Аьрасатнал аьралуннал тарихрава

***
1799-ку шинал март зурул 3-нний Федор Ушаковлул каялувшиндаралу­сса оьруснал эскадралул лавсъссар Средиземный хьхьирийсса Корфу-къала. Гьунар бусса флотрал каялувчинал усттарну був­сса операциялийну цIакьну бавцIусса къала ласун бювхъуссар, оьруснал аьралуннава ливтIусса-бивщуссагу чанну хьуну.
Та чIумал цIанихсса полководец Суворовлул чивчуссар УшаковлучIан: «Корфу-къала ласайни мичманнувагу цан акъаявав на», — тIий.

ХVIII-мур ттуршукулий Фран­циянал билаятрал, дяъвирду бувну, цала биялдарайн лавсун бивкIссар Средиземный хьхьирийсса агьамшиву дусса кIанттурду.
Федор Ушаковлул каялувшиву дуллалисса эскад­ралийн амру бувссар туркнал хъунма ба­къасса флотилиялул кумаграцIух палангначIасса Ионичес­кий жазирарду цала канийн ласун. Ми лавсъссар 1788-ку шинал. Амма цIакьну мюхчан бувсса Корфу-къала ласун къабювхъуну бивкIссар. Видо тIисса жазиралий­сса палангнал аьрал къалалун бару бувну бавцIуну бивкIссар.
Февраль зурул 18-нний, кIюрххил ссят арулла хьу­сса чIумал, Ушаковлул гьужум бувссар къалалийн. КIира ссятрай нанисса талатавриву Видо жазира буручлай ивкIсса палангнал 200 аьраличу ивкIуссар, 420 саллатI ва 20 хIаписар жазиралул комендантнащал ясир бувгьуссар.
Оьруснал аьралуннаву 31 ивкIусса, 100 ивщусса хьуссар.

Видо жазира ласайхту, оьруснал аьралуннал Корфу къалалийн гьужум бувссар. Февраль зурул 19-нний паланг канийн бувкIссар.
Корфу-къалалий оьру­с­нал аьра­луннал ясирну увгьуссар 2931 инсан, миннава 4 генерал. Къала ласаврийну Средиземный хьхьири палангнал биялалува бувкссар. Ионический жазирардай сакин дурну диркIссар Ионический жазирардал республика. Му цаппара хIаллай оьруснал ЛухIи хьхьирил флотрал базану хъанай диркIссар.