ЯхIлил ва къириятрал заллу

Аьпалул махъ хIисаврай

Дагъусттаннай цIанихсса инсантурайну ва иширттайну машгьурсса ГьунчIукьатIрал шяраваллин, жяматран ва хъинну язисса цIая, акъа чара ба­къамая. Вана утти жува махIру­м хьунну шяраваллил барачат, кIини хьусса инсанная. Ттул чIявусса дустал, гьалмахтал, мачча-ляхъин бур. Амма ттун къакIулли Амин куна буттал улча куртIну ххирасса, шяраваллил агьулданий аьтIутIисса, бучIантIимунил буруккинттарайсса цама патриот. Амин шяраваллил бучIантIимунихлу жан дулун хIадурсса адамина ия, цалвами къайгъурдаяр шяраваллил агьулданулми хьхьичIунсса ия, цанна къариртун, цаманан дулайсса ия. Буцинна ца мисал. 2000-ку шиннардил дайдихьулий властирдал хьхьарашивугу цIакьлин дургьуну, цаппараннан ччан бивкIуна МахIачкъалаллал дязаннивсса ГьунчIукьатIрал колхозрал хIаятрайн тамахI бишин.

Ва 1948-ку шиналва гьунчIукьатIрал гьухъай ва оьттуй шювшусса захIматрай ляркъусса арцугу дуллуну машан лавсъсса кIануя, лавсния шийнмай та кIанттул заллугу «Ят1ул Ттугъ» колхозъя. Къалпсса документругу бувну, га кIанттул лагма буккан ччисса инсантал бия. Судрал ирглийсса заседаниялий колхозрал чулухасса вакилталну буссияв нагу, Амингу. ХIаятрал заллу хьун тамахIрайминнал чул бувгьусса адвокат ия гьану бакъа­сса хIуччарду хьхьичIун бугьлай. Адвокат гъалгъа тIий унува, щаращисса Аминнул, ссавур дан къархьуну, адвокатнахь тIааьн бакъасса махъру увкуна. Судьянал Аминнуй аьй дуруна, уттигу ца махъ учирча, залданува уккан уванна куну. Аминнуща шайссияв щялусса хIуччардах вичIи дишин, ялагу, ацIан къавхьуну, лавайгу ивзун, дяъвай сукку хьуна.

Судьянал залданува укку увкуна. Амингу увккун авчуна. Амма гиккува, колхозрал хIаятрал заллухъру хьун ччиминнахгу урувгун, кьянкьану увкуна: «Ттул жаназалул ялтту бакъа зу колхоз дворданучIансса ххуллу къаласунтIиссар!». Вана укунсса ия Амин! Махъсса зувира шинал лажиндарай жул шяраву тамансса ххуй-ххуйсса давуртту дунни жяматийсса «ГьунчIукьатIи» ккурандалул активистътурал сипталийну ва хIарачатрайну: шяраваллил тарихрал музей тIивтIунни, дяъвилий гьуртту хьуминнан ва цIанихсса инсантуран гьайкал дацIан дунни, шяравусса чарил ламу бакьин бунни, мизит цIу буккан бунни, щинаххуллурду низамрайн бувцунни, кьулла бакьин бунни, мурхьругу бувгьуну, Савлугърал аллея бунни, 1913-ку шинала бувсса школа бакьин бунни. Вай давурттаву чIяруминнул сиптачинугу Амин ивкIссар, цувагу чялишну хIала уххайва дуллалимунивух.

Ва гьунар бусса сакиншинначи ия, инсантал лагма лаган буван кIулсса, сакиншинначинал гьунар гьанулун лавсун, шяравалу цIу дуккан дуллай ия, шяраваллил тарих ва аьдатру, культура ядуван цащава шаймур буллай ия. ЛичIинува кIицI лаган аьркинни Аминнул чичул гьунар ва захIмат ххирашивугу. Ванал шяраваллил агьулданул бусрав-барчаллагьрай кьамул був­сса тамансса луттирду чивчунни, дунияллийн буккан бунни: «ГьунчIукьатIрал шяраваллил тарих», «ГьунчIукьатIи. Аьпа­лул лу», «ГьунчIукьатIрал тухумру», « Дунияллийх цIа ларгсса аьлимчу МахIаммад Дандамаев», «ГьунчIукьатIрал тарих». Вай луттирду гьунчIукьатIрал каруннища щяв къабишайсса луттирду хьуссар ва багьа ба­къасса бахшишри жулва наслулунсса. Чара бакъа кIицI лаган аьркинни, Амин цала даврил мухIлухIин куртIну кIулсса, ларайсса квалификация дусса агроном, даврил хIакьсса минахургу ивкIшиву. Ванан хъинну ххуйну кIула шяраваллил хозяйствалул масъалартту.

ЧIярусса шиннардий бюхъулий зий уссия агрономну, хъинну хъуннасса Щамхаллал совхозрал хъунама агрономнугу. Пенсиялийн увккун махъ, сайки кьура шинал лажиндарай, ва зий уссия жула «Илчи» кказитрай. Шиккугу ванал цала бюхъу-тяхъа ккаккан бувна, сий хъуннасса дия журналистътурал дянивгу, буккултрал дянивгу. Чув , ци даврий зурчагу, ванал цала язими хасиятру ккаккан дувайва: тIайлашиву, жаваблувшиву, тIалавшинна дусса ушиву ва кьянкьану цаламуний ацIайсса ушиву. ДакI- аьмал хъинсса, оьрмулия ххарисса, ххуймур гьаз буллай вардишсса ваначIан кIункIу тIун бикIайва, ванал буса-учаймуних къулагъас дия.

ГьунчIукьатIату бувкссар чIявусса цIанихсса аьлимтал ва личIи-личIисса журалул ишккаккулт. ХIатта укунсса инсантурал кьюкьлувугума жул шяраваллил яхIнугу, къириятнугу хьусса инсанни Амин Аьбдуллаев.
Мудангу барчаллагьрай дакIнийн утлантIиссару, тачIав хъамагукъаитантIиссар!
Зиябуттин ХIажимирзаев,
Дагъусттаннал лайкь хьусса строитель