Гъумучиял мизит сахла баврил масъалалул ялув бавцIуну буссар

Гъумучиял Жума-мизитрал чIирай хъякру шавриясса хаварду соцсетирдаву бищаврил хIакъираву жу лабивзру Лакрал райондалул администрациялийн, райондалул Имамтурал советрал председатель ХIабиб Батталовлуйн ва ДР-лул Культуралул ирс ябаврил агентствалийн.

ХIабиб Батталовлул бувсмунийну, Гъумучиял мизитрал чIирай хъякру хьуну дур цаппара шиннардил хьхьичIра. Лакрал райондалул жяматрал кумаграйну цIакь бувну бивкIссар мизитрал гьану, бетондалул откосру, мизитрал лагмасса кIанттурдайн бувтIуну бивкIссар бетон. Жума-мизит культуралул ирс хIисаврай паччахIлугърал буручлай буссар ва му объектрай давуртту дуллан аьркинссар ДР-лул Культуралул ирс ябаврил агентствалия рязишиву ларсун махъ. Диндалул идаралул Агентствалийн тIайла дурккун диркIссар мизитраву реставрациялул давуртту бартдигьаврил хIакъиравусса заявка.

Лакрал райондалул администрациягу лабивзун бивкIссар ДР-лул Культуралул ирс ябаврил агентствалийн.
«ЦIанасса ппурттуву мизитрал чIирттай чIалай дур чIярусса хъякрурду, ми ялунгу хъуни хъанай дур. Миннул буслай бур мизитрал конструкция къаххуйсса тагьарданий душиврия ва мизит лекьан бюхъайшивриясса нигьачIавугу душиву.

«Об объектах культурного наследия (памятниках истории и культуры) народов Российской Федерации» тIисса федерал закондалийн бувну, культуралул ирсирал объектирдай ремонтрал ва реставрациялул цинярда давуртту дуван аьркинссар ДР-лул Культуралул ирс ябаврил агентствалул ихтиярданий ва мунил ялув бацIаврий. Объектрал заллу хъанахъиссар ПаччахIлугърал хъуслил управлениялул федерал агентство. Муниципал райондалул администрациялухь ихтияр дакъассар цайнува цила мукун­сса давуртту дуллан, цIанасса тагьардануву му хъанахъиссар бан багьаймур къабаврил савав.
Шикку аьркинни кIицI буван укунсса затгу, жу цимилагу ­лабивзру хасъсса инстанциярттайн (идарарттайн) аьрзардугу чивчуну, гъалгъалийнугу, мизит авариялул тагьарданий бушиврул ва ганих къулагъас дуван аьркинну бушиврул хIакъираву. Амма хIакьинусса кьинигу ­объект буруччинсса хIакьсса давуртту дурну ­дакъар».

Жу лабивзун махъ «Илчи» кказитрал редакциялийн дуркIунни ДР-лул Культуралул ирс ябаврил агентствалиясса жаваб.

Федерал даражалийсса ­культуралул ирсирал объект Лакрал райондалийсса Гъумучиял шяраваллил «Жума-мизит» буруччаврил хIакъиравусса жул тIалавшин (запрос) бартдигьлай, ДР-лул Культуралул ирс ябаврил агентствалул (гихунмай Дагнаследие) укунсса жаваб дуллунни.
«2023 шинал мартрал 27-нний бувксса Дагнаследиялул амрулийну (приказом) цIакь дурссар культуралул ирсирал объект буруччаврил предмет. Мукунма 2024 шинал октябрьданул 10-нний бувксса амрулийну цIакь дурссар мизит бусса кIанттул лагмасса дазурду. 2024 шинал сентябрьданий Дагнаследиялул дузал бувссар объектрал технический тагьарданул акт, мунил хIасиллайн бувну ккаккан дурссар мизит сахла буваншиврул дан аьркинсса давуртту.
2002 шинал июньдалул 25-нний бувксса «Об объектах культурного наследия (памятниках истории и культуры) наследия народов Российской Федерации» тIисса Федерал закондалийн бувну, цIакь дурссар дуруччаврил буржлувшиву (охранное обязательство) 2020 шинал июльданул 8-нний №10, микку ккаккан дурну дуссар цукунсса давуртту ци чIумал бартдигьин аьркинссарив объект сахла баншиврул.

Жума-мизитрал ихтиярдал заллу (правообладатель) хъанахъиссар ДР-лул Росимуществалул управление. Объект ишла баймурну – кIанттул диндалул исламрал сакиншиву «Лакрал райондалул Гъумучиял шяраваллил мизит». 2025 шинал июньдалул 10-нний бувксса техническое состояниялул актрайн бувну, Дагнаследиялул 2025 шинал июньдалул 10-нний дурссар контрольданул мероприятие – чара бакъасса тIалавшинну дуруччаврил мониторинг, мунил хIасиллайну Гъумучиял шяраваллил мизитрайн 2025 шинал июньдалул 19-нний чирчуссар предписание, муний ккаккан бувну бивкIссар:
1. Проектрал документру хIадургу бувну, культуралул ирсирал объектру ябайсса органная рязишивугу ласун;
2. Мизит сахла баврил давуртту даву, изысканиялул, авариялийн къаршисса ва реставрациялул мероприятиярттугу хIисаврайн ларсун, культуралул ирсирал объектирдай давуртту дуван ихтиярданул лицензия дусса сакиншинналул.

Предписаниялул тIалавшинну бартдигьаврил чIун ккаккан дурну дур 12 барз. Агарда ми тIалавшинну къабартдигьирча ккаккан дурну дур административ жаваблувшиву, ­Аьрасатнал Федерациялул Административ правонарушениярттал кодексрайн бувну.
«2025 шинал октябрьданул 9-нний Гъумучиял мизитрава бувкIун бивкIссар ва объект сахла бансса давуртту даврил хIакъиравусса аьрза (на проведение проектно-изыскательские работы). Аьрза ххал бивгьуну махъ буллуссар Ялунбихьу (задание), микку ккаккан бувну бивкIссар изыскательшиврул давуртту дуллалисса чIумал, проект дурну бакIуйн дуккан даннинна дуван авариялул хьхьичIалу кьукьинсса давурттугу. Яла авариялийн къаршисса ва объект ххассал баврин хасъсса давуртту ккаккан дуван проектраву.

Жума-мизит сахла баврил масъала буссар муданмасса контрольданий ва цинярда давуртту дуллай буссар цIана зузисса законнайн чул бивщуну».
Дагнаследиялийн лабивзун бивкIссар Гъумучиял шяравасса сиптачитурал группа, ми­ннал тавакъю бувну бивкIссар мизит гьарца чулуха ххал бигьин цала арцух, миккун лицензия дусса идарагу хIала-гьуртту бувну. Му лицензия дусса строительствалул идаралул хIадур дантIиссар мизитраву дансса давурттал проект, яла мунийн чул бивщуну дувантIиссар мизит сахла баврин хасъсса цинярда давуртту. Проектрай ккаккан дурсса давуртту дуллай байбишинтIий бур 2026 шинал дайдихьулий.

ХIадур бувссар
ХIасан Аьдиловлул