Никабру миллатрал колоритрая архссар

Вай гьантрай социал сетирдай, СМИ-рдай, агьалинал зумув яла машгьурмур тема дия никабру лаххаврицIун дархIусса. Аьрасатнал СК-лул бакIчи Александр Бастрыкиннул, Санкт-Петербургливсса жагьилтурал юридический форумрай никабирттан къадагъа дикIан аьркинссар увкусса калималул биялсса аваза бувтунни.
Ттухьгу цIухлай бивкIунни, ина никабирттал хIакъираву ци учара тIий.

На никабирттал дусгу бакъара, душманна учинссагу никабирттал ттун цичIав зарал къабунни. Циняв никабирттавуми къаххуймири, къатIайламири увкуну бунагьралун багьангу къачча. Гьарма цала чурххал заллу цувари. КIачIану занангу, кIучIну ачингу. Амма ттун дурчIлай дур инсантурал дакIру аьраттал дуклакаврил савав. Жунна вардишсса лаххия дакъар. Ваниннин мяйра шинал хьхьичIва, цалчин никаб лархсса ккулидуш ххал шайхту, тамаша бивзун, цIувххуссия. БувчIин бувна ласнал тIалавшинна душиву, цуппагу ласнацIун бавкьуну бушиву. Гьай-гьай, щихьчIав рагъанну ккалан ихтияр ттухьгу дакъар, амма къадагъа дуллан цахъис чIал хьусса кунма бизлай бура. Никабру лахлахими ппив хьуннин къабавцIуну, дахьва лахлай сукку хьусса ппурттувува миннун бувчIин буван аьркинну бухьунссия, жулла багьу-бизулуцIун даркьусса дакъашиву, жулла миллатирттал колоритрая архсса душиву. Пардав дуртсса хъамитайпа жунма ккаккайва так хъатIай. Пардав цурдагу чара бакъа чаннасса, марцI кIяласса. Жалиндалул пардаврал духьунссар цилла мяъна. Яла тачIав тарихраву, я суратирттай, я чувчIав къаккавкссар лажин кIучI дурсса душ. Ххуй дирзунни ттун хиджабирттал хIакъиравусса ца калима, ванил заллу къакIулли: «КъюмайтIутIуй тахсир бакъар, къюмайтIутIуя чяхир дуллалаву. Хиджабрайгу тахсир бакъассар, му куклусса душвавралгу лахлахаву». Жунна хиджаб ччянира кьамулгу хьунни, утти къадагъа пайда хьунххай бакъара. Никабрал хIакъиравурив, цIанава хъинну бакIрай бацIан аьркинни. Бусанну никабрал хIакъиравусса цаппара инсантурал пикрирдугу. Бусияра зулвамигу.

Майсарат Асадуллаева, хIакин:
– Дянивмур Азиянаву, масалдаран, Узбакистаннай никабирттан къадагъа дунни хIукуматрал хъуниминнал. Таджикисттаннал парламентралгу. Аьрасатнаву къадагъа дакъахьувкун, никабру лаххан ччими ила бивчунни, хаснува Дагъусттаннайн. Агар хIакьину ми никабру кьамул дуварча агьалинал, бюхъайссар яла ми паранжарттугу лахлай бачин. Яъни иттахрутурду дирчуну, лажин щалла кIучI дурну занан.

Пакизат ХIусайнова, чичу, таржумачи:
– Аьмсса хавардая бачияра хасну жулла республикалийн бучIаннуча. Битанну душ хъунма хъанай, никабирттал чул бувгьуминнал тIийкун, «яла тIайламур бусурман кулпатраву», арулла шинал оьрмулувун бияйхтува душ кьатIув-шав буклакиссар никабраву. Бурив жучIава республикалий хъаннин личIисса, чиваркIуннан личIисса школарду, институтру, цаймигу учрежденияртту. Саоьдуллал Аьрабусттан ккаккиялун бихьлай бур. Душру никабирттавусса класс хьхьичI бацIан буванну. Ягу жагьилтурал дянив душру никабирттаву щябивкIсса. Ягу бакIрая ччаннайн бияннин лухIи янна лархсса душру: хIакин, учительница, медсестра, хъаннил кказит-журналданул редактор? Ттущал къарязиминнал учин бюхъай, хъамитайпалул кIану ниттил, щарссанил кIанур, ичIаллил къайгъурдалсса баву, ичIувацириннах аякьа давур куну. Рязиссара нагу, агар му хъамитайпалул лас оьрчIругу, щарссагу гьармунил дузал буллай ухьурча, букканссар мунацIун бавкьуссагу. Агар му адаминал кьинирдал ца кьини, цамур щарссагу дурцуну, кулпат кьакъабитарча. ЧIаванияцIава шийнмай лажин кIучI дурну яхъанай бивкIсса хъамитайпалулнияр ххуйсса кIулшивуртту дулунтIисса дакъарив оьрчIан дурккусса хъамитайпалул? Дагъусттаннай радикал исламрал чул бувгьума я диндалул, я тIайламунил чул бувгьума акъар.

Пирдавс Юсупова, предприниматель:
– На, никабирттайн бияннинма, хиджабралгу муттаэра. Азарийла азаруннал увкумур тикрал буван, жулла лаххия дакъар. Къакьамул бувара хиджабирттавусса душру даврийн. Цуксса ххуйсса бухьурчагу. Никабирттавуми бувагу къакьамул буванна. Ттун жучIанма бувкIсса инсантал пиш-пиш тIисса симаннавусса зузалтрал кьамул буллай ччай бур, никабру лархминнал тIурча, ццах бутлай бур.

Арслан Мирзаханов, ттучандалул менеджер:
– КутIа шортикирттаву, лякьри чIалачIисса, хъазамру ябивхьусса, майшан тIисса лаххиялуву бучIину бур занан, лажин кIучI дурну къабучIиссар тIий бур. Гьавалувух лахъай асарду, вирусру ппив хъанахъисса ва заманнай къашайшалтрал аьдад чан хьунтIисса чаранни буниялттунгу. Ина хъярчагу, аьтIурчагу.

Аминат Исрапилова, художница:
– Бястру къабуллай, ва бучIиссар, та къабучIиссар къатIий, бавкьуну, нахIуну яхъанан къабучIиссарив? Гьарца кас цалва чурххал цува заллуну? Инсаннан кьимат бищун аьркинссар, ганал лаххиялийну бакъача, га цукунсса дакIнил, багьу-бизулул, занакьулушиннарал заллу уссарив кIул бувнур.

Бадиулжамал Мусиева, пенсионерка:
– БакIрая ччаннайн дияннин гьартасса лухIи янна лархсса душваврахь цIуххин ччива: лажиннича, зул ичIува бух хьусса альбомирттай, ягу чIирайн лавхъсса хахливу зун къаккаккайрив ххаллилсса парчлул бузмардавусса, бакIбахIурдал ялтту эмаратсса карщив дирчусса ниттил ниттихъал суратру? ОьрчIи-кIурисса чалагъайртту, макIарай лачакру ца ххуйну чIалан къадикIайрив? Лазилавкьусса, лялату чIувин дурсса бузмарду. Миннал чIаравсса мюрщи оьрчIругу, лухIи лаххиялувун бахьлаган бувну къабикIайча, ссихьри кунма, авурну лавххун бикIай. Ва кIиришиврий дахьва яру чIаланну лажингу кIучI дурну, инсантуравунгу вас-ццах бутлай буру зу. Бургияра чIаххуврайсса чачаннал хъанних, чаннасса, эмаратсса хиджабирттавусса, гьайгу-дайгу хиджабирттаву зананну тIий бухьурча, тайгурхха бусурман душру.

ЦIухху-бусу бувмургу
ПатIимат Рамазанова