Арсеннул караматсса суратирттал дуниял

Нитти-буттащал

Апрель зурул 6-нний Москавлив тIиртIунни 16 шинавусса гьунар бусса художник Арсен ХIасановлул суратирттал выставка «Ттул ляличIисса дуниял» тIисса цIанилу. Ва выставкалул сиптачитал бур Москавуллал ХIукумат, Дагъусттаннал Культуралул центр, Москавуллал Миллатирттал къатта ва ДР-лул ЗахIматрал ва социал иширттал министерство.

Гьунар бусса чIава художник аутизм дусса ур, ванал дурсса суратру ябатIин къашайсса дур. Ванал буттал мархри Кьубатусса бур. Суратирттахун агьну ур оьрчI чIивинийва, оьрмулул кIира шин хьусса чIумала. Шанна шинаву ванан саргъунну аьш дуккан лав­хьхьуну бур, цанма чIалачIимур, цащава шайсса куццуй, чагъардай суратру дихьлай, ккаккан буллан ивкIун ур. Ванал ниттил тIийкун, «суратирттал мазрай дунияллухь гъалгъа тIий».

Арсен ХIасанов

Садикрайгу, паракьатну личIину щяивкIун, суратру дихьлай икIайсса ивкIун ур. Ванал суратирттай загьир хьуну бур мультикирттавасса персонажру, яла цахъис махъату – ми персонажирттацIун бавхIусса ишругу, ванал цала оьрмулувасса ишругу. Рангруми ванал мудангу яргми, оьрчIими яла дугьайсса диркIун дур, хIатта гъаралданул сурат дулларчагума, ванал суратирттай мудангу баргъ, чаннал тIимурду, ххаримур, чаннамур, пиш хIасул буллалимур диркIун дур. Ванал суратирттах ябивтминнан чIалай бивкIун бур бунияласса художник ялун най ушиву. Школ оьрмулуву ванайн оьвтIун бивкIун бур личIи-личIисса выставкарттай гьуртту хъанан, мудангу ваналми суратру личIинура итталун дагьлай диркIун дур.

Ванал нитти-буттал бувсмунийн бувну, Арсен ца ппур­ттуву цала хияллал суратругума дуллан ивкIун ур, цува ссаха зун, ци дуллан ччай уссарив, цумур билаятрайн иян ччай уссарив аьч буллалисса. Укун хIасул хьуну дур «Суратирттайн бувцусса хияллу» тIисса серия. Цал зоопаркравун лавгсса кIанттай ванал ябавцIуну бур Люша тIисса бюрххуй. Тания махъ Люша Арсеннул суратирттал муза хьуну бур. Люша хIала бакъасса суратрагу къадиркIун дур. Люша – аьламраву, океандалул чIанулу, личIи-личIисса билаятирттай, личIи-личIисса чIуннардий. Гьаннайсса, диял­сса суратру дурну дур бюрххущалсса . 2022 шинал вава Люшал дунияллия бусласисса выставкагу дурну дур.

Арсеннул дур­сса суратирттал темарду шиная шинайн гьарза-гьарта хъанай дур. Ва унгу-унгуну Аьрасатнал халкьуннал этнографиялухун агьну ур, Ссивирлия тIайла хьуну, Дагъусттаннайн бияннинсса халкьуннал багьу-бизу, культура лахьхьаврихун агьну ур. Яла-яла, ми цимур-ца ванал ярунних, яъни ванал каруннил дурсса суратирттай личIисса дур, ваналмур ябитаву цамур куццуйсса дур. Буттал аьрщарал тIабиаьтрал ххуйшиву, культуралул аваданшиву, аьдатру, миллатирттал лаххиярду, ичIаллил матахI, тIахIни-кIичIу – гьарзат чIава художникнал итталу ва творчествалуву дур.

Аьрасатнал ва Дагъусттаннал этнографиялул музейрду Арсен ила ивчусса кIантту хьуну бур. Щалагу Аьрасатнал лагрулийсса конкурсирттай ххув хьусса художник дунияллухь цала дакIниймур мяъна куртIсса суратирттайну магьирну буслай ур. Ванал суратирттайн бувну, ва цува авторсса игрушкартту, моднайсса принтру (ванал дурсса суратру лачакирттайн ва футболкарттайн лахъан дурну дур), открыткартту, раскраскартту дур. Ванал канила дуркмур гьунар бусса художникнал жува гихунмайгу махIаттал булланссар тIисса хьул бишин буллалисса дур.

Гьунаргу, бюхъугу аутизмалуяр ххув шайшиву ккаккан бувну бур дунияллун ва чIивисса оьрчIал. Укунсса кьисмат циванни куну, аьсившиву къадурну, яхIливун агьну, дунияллул гъунттуй цанмамур кIану цIакьну бугьансса чувшиву ляркъуну дур цавура. ЧувшивруцIун гьунаргу буллуну бур Заннал. Заннал буллусса гьунарданучIа захIмат ххирашивугу дирхьуну, Арсен машгьур хьуну ур ва ялу-ялун гьаз хъанайгу ур. ЧIа учинну чIава художникнан дуллалимуниву тIайлабацIу!