Винма кумаг инавар бувайсса!

ХIакьинусса заманнай, инсаннал базурдал цIуцIавуртту да­къассагу, ххи хьуну дур чурххал аьмсса хIалдануцIун дархIуми азардугу. Хъунмур никирах вичIи диширчан, цукунчIавсса «депрессияртту» ва чурххал хIалдануцIун дархIусса цIуцIавуртту таний къадиркIссар тIий бур. Хъуниминнал, жува ссаха-бунугу зунсса я хIал, я гъира бакъа чIалачIийни, маслихIат бай: «Ми психологтурал депрессиярдаясса хавардайн вих къахъанай, давриха зузияра, давриллича чурх таза буккан бувайсса!» – куну.


Амма, ялун бурган мукIру къахъанарчагу, гьарма мюхтажну уссар пишакарсса психологнал кумаграх.
Хъунмур никирал, психо­логначIан кумаграл хъирив бу­ккаву кьякьлухун дихьлай, «жагьилтурал ляхъан дурсса дакIнил ва бакIрал цIуцIаву» тIий, кумаграл хъирив буккаврий ттуршра аьй ляхълай бур.

ХIакьинусса заманалул захI­матшивурттал инсан мяйжаннугу депрессиялувун утлай ур. Мукунсса чIумал хъунма­сса зарал биллалиссар инсаннал психикалийнгу, аьмну чурххайнгу. Мунияту, чIаххувщарнил, дустурал ва уссур-ссуннал чулуха­сса кумаграх къаялугьлай, буккан аьркинссар пишакарсса психологнал кумаграл хъирив.
ЧIярусса шиннардий ва пишалуха зузисса ХIамзаева Луизал бусаврийну, хъунмурчIин ваничIан кумаграл хъирив бучIайсса агьали бур 20-нния 30-ннийн дияннинсса шинну хьусса.
– Вайннах вичIи дирхьуний, масъалартту личIи-личIисса ля­къай, чIявуну хьунабакьаймур масъала тIурча, лякъай зулму баву. Инсаннаща, личIишиву дакъа, адаминаща бикIу, хъамитайпалуща бикIу, цайва зулму бувшиврия ччи-ччиманахь бусан къашайссар. Микку цал архIал най дуссар нигь, ццах, дакIний ва кIулшилий хьусса кIусса щаву. Хъунмур никирал жул пиша муксса ккалли-сан къабай. Миннал пикрилий, хъинмурну бур, къаххуйсса иш кьюлтI бувну, щихькIуй къабувсун, ялун личин къабитаву. Миннайгу аьй дакъассар.

Цанчирча, му никирал инсантал чIярусса захIматшивуртту дурхIусса, ци-цигу бакIрачIан бувкIсса ва ккавксса буну тIий. Мигу хьхьичIмур никирал тарбия бувсса, хьумур, лавгмур кIучI буллай аьдат бувсса буну тIий. Оьрмулул 80 шин хьу­сса инсан ялапар хъанантIиссар цаятува, цала хасиятрая цичIав къакIулну, къюкIну. Психологнал, цачIана увкIсса инсанна­хьхьун суаллу буллай, гай суаллахьхьунсса жавабру цува ляхълахъи уллай, аьчух уккан айссар. Ганавусса нигь-ццахгу, сикъасавугу лагь-мак дурну, инсаннал буруккин буккан байссар. Психология диркIссар мудангу, кумаграл хъирив психологначIан уккаву тIурча, утти махъ шиннардий аьдат­равун дагьунни. ХIакьину инсан щилкIуй аьй-бювкьурдая нигьа увсун акъар. Мунан кIулссар ци захIматсса иширахун агьарчагу, дакIнивусса къювулун­сса дарув-дармандалул хъирив щичIан буккантIиссарив, – тIий бур психолог.
 Маликат Рамазанова,
журналистикалул отделениялул 3-мур курсрал студентка