«Буттан сси бизайва, луттиран зарал биян барча»

Дагъусттаннал Чичултрал союзран гьашину хъана­хъисса 90 шинал таварихрацIун бавхIуну, жу редакциялийн оьвкуссия ДР-лул Чичултрал союзрал лакрал литературалул секциялул каялувчи, Дагъусттаннал культуралул лайкь хьусса зузала, Расуллул арс Супиян Оьмаровлуйн.
Ванал захIматрал ххуллу байбивхьуну бур комсомолданул даврия, 42 шин дур захIматрал стаж, миннувагу 25 – паччахIлугърал къуллугъирттай. Супиян хъатIай усттарну тямадашиву дувайсса, мандолинагу бивщуну бюхханну балай учайсса, назмурдугу чичайсса, гьунарду чIявусса инсан ур. КIицI лаганна, Чачаннал аьрщарая Дагъусттаннайн боевиктал ххявхсса ппурттуву ва, ярагъгу кIунттихьну, Ватан дуруччин гьаз хьуминнал хьхьичIххуттай, Ккуллал райондалул ополчентурал кьюкьлул хъунаману ивкIшиву, Аьрасатнал ХIукуматрал председательнал цIаниятусса каний дахIай ссятран лайкь хьушиву.

– Супиян, вилва мархрая, гьанулия буси цал. Литература оьрчIнийра ххирассияв?

– Ттул ппу оьрус мазрал ва литературалул дарс дишайсса учитель икIайва, жунний ичIува 500-600 лу бикIайссия буттал библиотекалуву. Жу мюрщисса чIумал, шарда ци-дунугу лиян дуварча, личIину авара къадайва нитти-буттал, чIиви-хъунсса зарал луттиран барча, буттан сси бизайва. Буттал дустурайх, райондалийцири учительтурайх бавчIуссия луттирдугу, ппу дунияллия лагайхту, мунал аьпалун. Литература ххирассия. Амма буттал маслихIатрайн бувну гидромелиораторнал касму лахьхьин лавгссияв. Институт къуртал байхту, бувчIуна му ттулла даву дакъашиву, Новгородрай армия лавхъун учIайхту, ттун оьвкуна Ккуллал райондалул комсомолданул райкомрал секретарьну зун. Яла зий ивкIра райондалий кIиккува Культуралул, спортрал, жагьилтурал иширттал отделданий каялувшиву дуллай. Муния махъ, 2000 шинал, МахIачкъалалийн, Жагьилтурал иширтталсса байсса министерствалийн зун увцунав. Таний Рес­публикалул ХIукуматрал ко­­митет бикIайва жагьилтурал иширттал программардалсса буллалисса, хъинну аварасса, дурмур къачIалачIисса даву дикIайва. Мунияту, Культуралул министерствалийн зун оьврчайхту, на гъирарай лавгссияв. АцIра шин тиккугу дурссар отделданул хъунаману. 2014 шинал Поэзиялул театр тIивтIусса чIумал, оьвкуна му бакIрайн ласу буван.

– Комсомолданул, жагьилтурал иширттал ва культуралул даву кунни­чIан кув гъансса дур, поэзиялулмургу миннуя архсса дакъарча, амма му цIусса ххуллийн уккаврин хIисавсса даву дур.

– ТIайламур бусан, хаварбакъулийсса иш хьуна. Танийсса республикалул каялувчи Рамазан АьбдуллатIиповлулгума махIатталну цIувххуна, ина ши­ккун ча агьра куну. На машгьурсса чичу акъахьувкун, тамаша бивзун ия. Бувсъссия литературалущал «ци иш» буссарив, нава учительнал – филологнал арс ушиву, «Щунул щутталу» тIисса шеърирдайсса луттирал автор ва чичултращал хIала-гьурттушиву дусса ушиву.
Ташвишну ивкIра лакрал литературалул секциялий каялувшиву дуван бакIрайн ласу бувангу.
– Цукунсса мероприятияртту дур гьашину лакрал литературалул сек­циялул дуван дакI­нийсса?
– Уттигъанну, правление бавтIун, жу Аьрасатнал Чичулт­рал союзравун лакрал чичулт ХIадис ХIадисов, Жабраил Хачилаев, Ханича Аьлиева ва Аминат АхIмадова кьамул буван маслихIат бувссар. Гьашину Дагъусттаннал халкьуннал чичу Мирза Давыдовлул, Апанни Къапиевлул, ХIасан КIуруховлул, Валерий Амировлул, Гьарун Саэдовлул юбилейрттугу дур, вайннул программа дурну дуссар.

– Супиян, комсомолданухсса, партиялухсса ябитаву даххана хьуссарив вил?

– На Ростоврай Партшколагу къуртал бувссия. Коммунистнал билетгу ябуллай ура. Царагу партиялувугу акъассара.

– ХъатIай тямадашиву даврил дайдихьу цукун­сса хьуна? Инара тямадашиву дурсса цалчинсса хъатIи дакIний бурив?

–Ккуллал райондалий зий уний дувайссия тямадашиву.
Шагьрулиймур иш укун хьуна. Ттул ххуйсса гьалмахчув уссар яруссаннал миллатраясса, тямадари цувагу. Мунал тавакъю бувна, цанма гъансса инсантурал хъатIуй каялувшиву дан насу куну, цащава гьан къахъанай бунутIий. КIиазарку шинну дия, билаят захIматшивурттавун багьсса. Лавгра нагу. Тания махъ яруссаннал та даралувусса циняр шяраваллал хъатIивгу ттул хьуссар (хъян икIай). Таний хъатIул индустрия гьаз дуллалисса пиар-компанияртту дикIайва, «Свадебная легенда» тIисса журналданий ттуясса материалгума дуллуна, суратгу рирщуну. Вана укун агьну лявкъунав хъатIал иширттахун.

– Жува хьунабавкьуру Хъаннил байран гъан хъанахъисса гьант­рай. Вин хъаннищал зун бигьану бикIайрив ягу чивар­кIуннащал?

– На зузисса идарарттал хъунимину мудангу хъами тIайла бавцIунни: Зумруд Сулайманова, Зарема Буттаева, Елена Гьарунова, утти – Марина Колюбакина. Каялувчитал хIисаврайгу, хъамитайпалул кIукIлушиврул, ттюнгъашиврул, личIлулшиврул бияла личIиссар. На ттулла цалчинсса назмугу ххуй бивзсса душнин цIа кунуя чирчусса. Ниттихсса ччаврилгура назмурду чичлачи увсса.

– Нину цукунсса инсан бикIайва, муния лалар­сми дарсру цукунмири?

– Нину дикIайва мукъун кIусса, паракьатсса инсан. Нава кувний икIара, ниттил куннасса хасият диркIссания ттулла тIий. Жул кулпат музыкалул итххявхсса бикIайва. ИчIува гьарманан ххирассия мандолина. Мудан музыкалул вечерду дикIайссия ахттакьуннай, даврил ларкьуну махъ. Хъусращатусса Багъирча Муслимовлул кулпатращалгу хIала-гьурттушиву дикIайссия, цачIун бавтIукун, мархьгу, хьхьуригу музыкалухь-я. Ниттихъал, ссурваврал, аьзизмунил, душнил дакIнил кюрттараву цинма-цинмасса ччаврил кюртти буссар, ягин хьурча дакъа, ччаву хьхьарагу къашайссар.
На цIусса оьрмулул, цIусса кулпатрал дайдихьулул символну хъанахъисса хъатIал тямада ура, ттулва ихтилатгу тямада хIисаврай къуртал буванна: цIакьсса ташурду – билаятрал цIакьри, оьрму цилва ххуллий паракьатну най бушиврул лишанни. Ххаримур, чаннамур ххи хьуннав гьарцаннал оьрмулуву!

Ихтилат чивчуссар ПатIимат Рамазановал