Вари Ватан ххирашиву

Шамил увну ур 1979-ку шинал Къабардин-Балкьарнаву Терек тIисса шагьрулий. 9 класс къуртал баннин дуклай ивкIун ур Каспийскаллал школалий. Муния махъ 10-11-ми классругу Терек шагьрулий къуртал бувну, увххун ур Пятигорскаллал Бизнесрал ва правалул управлениялул институтравун. Яла Каспийскалийн зана хьуну, тIиртIуну дур цала производство.
Хасъсса аьралий операция байбивхьусса чIумал Шамиллун 44 шин диркIун дур, мунийн бувну мобилизациялул къаувну ур. Буттал буттахъая ирсирай нанисса чувшиврул бутIа буллусса, яхI бусса Шамил дяъвилул иширттал паракьатну къаитлай ивкIун ур.
– Сси-къащи хъанай дия Ватандалийх кьини дурксса чIумал жагьилсса цIуллу-цIакьсса арамтал Гуржинавун, Къазахъисттаннайн ливхъун нанисса куц чIалай.
Хасъсса аьралий операциялийн хушрай гьанна тIий, военкоматрайн увкIра. Къаувцунна, Хушрай наниминначIан цала тIалавшиннарду дия.
Цимилгу кьаст лахIав хушрайсса организациярдайхчин, цайми регионнайхчин гьан. 2023 шинал июль зуруй Обороналул министерстволул хушрай гьан ччиминначIансса тIалавшиннардаву цаппара дахханашивуртту дурна. Ттухьхьун буллуна Сахалин жазиралий хушрай хасъсса аьралий операциялийн наниминнащал зузисса хъамитайпалул телефондалул номер.
Оьвкуну, ихтилат бав. Шаппаминнахьгу (ттул кулпатгу, ца арсгу буссар) нава чун наниссарив къабусав.Архмур Востокрай ххуйсса даву дириллай дур, увкуну, лавгра, – буслай ур Шамил цува аьралий операциялийн агьсса куц.

Сахалиннай ва кIул хьуну ур билаятрал личIи-личIисса регионнаясса, цува кунма хушрай нанисса арамтуннащал.
Икьрал дурну дур архIал бачин. Тичча вай, 20-25 инсанная хьусса взвод, тIайла бувккун бур Владивостокрайн. Шичча арх дакъа диркIун дур вайннал аьралий часть. Частьраву контрактгу чирчуну, бивчуну бур «Шторм» роталувун.
Ростов-на-Дону шагьрулийн бувцуну бувкIун, шичча Запорожуллал направлениялий тIайла бувккун бур.
– Жу хIадур буллай бия «Вагнер» ЧВК-лул инструктортал.
Жул взводравусса сайки циняв оьрчIру шиччасса бия. Цалчинсса гьантрайва жуй бигарду бивхьунни. ЩищакIуй ласун къавхьусса позиция (хъун бакъасса вацIа) ласун амру бунни. Жухьхьунгу жула бюхъу ккаккан бансса сант диривунни.
ВацIа жу канийн ласарду, амма му жун ххирану бавцIунни. Сайки бачIи составрал жанну дуллунни. Базалийн зана хьуру командиргу, кIия аьраличугу. Тай гужсса талатаву нанисса кIанттурду буну, та ппурттуву ливтIуми буккан бан къабювхъуна, щавурду дирми госпиталлайн тIайла буккарду, – буслай ур цала аьралий ххуллу байбивхьусса куц Шамил.
Мунияр махъ вай Запорожуллал направлениялийсса группардал командирталну бивтун бур.
– Нава хасъсса аьралий операциялийн нанисса чIумал, ттул бакIравусса пикри ца бия – аьралий иширттая архсса, опыт бакъасса командир къаагьссания тIисса. Му чулуха тIайлабацIу хьунни. Полкрал командир ия жула дагъусттанчу, «Алмаз» тIисса позывной дусса табасаран оьрчI. Дяъвилул иширттал сант кIулсса, аьралитурай дакI цIуцIисса ия. Ванан кIанай цама ивкIссания, амрурдугу буллай, тинай щяикIанссия. Варив жущал га яла талатавуртту къизгъиннийн ачайва, миннуву цувагу гьуртту шайва. Ча, 2023 шинал жу бивкIссару украиннал аьралитурал яла гужну гьужум бувну нанисса кIанттурдай бавцIуну, тайннал лавсъсса позициярду махъунмай зехлай, – буслай ур Шамил.
Март зуруй, дарщу-дар­ккусса, гъарал, кьяркьи дусса шартIирдай талан багьну, Шамил гьутрурдал къашай хьуну ур. Муниннин ва кIийлла щавурду дирнугу ивкIун ур. Канилу бусса дарув-дарман буллай, хъин хьун гьан рязи къавхьуну ур.
ЦIуллу-сагъшиврул тагьар хIисавравун ларсун, март зуруй, шагьру канийн лавсун махъ, ванайн тапшур бувну бур гьужум бувсса чIумал щавурду дирми талатавуртту нанисса кIанттурдая буккан буллан.
– Жул направлениялий, жул полкрал бюхъайссаксса циняв буккан бан хIарачат байссия. Жул командир му масъалалух хъуннасса къулагъас дуллалисса ия, – тIий ур Шамил.
Цаппара зурдардий мукунсса группалий каялувшиву дуллай ивкIун ур. Августрай ванал цIуллу-сагъшиврул тагьар хъиннура захIмат хьуну дур.
Та ппурттувугу эвакуациялийн рязи къавхьуну, цахъи махъ отпуск лавсун увкIун ур. Хъазамрал хирургиялул пишакар, цала шяравучу Ширвани Юсуповичлуйн увккун (цIана ва райондалул хъунама хIакинну зий ур), операция бувну бур. ЦIана Шамил операциялия махъ ччаннай ацIлай ур. Хъин хьуну махъ цала частьравун зана хьун дакIний ур. Хасъсса аьралий операциялий гьуртту хъанахъиссаксса хIаллай ванал лайкь дурну дур личIи-личIисса наградартту. ЦIубутIуйра ларсун дур Обороналул министерствалул чулухасса «За боевое отличие» медаль, мунияр махъ — Къучагъшиврул орден ва «За отвагу» медаль. Ва отпускалийн нанисса ппурттувугу дуркIун дур 2-мур даражалул «За храбрость» медаль.
– Хасъсса аьралий операциялул ахир къархьунугу, ттула бурж бартбивгьушиврул чанссарагу дакI паракьат дуллай дур.
Ттун ччива ччясса чIумул мутталий ххувшаву ларсун, жула аьралиталгу цIуллуну, сагъну цала ичIунмай зана бивкIун.
Жува Аьрасатнал билаятрай ялапар хъанай бухьувкун, жунна аьркинсса шартIру тIалав дуллай бухьувкун, билаятрал мурадругу буруччин багьлагьишиву кIулну бикIан аьркинссар, – тIий ур Шамил.
Цува хасъсса аьралий операциялийн къауцлациний, мукунма хъинача куну, бакIгу бавхIуну щяикIан бюхълай бунува, циняв ххуллурду бувккун, Сахалиннайн ияннин лавгун, цанма ччимур бацIан бувну, хушрай дяъвилул цIаравун лавгсса Шамил цила икIайкунсса виричувнан ккалли ан бучIиссар. Вари мяйжаннугусса, къамукъурттийсса, Ватан ххирашиву, чувшиву.
Чурххава цIуцIаву дукканнав, Аллагьнал урувччуну лякъиннав. Цинявппагу жула аьралитал, кьянкьуштал ххувшаврищал зана хьуннав.
Андриана Аьбдуллаева