КъахьунтIиссар жува кIибищун бан

Июньдалул 23-нний, гьанттайннай, оьхIалсса теракт хьунни Дагъусттаннай. МахIачкъалалив ва Дарбантлив боевиктал ххяв­ххунни ххачпараснал килисалийн ва синагогалийн. Теракт хьунни ххачпараснал байрандалул – Святой Троицалул кьини. Ва ишираву оьрмулуцIа хьунни 21 инсан, вайннава 16 – ихтиярду дуруччай органнал зузалт. МахIачкъалаллал азарханардайн иян увсса 16 инсаннава 13 полициялул зузалт бур.

Къачагътурал оьрмулуцIа унни Дарбантливсса килисалул настоятель Николай Котельников. Николайл 40 шин хьуну дур шикку къуллугъ буллай. Террористътурал бивтун увтунни ва кулпатрал хьхьичI.
Органнал зузалтрал уккан унни МахIачкъалаливсса килисалува шиву лаивкIун ивкIсса 19 инсан. Инсантал ширишилун бувгьусса кIанттурду къавхьунни. Бат унни 5 къачагъ.
Теракт дурминнавасса ХIусман Оьмаров ур Сергокъалаллал райондалул бакIчи МахIаммад Оьма­ровлул арс. Вагу увгьуну ур. Ванал къатлуву цIухла бивхьунни. Дарбантлив бат увсса боевик Аьли Закаригаев гьуртту хъанай ивкIун ур Сергокъалаллал райондалул 5-сса созыврал депутатътурал мажлисрал бувчIавурттай. Мукуна ва ивкIун ур «Справедливая Россия – Патриоты – За правду» партиялул кIанттул отделениялул председательнугу.
Ва иширал хIакъираву Да­гъусттаннал Силистталул комитетрал Силистталул управлениялул АьФ-лул УК-рал 205-мур статьялийн (теракт) бувну сукку дунни уголов деларду. Битавуртту хьусса кIанттурду ххал бунни следовательтурал ва криминалистътурал.
Дагъусттаннал бакIчи Сергей Меликовлул МахIачкъалаливгу, Дарбантливгу хьусса иширттал хIакъираву оператив штабрал заседание дунни.
Июнь зурул 24,25,26 кьинирду дягъулул кьинирдуну баян бунни.

Ххишала инсантурал оьр­мурдан ва цIуллу-сагъшиврун нигьачIисса тагьар дакъашиврийн бувну, кIивагу шагьрулий баян бувну диркIсса КТО-лул низам дукьан дунни.
Ва кьини МахIачкъалалив, «Березка» пляжрай, бооевикталли тIий увгьуну ивкIсса кIия боевиктал къабивкIун бур. ВайнначIа ярагъ къалявкъуну бур. Муниннин кIира ссятрал хьхьичI вай хьхьирил зуманив ттуплий буклай бивкIун бур.
Дагъусттаннал Госсекретарь МахIаммад-Султан МахIам­ма­довлул МахIачкъа­лаливсса килиса цIу буккан бан цала бакIрайн лавсунни. Дарбантливсса синагога ва килиса цIу буккан бан тIий ур сенатор Сулайман Каримов.
Дагъусттаннал Халкьуннал Мажлисрал председатель Заур Аскендеров ивунни терактирдаву щавурду дирсса полициялул зузалтрачIан МВД-лул медсанчастьрайн. Шикку хъин хъанай ур 11 полициялул зузала: 9 – щавурду дирсса, 2 – цIунцIияртту хьусса.
Республикалул клиникалул хъунама хIакин Гъазияв Мусаевлул бувсунни терактраву щавурду дирну цала азарханалийн биян бувсса инсантал оьрмулун нигьачIисса тагьарданува бувкшиву. Шиккун увцуну бувкIсса 16 инсаннава 3 зузала захIматсса тагьарданий уссия.
Дагъусттаннал бакIчи Сергей Меликовлул хIукмулийну, терактраву жан дуллусса ва зарал бивсса полициялул зузалтрал кулпатирттан «Все вместе» фондрава кумаг бантIиссар. Цивппа зузалтран дулунтIиссар наградартту. Дагъусттаннал ХIукуматрал 50 миллион арцул итабавкьунни терактирдаву оьрмулуцIа хьуминнал ва зарал бивминнал кулпатирттан кумаг бан. Жанну дуллусса полициялул зузалтрал кулпатирттан булунтIиссар ца-ца миллион арцул, гайминнан – хьусса цIунцIиялух бурувгун.
Ттуршлийсса инсантал був­кIунни МахIачкъалаливсса Свято-Успенский соборданучIан, теракт дурсса чIумал килисалул къаралданий ивкIсса Михаил Вавилин махъва-махъсса ххуллийн тIайла уккан. Михаиллун 47 шин диркIун дур. Махъва-махъсса ккулла харж баннин къачагътурайн данди авцIуну, ванал килисалувуминнахьхьун лабикIансса мутта бириян бувну бур.
Дагъусттаннал культуралул вакилтуралгу дакIнин бивчунни алхIаткьини терактраву жанну дуллусса полициялул зузалт. Ттуршлийсса инсантурал тIутIив дирхьунни Дагъусттаннал Виваллил иширттал министерствалул хьхьичI дацIан дурсса къуллугърал бурж бартбигьлай жанну дуллусса полициялул зузалтрансса гьайкалдануцI.
Терактраву жанну дуллуми дакIнин бичлачисса дягъулул митинг хьунни Хасаврай, З. Батырмурзаевлул цIанийсса майданнив. Шиккун бувкIун бия властьрал, администрациялул, депутатътурал корпусрал, ихтиярду дуруччай органнал, жяматийсса организациярдал вакилтал, шагьрулул агьали.

Къучагъшиврий жанну дуллунни

МахIачкъалалив ва Дарбантлив терактру дурсса чIумал, къуллугърал буржру бартбигьлай жанну дуллунни:
Дагестанские Огни шагьрулул ОМВД-лул хъунама, полициялул подполковник Мавлуттин Хидирнабиевлул, Дарбантуллал ППСП-рал зузала, полициялул хъунама сержант Марат Аьлиевлул, Дарбантуллал ОМВД-лул дознаваниелул отделданул дознаватель, полициялул чIивима лейтенант Тамерлан ХIасанбаговлул, Дарбантуллал ОМВД-лул уголов розыскрал оперуполномоченный, полициялул капитан Сейфелмелук ХIажиаьлиевлул, Дарбантуллал ППСП-рал взводрал командирнал хъиривчу, полициялул хъунама лейтенант Эйнар Исмяиловлул, ДПС-рал полкрал (МахIачкъала) инспектор, полициялул лейтенант МахIаммад МахIаммадовлул, ДПС-рал полкрал инспектор, полициялул лейтенант АхIмад КазимахIаммадовлул, ДПС-рал полкрал инспектор, полициялул сержант ХIабиб Аьлиевлул, ДПС-рал полкрал инспектор, полициялул сержант МахIаммадрасул Маммаевлул, ДПС-рал полкрал инспектор, полициялул чIивима лейтенант МухIутин Буттаевлул, ППСП-рал полкрал взводрал командирнал хъиривчу, полициялул хъунама лейтенант Тамерлан Ибрагьимовлул, ППСП-рал полкрал зузала, полициялул сержант Султан Жаруллаевлул, ППСП-рал полкрал зузала, полициялул сержант Жалил Гебековлул, ДПС-лул личIисса взводрал инспектор (Тюменьнал областьрал УМВД-лул зузала), полициялул лейтенант Виталий Мезенцевлул, УФСНГ-лул вневедомственный къаралданул отделданул хъунама полицейский, полициялул прапорщик Рамазан Атциевлул, полициялул сержант Нариман Насруллаевлул.

ЧIава къучагътал

МахIачкъалаллал килисалучIа битавуртту нанисса чIу­мал, нигьа къабувсун, микку­сса милицалтран щин ларсун нанисса чIава къучагътурая, 8 шинавусса МахIаммадшяпи ва 10 шинавусса Аьбдулбасыр НурмахIаммадовхъая, соцсетирдайхчин цинявннан кIул хьунни. Вай килисалия арх бакъа ялапар хъанай бур. Биту-ххитурдавух 20 кг дусса щинал шушри ларсун полициялул зузалтрачIан бувкIсса чIава къучагътурал ккаккан дунни Дагъусттаннал чиваркIуннал чувшиву.

Терактрал хIакъиравусса пикрирду

АьбдулхIаким ХIажиев, П­а­ччахIлугърал Думалул депутат:
– Щак бакъар, Дагъусттаннай хьусса терактру, цукун духьурчагу, Украиннал ва НАТО-лул спецслужбардацIун дархIусса даву душиврий. Хасъсса аьралий операциялий жула аьралуннал иш бавчуну бушиврул гьалак буккан бувминнал Аьрасатнавусса тагьар оьлу­къин дан кьаст лархIунни. Вай терактругу дунни къачагътурал, диндалулшиврий ккаккан дуллалисса, амма цукунчIав диндалуцIун къадаркьусса лозунгру хьхьичIун ларсун. Жула ихтиярду дуруччай органначIа буссар биялсса гужгу, аьркинсса техникагу хьумунил хъирив лаянсса, гьарзат ашкара бансса.

Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимов, Дагъусттаннал премьер-министр:
– Жула республикалий хьусса оьхIалсса тахсиркаршиврул сси-къащилул бугьан бунни Да­гъусттаннал халкь. Ва вахIшисса къел дурминнан, щил хъаттиралу ми бухьурчагу, яла кьянкьамур танмихI бантIиссар. Жува щищакIуй нигьал бан къахьунтIиссару.

Камил Давдиев, Дагъусттаннал Халкьуннал Мажлисрал председательнал хъиривчу, «Справедливая Россия – За Правду» партиялул региондалул отделениялул председатель:
– МахIачкъалалив ва Дарбантлив дурсса терактру жула республикалийнгу, цинявппа дагъусттанлувтурайнгу къарши бувксса ишри. Цала къуллугърал буржру бартбигьлагьисса полициялул зузалт оьрмурдацIа баву, диндалул идарартту ччуччаву, 66 шинавусса кашиш вахIшину ивчIаву – вай гьарзат инсантуравун ццахханну рутан, личIи-личIисса миллатирттал ва диннал инсантурал дянив дичин, ссивцIу бутан, общество кIидищун дан дурсса давур. Миннан ччимур къавхьуссар. ЩищакIуй къахьунтIиссар жула халкьуннан ххирану дарцIусса паракьатшиву лиян. Ва вахIшисса даву дурми, гьуртту хьуми, гьуз учин бувми циняв кIулгу бувну, багьайсса танмихI бантIиссар. Аьрасатнал душмантураща къахьунтIиссар бахчу бан дунияллул нацизмалущал ва терроризмалущал талатисса жула халкьуннан. Цала бучIантIимунил ва хIакьинусса кьинилул цIаний дагъусттанлувтал кьянкьану бацIантIиссар республикалул хъуниминнал чIарав. ЩищакIуй къахьунтIиссару жува нигьал бан, кIибищун бан.

Ислам МахIачев, UFС-лул чемпион:
– Исламрал диндалун цукун­чIав къакьамулссар багьана бакъасса инсантурал бикIу, миннал хъуслил бикIу чулиннай гуж-къия даву. ЩихьчIав да­къассар ихтияр инсан оьрмулуцIа ан, цаманал оь экьи бутIин, щилчIав хъуслин зарал биян бан, жяматрал паракьатшиву лиян. МабахIларду вай инсаншиврува бувксса ишру ххаллилсса, оьхIалшивуртту къакьамулсса исламрал диндалуцIун.

ХIабиб НурмахIаммадов, UFC-лул чемпион:
– ДакIнийхтуну жижара буллай ура МахIачкъалалив ва Дарбантлив дурсса терактирдаву зарал бивминнал гъан-маччанахь. Аллагьнал бурувччуну ля­къиннав жува укунсса иширттая. ЛичIлулну бикIияра, буругияра зулагу, зула оьрчIалгу лагма-ялтту цукунсса инсантал бурив, зула оьрчIру щищал хIала-гьурттуну бурив. Щак бакъар, цIанасса чIумал рувхIанийсса тарбиялул масъалалух ххишаласса къулагъас дан багьлагьишиврий.

Шалласу Шалласуев, Да­гъусттаннал Хъунисриннал советрал член:
– ВахIшисса, дин цирив къакIулсса мардимазантурал диндалул къатрайхгу, жула паракьатшиву дуручлачисса полициялул зузалтрайхгу ва кьини ду­ккан дурну, оьрмул оьрмулухун личIи-личIисса миллатирттал ва диннал инсантал уссурвалшиврий оьрму бутлатисса Дагъусттан зума-ккарччулун бувтунни. Вайннан къабувчIлай бур жула цинявнналагу Аллагь ца ушиву. Хъинну нач хъанай дур, къащи хъанай дур ххаллилсса жула республикалулгу, агьалиналгу цIа укунсса иширттацIун дархIуну кIицI лаглагаврия. Ва оьхIалшиву дурминнан бувчIин аьркинни Аьрасат ва Да­гъусттан цанная ца буцан бан къахьунтIишиву. ВахIшитурал тарбия бувсса вахIшитуралли укунсса даву дайсса. Буттал буттахъая шихунмай нанисса Дагъусттаннал халкьуннал яхIгу, къириятгу ядурсса жула къучагътал, хIакьсса бусурмантал хIакьину билаятрал мурадру буручлай хасъсса аьралий операциялий жанну харж дуллай бур. Бур миннавух нитти-буттал ца бакъа бакъултгу. Ци банссар, кьини вирттаврал бакIрачIанни дучIайсса. Вайнналли жула минагу хъун дуллалисса, тарихгу бюхттул буллалисса.
КъабувчIлай бур, циванни ва кьадарсса тIул дурминнава, масала, мяйя арс усса кулпатрава, цаягу тийх къаивкIсса. Минналсса Аллагьу тааьланал цала бантIиссар. Хъирив лавну, багьайсса танмихI органнал зузалтралгу кьукьинтIиссар. БувчIин ччинан кIулссар Дагъусттан Ухссавнил Ккавкказнаву, Ккавкказнаву бакъассагу, щалагу Аьрасатнал аьрщарай ца яла уссурвалшиврий оьрму бутлатисса халкьуннал мина хъанахъишиву.
Я Аллагь, къаликканнав укунсса лухIи кьинирду Аьрасатнал, Дагъусттаннал аьрщарай ттиния тихуннай тачIав.