах бавтIцири барча буллалисса ихтилатру бувшиву Аьрасатнал регионнаясса ва кьатIаллил билаятирттаясса патриотътурал. Видеообращениярттал дайдихьу дурна Москавливсса Культуралул центрданул. Вайннал бувсуна центр билаятрал хъуншагьрулий маз яшаврил ххуллий цуку-цукунсса давуртту дуллай буссаривгу. Вава центрданул вице-президент, медициналул элмурдал доктор, профессор Астемир Шайхалиев ва центрданул активист, медициналул элмурдал доктор Жаруллагь Аьшуевлулгу барча бувна. Москавуллал диаспоралул цIания барча бувна Ахънилссаннул элмийсса федерал центрданул директорнал хъиривчу ХIасан Дугъуниевлул, Тула шагьрулийсса диаспоралул цIанияту хIакин Зарема Аьлиевал, Кисловодскалия – жяматийсса ишккакку МахIаммада Рамазановлул, Тюменная – Дагъусттаннал ХIукуматрал Тюменнал областьрайсса постпред, техникалул элмурдал доктор Ярагъи Кьурбановлул. КьатIаллил билаятирттая барча бувминнавух бия чIярусса шиннардий Таллин шагьрулийсса кафелул ­хъунмур Нурьян Наврузова. Мукунма чил билаятирттайсса лакрал жагьилтурал чулуха барча бувна Испаниянаву, Барселоналий программистну зузисса Оьмар ГъазимахIаммадовлул.


Диктант Буттал кIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилий Ххувшаву ларсун 80 шинал юбилейран ва Ватан дуруччайминнал шинан хас дурну духьувкун, чичу-фронтовик Абакар Мудуновлул текст язи бувгьуну бия. «ОкопрачIасса пикрирду» тIисса текст бувккуна Лакку мазрал центрданул директор ПатIимат Аьлиевал. Шиккува кIицI лаганна, ванил цичIанма центрданийн лакку маз лахьхьин заназисса оьрчIащал ххуйсса сценкардугу хIадур бувну бивкIшиву. Ва аьмну центрданул учениктал чялишну гьуртту хьушиву.
Гихуннай дия культуралул хъуннасса программа. Дачин дурнугу ия Лакрал театрданул артист, Дагъусттаннал халкьуннал артист Шамсуттин Къапланов. Лакрал райондалул Культуралул управлениялул вакилтал ва РахIима Сулайманова каялувшиву дуллалисса «Ссалам» ансамбльданул душру хIаласса. Диктант чичин бучIан цайвасса буржну ккалли бувминнавух бия Дагъусттаннал халкьуннал артистътал Лариса ХIажиева, АхIмад АхIмадов, Жанна Кьурбанова, балайчитал Марианна ХIасанова, Зульфия Архилаева. Вайнналгу ххуй-ххуйсса балайрдайну мажлис чIюлу бувна.

Лакку диктантрал хIакъиравусса цаппара пикрирду:

Гульшан Хасаева, Мариян Илиясовал цIанийсса «Дараччи» фондрал хъунмур:
– Ниттил маз бухлаглай бушиврул агьамсса масъалартту цIюруркьунува бур, шиная шинайн тIиссакссагу, ялу-ялун ягин хъанахъисса вай масъаларттал жува буруккинттаравун бичлай буру, ххишала хъанай дур мазрацIа хъанахъисса махIрумшиву. Дуллалисса диктантругу – ми масъаларттаха зун аьркиншиву дакIнин бутлатисса чаранни. Мазрал масъалартту хьхьичIун ласлансса структура хIасул дуван аьркинну бушиву, властьрайн буккаваншиврул, хъуниминнал дакIурдивунгу кьутIа тIуншиврул. Маз ябансса мурадрай сакин дурсса ккураннаща, мигу къачансса дунугу, миллатрал лагрулий ми масъалартту щаллу бан къашайссар, так кIулшиву дулаврил идарарттал ва паччахIлугърал лагрулий гьаз булларчанни, куртIсса анализгу дурну, лакку мазралгу, Дагъусттаннал цайми мазурдил тагьаргу вания тихуннай ххуй чулиннай даххана хьун бюхъайссагу.

Саидат Кьурбанова: «Инт» кафелул хъунмур:
– Сайки зал бувцIуну бивкIнугу, цахъи дакI зия хьуна залдануву жагьилтал чансса лявкъуну. Бувагу бакъая къаучиннача, чансса бия. На маслихIат буллай бура, уттисса диктантрайн гьарма буржлув уван ца жагьилсса инсаннащал учIан, арснащал икIу, маччачунащал икIу. Шинал хьхьичIва хIадур уллан му инсан, диктантрай гьуртту хьун аьркиншиву бувчIиншиврул. Диктантрал кьини, ва багьана, та савав ляркъуну, хьхьичIа къаукьан. Жува укун жагьилтал кIункIу булларча, гьай-балики ххуй чулийннай тагьар даххана хьун.

Жаннат Абакарова, бухгалтер-экономист:
– Ттул дакI рахIат дурккунни, чIявусса лакрал жямат гъирарай бавтIун ккаккайхту. Ниттил мазрахсса ччавугу ва муний гъалгъа тIутIавугу хъанай дур буттал кIану ххирашиврул яла агьаммур лишан. Сант дагьну дунура, жула лахху-ликкугу аьрабнал зумунусса къалахлай, жула лакку зумунусса лахлай ккакканнав циняв жулва лаккудушру тIий бура.

АьтIикат Шихлаева, экономист, Къизилюрт:
– На цалчинна лакку мазрал диктант чичин бувкIсса. Ттула оьрмулуву ца хъунмасса асар кьабитансса байран хьунни ва батIаву. ЧIумуха, кIанттуха лархьхьуну личIи дурну дия диктантрал темагу. ДакIнивугу ххарисса асар бия: кIулну бурхха ттунма ттигу тIайлану, марцIну лакку мазрай чичлан тIисса. Муксса шавкьиравун лавгун бияв, махъ щябивкIсса арамтурал диктантругума ххал дурссия. МахIаттал хьура. Минналгу ххюва бишинну чирчуну дия. Магьирлугъралмур программагу ххуйсса дия.

Аьбдурашид Мусаев, предприниматель:
– Школалий ттухьра лакку мазрал дарсру дирхьусса учительталгу дакIнин багьунни, лакрал язисса чиваркI ва душругу ва даврий гьуртту хъанай бушивугу дакIнин асар хьунни. Лакрал чичултрал луттирду бахлахисса выставкагу дурну диркIссания хъина. ЧIявусса бикIай Ися Аьбдуллаевлул махъва-махъсса словарь машан ласун ччисса, ва диктантрай бивкIссания, хъямала банссия, ттул пикрилий. ЯлунчIин диктант лавайсса даражалий тIайла дуккан хIарачат буллалицириннал луттирдалмур выставкалул хаварданухгу къулагъас дуванссар тIий ура.
Аьишат Исяева, педагог:

– Жулва никирал агьлу цалчинми классирттавун лагайссияв оьрус мазрай сайки ца калима дуван къакIулну, лахьхьайвахха жунма цинявннан оьрус маз, утти ца калима ниттил мазрай къакIулсса дуклаки оьрчIру бур, тахсир учительтурайн, школардайн бутлан бигьар, амма мунийну тагьар даххана къахьунссар. Школардай къаагьамсса буну тIий бакъар ниттил мазру къалахьлахьиссача, нитти-буттахъал лахьхьин къабуллайтIийри.

ПатIимат Рамазанова