Хъамакъаритайсса студентсса шинну

Гьарица инсаннал оьрмулуву студентсса шинну ца яла дакIний лирчIмур чIун духьунссар. Чаннасса, тIааьнсса лахIзардацIун дархIусса дия Дагъусттаннал университетрал филологиялул факультетрай дуклакисса ттул студент шиннугу.

Тай шинну ттунна гьарица чулуха тIайлабацIу бусса дия. Цинявппагу миллатирттал вакилтурая сакин хьусса жул курсрал студентътал сайки циняв бия итххявхсса, яргсса, гьунар бусса. Кураторнал чулухагу жун тIайлабацIу хьуна. ПреподавательтурачIа ва студентътурачIа хъинну хIурматрайсса, факультетрайсса чIяруми мероприятиярттал сиптачи ва сакиншинначи, дазул кьатIаллил литературалул преподаватель, яргсса, цIу бусса гъумучиридуш Ума Садикьовна АхIмадова.
Тай шиннардий филологиялул факультетрай дуклай бивкIминнан цинявннан хъунмасса бахтти хьушиврун ккалли бара жухьра Георгий Сивриди, Рашель Лихтман, Лидия Евсеева, Александр Назаревич, Борис Скупский, Лира Мегаева, Ума АхIмадова, Нина Мелик-Саркисова, Людмила Авшалумова, АхIмадуллагь ГюльмахIаммадов, Наби Исяев, МахIаммад Кьурбиев, Николай Горбанев, Самсон Бройтман, Нина Вердиева, Фируза Абилова, Раиса Аьлиева, Алина Алексеевна кунмасса элмурдал корифейтурал дарс дишин нясив баву. Гьарица преподавательнацIун бавхIусса лахIзарду дакIнин бичин, чIявусса ххуйсса затру учин бюхъанссия. Вайннал хъиннува бувтуна жувун дуккаврихсса гъира, дуллуна ххуйсса кIулшивуртту, ххи дурна жуву язи бувгьусса пишалухсса ччаву. Гъирарай вичIи дишайссия гьарица лекциялух.
Ххуйсса педагогну дакIний ливчIунни физкультуралул преподаватель Сулайман Аьбдуллаевич. Хъярч-махсартту бусса, дакI хъинсса икIайва. Ванал дарсру хъяйнма лагайва. ЛичIисса бюхъулул заллу бакъанугу, ттун ххирассия физкультуралул дарсру. ДуцIин дан дуллусса анкеталия ттул ппу физкультуралул учитель ушиву кIул хьуну, ттуща ци-дунугу дан къабюхълахъиний: «Вагь, физкультурникнал душнища му дан къашайриввар», – тIий, авара байвав.
– Физкультурникнал душ бухьувкун, дишиннача зачет.
– Нания левчура.
– Вагь, инания гужсса лечу бивкIун бура.
Вай кьутIин буллалисса лагьу-лахъунтту къабикIайвача, Сулайман Аьбдуллаевичлул цала зумунусса хъярчру бикIайва, мунияту къаччангу къабикIайва ци учирчагу.
Университет къуртал бувну ца-кIира шинава, авария хьуну, оьрмулуцIа хьуссар тIий бавну, хъинну къаччан бивкIуна. Жагьилсса оьрмулул ия.
Цаппара студентътурая баллан бикIайва, ай, преподаватель экзаменнай чIявусса суаллу буллай ия, буслай бунува, ялавайсса кьимат бивхьунни тIисса хаварду. Ттун къадакIнийри ххюрагу шинал лажиндарай преподавательнал ттунма лагь бувну кьимат бивхьуну. Лайкьмур бишайва. Гьаз бувссагума иш хьуссар. ДакIнийри, зарубежная литературалул экзамен дусса гьантрай, жул уссу армиялийн уцлай, кIива-шанма гьантта хьуна му тIайла уккан жучIан инсантал батIлай. Ттуща хIадур хьун къавхьуна. Билетрайсса ца суалданун дакъа жаваб дулун къабювхъуна. Экзамен кьамул дуллай бия танийсса ректорнал душ Фируза АбутIалибовна. Цамургу билет ласи увкуна. ХIадур хьун къавхьунни, цамур кьини бучIанна учав. Ттул зачетка ххилтIу буллайгу бивкIун, ганил ттун 4 бивхьуна. Бахшиш бувна.
Щил ци тIурчагу, дия та чIумалсса преподавательтураву тIайлашиву, жаваблувшиву. Дия тIалавшиннагу, архIала хъинбала бан ччишивугу.. Студентнал ххуйну жаваб дулурча, цанна ци-дунугу дуллуссаксса рязи шайва. ЦIувххумур гъирарай бусайва, мюнпатсса насихIатру байва. Тай бия бикIайкунсса элмулул инсантал, интеллигентътал мюрщи тIуллая архсса. Ларайсса кIулшивурттал система цурдара тIайласса дия.
ДакIний личIансса хьуна ттул, педагогнал, практика. Практикалий на буссияв МахIачкъалаллал 3-мур школалий. Практикалул каялувчи ия Георгий Николаевич Сивриди, гужсса методист. Ттул студентсса оьрмулуву, пишалул ххуллий, ванал ца агьамсса кIану бувгьуссар. Гергий Николаевич ия студентътурал дакIнивун ххуллу ласун кIулсса ляличIисса педагог. Дарсирдая махъсса чIумал кафедралий нахIу-нацIулухун чяйгу дурну, цанма ххирасса студентътурайн оьвчайссия. Элмулиясса, учительнал пишалиясса мюнпатсса ихтилатру шайва, жун бучIи лякъинсса насихIатру байва.
Университет къуртал бувну махъгу ттул Георгий Николаевичлущал дахIаву дикIайссия. Ганал бучIайва дахьва учительнал ххуллу байбивхьусса ттухь цIухху-бусу, мюнпатсса насихIатру буллалисса чагъарду. Гьан дурну дикIайва классрал кьатIув дансса мероприятиярттал программарду. Каникуллай бувкIсса чIумал нагу кафедралийн къабувххун къалагайссияв. На бучIаннин методикалул пособияртту, миннувух цала итабавкьуссагу, дидактикалул материаллу, сборникру, хIадур бувну бикIайва. Интернет дакъасса заманнай ттун миннуя ххуйсса кумаг шайва.
Георгий Николаевич аьпалухьхьун гьаннин жул дахIаву дуссия.
Ца ппурттуву кIулсса инсаннал душнин кьимат биши учин лавгра.
– Хъинну хьхьарасса бур, – увкунни.
– Туну, къабишиннав?
– Бишинна. Ми вийн бувкнавхьур, миннал хьхьичI вил махъ ккалли къабан къабучIирхха, – увкуна.
Укунсса бия жул преподавательтал. Цила бикIайкунсса аьлимтал, педагогтал, архIала психологталгу.
Хъинну дакIний личIансса шайва студент чIумалсса производствалул практикарттугу. Кьасумкантлив Консервный заводрайсса, Татлярский совхозрай тIутIи батIлатIисса.
Студент шиннардий на кIийлва лавгссара студентътурал строительный отрядирттаву Тюменьнал областьрайн.
Жу сакин дурсса «Дагестаночка» отряд дия университетраву душваврал-студенткахъал цалчинсса строительный отряд. Цалчинсса шинал жу зий буссияв Нефтеюганскаллал райондалийсса Пыть-Ях станциялий. КIилчинмур шинал багьунав Сургутлив. ЧIярусса хъярчлийсса назмурду ляхъан дур­ссия та чIумал жуяту отрядравусса нугъайдушнил. Утти мигу дакIний дакъар. Стройотрядрай жул, личIи-личIисса факультетирттаясса душваврал, дусшивугу цIакь хьуна. ХIакьинусса кьинигу на барчаллагьрай бикIара нитти-буттайн, ттуйнна вихшала дурну, гьан ччисса кIанттурдайн итабавкьуну тIий.
Барчаллагьрай ва хIурматрай дакIнин бичара цинявппагу ттула преподавательтал. Куннил хъирив кув, миннал чаннасса симанну хьхьичI дацIлай дур.
ХIакьинусса кьинигу, Да­гъусттаннал университетрал филологиялул факультетрал чIарах наниний, ттул дакIнивун аьжаивсса гьавас буххай.
Жула чIунну дакIнин дагьувкун, цIанасса студентътурал оьрму мискинну чIалан бикIай.
Андриана Аьбдуллаева