Вай гьантрай хъуннасса ххаришиву дирунни лакрал, щалагу Дагъусттаннал халкьуннал ялун. Нью-Йорклив, Австралиянал спортсмен Джек Делла Маддаленащал ччалли увккун, ххув хьуну, UFC-лул чемпионнал кIира мухIулттул заллу хьунни жула Ислам МахIачев. Ванал сисаврил, гьунарданул махIаттал-хIайран бунни щалагу дунияллул агьлу.
Бюхттулсса ххувшаврищал зана хьусса Ислам МахIачев хьунаакьин аэропортрайн бувкIун бия ванал дустал, гъан-маччами, болельщиктал ва журналистътал.
ЦIусса титулданущал Ислам МахIачев барча унни Дагъусттаннал бакIчи Сергей Меликовлул.
«Жула ватанлувнал уттинин Аьрасатнал цаягу спортсменнаща дан къабювхъумур дунни – ххув хьунни кIива дивизиондалий. Ислам хьунни UFC-лул тарихраву укунсса ккаккия чIалачIи дурсса ацIния цалчинма боец.
Барча уллай ура Исламгу, щалагу Дагъусттангу тарихраву личIантIисса ххувшаврищал. Пахрулий буру, вихну буру, ва уттиния тихунайгу цимирагу лахъазанттуйн лахъаншиврийн»,– чичлай ур региондалул бакIчи цала телеграм-каналданий.
Республикалул бакIчинал дуллунни Ислам МахIачевлун ПаччахIлугърал награда – «За заслуги в области физической культуры и спорта».
– ХIакьинусса кьини вил даражалийсса спортсмен ттигу уккан увар. Жу вихру вил гуж-кьуватрайн ва ялугьлай буру цIусса ххувшавурттах. Ина вила захIматрайну, кьянкьасса хасиятрайну ккаккан бунни муттаэтуран вила даража. Вин хъунмасса барчаллагь Аьрасатнал спортгу, Дагъусттангу бюхттул баврил цIаний дуллалимунихлу…
Сергей Меликовлул бахшиш дунни Ислам МахIачевлун, ванал Нью-Йоркливсса ареналия увкусса, «жула билаят яла гуж бумурди, жула республика яла цIакьмурди, жула спортсменталгу яла хьхьичIунмири», – тIисса махъру чивчусса портрет.
– Ислам МахIачевлул махъру, вай так ММА-лул спортсментурая тIисса махъру бакъар. На рязира ванащал: жува буниялагу яла цIакьми бушиврий. Барчаллагь Исламлун, цала ххувшаврийну му тасттикь бувсса, – увкунни Дагъусттаннал бакIчинал.
Награда тапшур дуллай, Сергей Меликовлул хъярч бунни, Исламлул дунияллийцирив мухIулттив ласаврицIун, паччахIлугърал циняв наградарттугу ларсунни, ванал ттигу ххувшаву ласурчан, цIусса награда дуккан дуллан багьанссар, куну.

Укуннасса медаль дуллунни ванал тренер Сайпула МахIаммадовлунгу.
Дагъусттаннал бакIчинащалсса хьунаакьаврий Ислам МахIачевлул барчаллагь увкунни Сергей Меликовлухь, мудан спортсментурал чIарав ацIлай тIий.
– ХIурмат бусса Сергей Аьлимович, ина, спортсментътуран кабакьу баврийну, жувун хъиннува гъира-гьавас бутлай ура. На рязину ура, кIилчинмур мухIлу ларсун, ттула ватанлувтал ххари бан хьуну тIий. Уттиния тихунайгу вава дивизиондалий уклансса пикрилий ура. Ттун кIулли щалагу республикалул жямат, ттул бияврих буруглай, ттуйва дакI цIий бивкIшиву. Барчаллагь цинявннан, – увкунни Ислам МахIачевлул.
Аьрасатнал тарихраву кIира мухIлу ларсъсса цалчинма спортсмен Исламри хьусса. Ва тарихгу жула лаккучувнал чивчунни.
Ванащал данди увксса цIанихсса спортсмен Делла Маддаленагу хьхьарасса акъая. Ислам лачIун уккантIишиву баяйхту, Нью-Йорклия дачин дурсса трансляциялух ссавур дакъа ялугьлай бия щалагу дунияллул агьлу. Ва кьинисса турнирданул яла сий дума спортсменгу жула Ислам ия. Ва октагондалийн уккайхту, личIиссара гъира-шавкь духхай тамашачитуравун. Ислам МахIачев лачIун уккантIишиву баяйхтува, цинявппагу СМИ чичлай бия UFC- лул тарихраву агьамшиву дусса иш хьунтIишиву. Исламлул болельщиктал мукIруну бия ва ххув хьуншиврийн.
Архсса зунттаву дирхьусса Буршиял ва Ххюлуссуннал шяраваллал ххаллилсса арснал, лакрал къучагънал цайнна дирхьусса вихшала зия къадунни.
Ххюрагу раундрай Исламлул царагу ххарсси цайра хьун къаавцIуну, ухь хьун ацIайма акъассара тIисса Маддалена цала куццуй бас унни. Ванал, гуж, кьуват ва ххувшаву ласунсса шавкь ялтту дурккун, цукунчIавсса бази къабуллунни Маддаленан ххув хьунсса.
МахIачевлул ва ппурттувугу ккаккан бунни цува UFC-лул рейтинграл цалчинмур ххуттайсса унгу-унгусса чемпион ушиву.
Ислам МахIачев лахъа-хъунну хьунаавкьунни Дагъусттаннай. Ванал ххувшавурттал жува ттинингу цимилагу ххари бувссару. ЦIанасса ххувшавурив ляличIисса дия. Ва базилухь Ислам зана хьуссар кIира мухIулттущал. Цинявппа жагьилтал, дуклаки оьрчIру, оьрмулул хъуними ссавур духларгун ялугьлай бия чемпион хьунаакьин.
Спортсмен ххал шайхту, «Ислам, Ислам» тIий, оьвтIий, бюхттул уллай бия. Ванащал сурат рищун ирглий бавцIуну бия.
Цала ххаришиву кIидачIин бувкIсса щалагу республикалул агьлу МахIачевхъал кулпатрал, авадансса ссупрагу тIивтIуну, кьамул бунни «Альфирай» банкетный залдануву. Чемпионнал цуя-ца инсан къулагъас къадурну къаивтунни. ГьарцанначIан гъан хъанай, ссалам буллай, суратру ришлай ия.
Ислам пишакарсса спортрахун агьну ур 2010 шиная шихунай. UFC-лул октагондалий ванал цимилагу ккаккан бунни цува цIанихсса спортсмен ушиву. Ванащал лачIун бувксса Чарльз Оливейра, Александр Волкановски, Дастин Порье, Арман Царукян, Ренато Мойкано ва цаймигу цIанихсса спортсментал цаннаяр ца машгьурсса, цIакьсса бур. МахIачевлул гуж тIурча цинявннаяр ялтту бувккунни.
Американал ММА-лул ва ХIабиб НурмахIаммадовлул командалул тренер Хавьер Мендес буслай ур, Ислам яла цIакьма, гуж-кьуват бума ва цалчинма спортсмен уну тIий, бигьану бакъар ванащал ччалли букканми лякъин тIий. Британиянал ММА-лул боец Арнольд Аллен цала соцсетирдаву чичлай ур, Ислам ляличIисса гьунар бусса, ххишала акъа итххявхсса чемпион ушиву.
Аьлтта чIалайсса зат бия, Ислам Маддаленащал ччалли уккаврил ахир укунсса дикIантIишиву. МахIачевлул ва данди буккавриву ляличIисса захIмат бивхьушиву.
Бяст-ччал байбишиннинма тамашачитал мукIруну бия Ислам ва ххуллухьгу хьув хьунтIишиврийн. Мукун хьугу хьунни.
Ислам ххирану ур халкьуннан, спортравусса ккаккиярттайну ва гьунарданийну акъассагу, яхI-намус, адав-инсап дусса, хъунанал хIурмат бусса, мяърипатрал увччусса, пахру-ххара бакъасса жагьил уну тIийгу. Ринграйн увккун нанийни, ца гьим дурну, лахъсса чIурду буллай, ххари хъанан къааьркиншиву бувчIин бунни Исламлул тамашачитуран. Ххув хьусса чIумалгу, хьхьичIра-хьхьичI цала муттаэнал ка дургьунни. Укунсса тIуллалгу чIалачIи айссар инсан, ганал тарбиялул даража.
Исламлул нитти-буттащал кIул хьусса чIумалгу чIалан бивкIунни укунсса тарбиялул гьану ча най буссарив. Суратрайн багьан къаччисса, арснал ххувшаврия пахру бакъасса, аьчухсса хъамитайпа бур ванал нину Зайнаб.
– Ттул кIиягу арс, Кьурбанисмяил ва Ислам, спорт ххирасса, кьатIух къабивщусса, хьхьичIун бурувгсса бур мюрщинияцIа. Ислам хъунама уссих хъинну вичIи дирхьусса ия. Дуклай уссия МахIачкъала шагьрулул 38-мур гимназиялий. Махънин ялапар хъанай буссияв жу МахIачкъалалив. ЦIусса Хушетрайн бивзун махъгу, оьрчIру цивппа занай бикIсса гимназиялий дуклай буссия. Ислам спортравугу, дуккавривугу хIарачат бусса икIайва. Цанма къатIайлану кьимат бивхьукун, цукунчIав учительтуращал рязи къашайва. Ванал учительница бикIайва: «ХьхьичIун ливчусса, цала тIимур бацIан байсса, адаминал хасият дусса оьрчI ур, ванал ччимур ххуллу ласунссар», – тIий.
КIиягу арс тхэквондоул секциялийн лагайва. Исламлун ва спорт ххуй къадизлай, лачIун буккаврийн занан ивкIуна, яла, мугу кьариртун, ушу- саньдалухун агьуна. ХIасил, цинявппагу журардал секцияртту ххал бивгьуну махъ, ММА спорт язи дургьуна…, — буслай бур Зайнаб.
Хушетрайн бивзсса чIумал Ислам чурххал чIивисса, зирангсса, кьянкьа-кьурчIисса хасият дусса оьрчI ивкIун ур. ЦIубутIуй шиккусса жагьилтал ва ккалли къауллалисса тIуллу дуллай бивкIун бур.
Зайнаб буслай бур арснащал нанисса чIумал, вайннал хьунийн най ивкIун ур чурххал лахъсса, загълунсса жагьил.
– Дадай, дургу, цIанакул та оьрчI учIантIиссар ттухьхьун ссалам булун, – увкунни Исламлул. Циванни куну, цIувххукун: «Багьайсса куццуй кьутI увссия, къатIайлану занакьулу хъанай уну, ттухлува ацIан багьунни. Утти дус хьуну уссар», – увкунни. — ОьрчIру кьатIух къабищуншиврул, тIул дакъашиврухун къабагьаншиврул нигьабувсун бикIайссияв. Къатта къумасса бунугу, цинявппа вайннал дусталгу жучIанма буцайссия. Нава зий бивкIра поварну. Даврия буккан сант дакъа, адамина лагайссия дукрагу ларсун, оьрчIру ци дуллай бурив ххал бан.
Исламлухь бикIайссияв: «Ттун бигьану бакъар, ина яла захIматмур спортрахун агьунна», – тIий. «Дадай, чансса ссавур дан, аьдат хьун багьантIиссар», – тIун икIайва. Цумур ниттинни ччисса цила арснайн кьинс бивтунмагу. Цукунни укунсса спортрайн аьдат хьун шайсса.
Исламлул бяст-ччаллах цукунчIав буруган къашай. Цавагу чемпионат ххал къабувссар. Бяст-ччаллу байбивхьутарив къатлува бувккун лагара. Цайминная ххув хьунни тIисса хавар баяннин кьатIух занан бикIара.
Бяст-ччал къуртал шайхту цала оьвчай. «Дадай, вана лажиндараву царагу ххарсси дакъар», тIий, сурат гьан дуллан икIай.
Ттула арс хьхьичI ацIлай, лачIун буклакисса цайми спортсментурал бяст-ччаллахгума буруган къашай, – тIий бур Зайнаб.
Ниттил яла хъунмур ххаришиву дур арсурвавран лакку маз лахьхьин бан, ми мазгу, миллатгу ххирану тарбия бан бюхъаврия.
Исламлун лакку маз ххирашиву исват хьуна ванащалсса ца интервьюраву: «Ина цумур мазрай пикри бара?» – куну цIувххукун, Исламлул кьянкьану жаваб дуллунни: «Лакку мазрай», – куну.
МахIачевхъал щалва кулпат бур пахру-ххара бакъасса, хьхьичIун къаличлачисса. Цинявннан хIисав шайхьунссар хъунисса чемпионатирттайгума Ислам цува ххув хьуну махъ, ххари хьушиву кIул къабувну, ххаллил акъа, паракьатну октагондалий ацIайшиву.
Питердай хьусса ца чемпионатрай Ислам цува ххув хьуну махъ пиш-пиш тIий уккаву тIааьн къабивзун, шавай зана хьуну махъ Зайнаб арснайн дяъвай бивкIун бур: «Инавагу ххув хьуну, муттаэнай хъяхъисса куна ивзунна, ттун му къатIааьн бивзунни», – тIий.
Циявхьур, жюрилул Исламлухь: «Жу щябикIаннинма, ина бяст-ччаллу къуртал бунни», – тIий, муний хъяй бивкIун бур.
Ислам цукунчIав, цува ххув хьура тIий, бух хьусса спортсментурай дакI хъуншиву дуллалисса, ххаллил шайсса инсан акъар.
Жула спортсментътурал лавайсса даражалул тарбия душиву кIицI лаглай ур Американал тренер. «Вай ляличIисса тарбия дусса жагьилтал бур. Машиналий хьхьичIмур кIанттай щяитара. Къатлуву яла ххуймур кIану ттухьхьун булай. ХIасил, хIурмат-иззат бан хIадурсса оьрчIру бур», – тIий ур.
Исламлул арсру ванал ххуллийх лавгун ччивав куну цIувххукун, Зайнаб бур спортрахун багьну ччива, амма ва спортрахун багьну къаччива тIий.
– Цимил чирчангу, аьдат хьун шайсса спорт дакъар. Исламлухь тIун бикIара, зулами оьрчIру хъуни хьувкун, зунма ккаккантIиссар нитти-буттан цукун бикIайсса бурив. ЦIана Исламлул цалами оьрчIрувагу тарбия буллансса чIун дакъар. Цалсса му хъаргу жун лахъан багьлай бур, – тIий бур Зайнаб.
Ислам хIадур уллай, ванал бивзсса гьарица шаттирал ялув авцIуну ур ванал уссунугу, дуснугу хъанахъисса, дунияллийх машгьур хьусса чемпион ХIабиб НурмахIаммадов. Чемпионат наниссаксса хIаллай ареналийсса тамашачитуравух ия ХIабиб цала куццуй дакI цIуцIисса маслихIатру буллай. ЦIанихсса тренер Аьбдулманап НурмахIаммадовлул бивзсса гьану, дирхьусса вихшала лайкь дунни цала захIматрайну кьянкьа-кьурчIисса хасият дусса зунтталчувнал.
ХIайп, Исламлуйн хъуннасса вихшала дирхьуну ивкIсса тренер Аьбдулманап НурмахIаммадовлун хIакьину, кIира мухIлугу руртун, ХIабиблул хъачIунттай щяивкIсса Ислам къаккавксса. ХIабиб ххув хьусса чIумал ванал увкуссия, хъиривма чемпион Ислам икIантIиссар увкуну. ДакI ххари хъанай дур ХIабиблул ва Исламлул дянивсса уссурваврал куннасса арарду чIалай. Исламлул зунттал чувнал яхIирал къакьамул банссия вайннал цайнна дурсса вихшала зия дурссания. Мунил цIанийссагуя ванал хIарачатгу, захIматгу. Ванан цукунчIав бучIину бакъая чIивиссавагу гъалатI итабакьин.
– Жун бувчIлай бия Аьбдулманаплул жула арснал цIаний буллалисса захIмат. Мунил кьадру-кьиматгу буссия. Мунан бансса хIурматрах луглан бикIайссияв. Му хIисав хьуну, цалагу увкуна: «Мукунсса нитти-бутталли Ислам кунмасса, лавайсса яхI-намус бусса арсру тарбия байсса»,– куну. Ччя-ччяни учIайссия вай ци дуллай бурив ххал бан.
УвкIун кIюрххила, ссят ряхра хьуннинма вай бизан бувну, жула къатрал чIаравсса, цичIав къадугьлагьисса аьрщи дихлахи байва оьнма къабитан. Ччяни дунияллия лавгунни укун ххаллилсса адамина. Цува ялапар хъанахъисса Кировоаул тIисса шяраваллил жяматрал цинявппагу масъалартту щаллу бан хIарачат буллан икIайва. Гьарнал чIарав ацIайва, ка-кумаг байва. Ва сагъну усса чIумал жула спортсментурал махъ зунтту буссаксса иш бия. ХIайп, дагьунни зунттул ххярагьала. Жул кулпатран ва тачIав хъамакъаитантIиссар, – байкъалитIавай, буслай бур Зайнаб.
Ислам лахъа-хъун уллалисса мажлисрай гьуртту хьунсса тIайлабацIу жунгу хьунни. Диривунни сант дугьара хьусса ванал ниттил нину ПатIиматлущал ихтилат бансса. ПатIимат бава Исламлун ляличIинура ххирасса дур.
– Ттун Исламгу, ванан нагу чIалачIин дакъа ххирассару. Ванан лакку кIанугу хъинну ххирассар, оьрчIнийва гьарца каникуллай хъунама уссищал, Кьурбанисмяиллущал, ттучIан Лаккуйн бучIайссия. Цинявннаяр ххуйну лакку маз кIулссар. Лавай авцIусса, увкумур байсса, паракьатсса, на дуллалимуницIун кумаг буллалисса икIайва. ЦукунчIав дакI къадияй Ислам иллалисса чIумал буруган. Ттущара шайсса куццуй дуаьрду дуллан бикIара. Цалагу чай, бавай, ина дуаьрду дулува куну. На ва учIаннин Лаккуй бивкIра. Дубайрай усса чIумал оьвкунни: «Бавай, на шиха учIайхту, ина буцин учIанна», – куну. Ислам учIаннин на Лаккуя дуцин увкIунни Кьурбанисмяил. Ттул хъирив Ислам учIантIиссия увкукун: «Исламлущал бакъа къаччиссияв вин», – куну, бувцунна ва хьунаакьин, – буслай бур ПатIимат.
Гьай-гьай, 34 шинаву укунсса даражалийн лахъаву ва хъунмасса захIматрал, яхIирал ва чувшиврул барашиннар.
Спортрал бяст-ччаллаву кувний цIакьсса спортсменнангу тIайлабацIу къавхьусса ишру хьун бюхъайссар. ХIакьсса исламрал ххуллийх нанисса Ислам дакIниймунийн иян Аллагьу тааьланалгу кабакьу бувхьунссар. Уттиния тихунмайгу гьарица ишираву Зал архIал ивзун лякъиннав.
Имара Саидова
Андриана Аьбдуллаева

