ЧIун дакъа жуятува лавгсса яргсса шаэр

KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA

Тталаткьини Поэзиялул театрдануву хьунни Дагъусттаннал машгьурсса шаэр, журналист,
публицист ХIасан КIурухов дунияллийн увккун 70 шин там шаврин хас бувсса аьпалул мажлис.
Ванил хьхьичIунмур сакиншинначину хьунни Лакрал театр.

«ХIакьину жува хIарачат банну гъан хьун ХIасаннучIан, ХIасаннул рухIирачIан, ва цува уттавасса чIумалссагу, ахиратрахьхьун лавгун мукьахссагу ванал сурат-симан итталу дацIан дан. ЧIиви личIан банну шаэрнал ххаллилсса поэзиялулгу, жулвагу дянивсса манзил, ххишала хьун данну маччашиву, ччишиву», – увкуна Руслан Башаевлул.
Дагъусттаннал Чичулт­рал союзрал хъунмур Марина АхI­мадовал кIицI лавгуна ХIасан КIурухов ивкIшиву щихачIав къалавхьхьусса, так цала ххуллийх нанисса, сивсуну цала пикрирду аьч буллалисса шаэр.

Аьрасатнал культуралул лайкь хьусса зузала Качар ХIу­сай­наевал бувсуна ХIасаннул цила дакIниву кьабивтшиву абадлий ликъаххансса асар. КIицI лавгуна цуппа хIайран байсса бивкIшиву шяраву школа къуртал бувсса жагьилнал дунияллия хавар бушиврул, пикрирдал куртIшиврул. Ванил мукунма кIицI лавгуна «Илчи» кказит дахьва тIивтIусса гьантрайва ХIасан Руслан Башаевлущал ва Казбек Мазаевлущал увкIун ивкIшиву миллатрал кказитрал даврил чIарав ацIан ва тания мукьах бусса оьрмулий мунил ттарцIну ивкIшиву.

– Поэзиялуву хьусса яргсса иш, куну учин бучIир ХIасан КIуруховлуя. Цувгу ия миллатрал мархрава увксса шаэр. Ванал ватандалухасса шеърирдаву асар хъанай бур лавгмунил хIурмат ва ялун бучIантIимунил буруккин. ХIасан ия заманалущал гъалгъа тIутIисса шаэр. Ссая чичларчагу – цIанасса оьр­мулия хьуннав, цала миллатрая хьуннав, ганал пикрирдаву даин асар хъанай бур чIумущалсса ихтилат. Ттун лаласун захIматну бия заманалийн данди уклакисса ганал шеърирду, цанчирча га цува ия хъинну цала цува увгьусса, хьхьичIун къаливчу­сса инсан. Шеърирдащал кIул къавхьуссания, бюхъайва ттун ганал дакIнил дуниял аьч къархьунна личIангума, – увкуна Дагъусттаннал цIанихсса шаэр, публицист Миясат Муслимовал. Цилгу ХIасан КIурухов лащан увуна оьруснал хъунасса шаэр Маяковскийха.


ХIасаннул буттал улклухсса ччавугу, къювугу, хIасратгу ви­чIи дирхьуманал, ккалаккиманал дакIру цIунцIу тIутIи дуллалисса, хханхха буцIин буллалисса дур.


ХIасаннул хьхьичIунсса дус, «ЦIубарз» журналданул редактор Хизри Илиясовлул кIицI лавгуна ганан гьартану кIулну диркIшиву дунияллул литература.
Казакевичлул таржума бувну, 1988 шинал Москавлив итабавкьусса ХIасаннул шеърирдал жужрал хьхьичIмукъуву ганал творческий семинарданул каялувчи Анатолий Жигулиннул увкуну бур: «Аьдатсса лащанбавуртту ишла дуллай акъар шаэр, ванал шеърирдаву бакъар зунттурду, варсив, ххаржантру. Оьруснал ва европанал шеърилугърал ванайн хъунмасса асар биян бувну бур», — куну.
2011 шинал Дагъусттаннал луттирду итабакьай идаралий бувксса «ЧIурду ва лишанну» тIисса шеърирдал жужран лавайсса кьимат бивщуну бур филологиялул элмурдал доктор Сулайман АхIмадовлул.

Дагъусттаннал халкьуннал шаэр Юсуп Ххаппалаевлул увкуну бур: «Лакрал шаэртураву Вихьлиятусса ХIасаннул ххуллу-хха ляличIисса бур, шикку махIаттал хьунсса цичIав бакъар, вихьуллал маз яла пасихIмурди», – куну.

Дагъусттаннал литературалул журналлал хъунама редактор Мурад АхIмадовлул кIицI лавгуна ХIасан КIурухов, Руслан Башаев, Казбек Мазаев цала бу­ттаха, Дагъусттаннал халкьуннал шаэр МахIаммад АхIмадовлуха лавхьхьусса бушиву. Му цанма асар хъанай бушиву гайннал буттал кIанттул кьадарданул къюву цара-цасса душиврийну.
– Чарив къакIулсса вакилтал букIлай, лахъсса багьригу ласлай, хъунисса заллугу буцIин буллай, жула жагьилтуран оьр­му бутан лахьхьин буллай бур, гьарцаннан кIулсса затурдия гъалгъа тIий. Жула миллатрал куртIшиву тIурча, жула оьрмулува лаглай дур. Му философиялул куртIшиву дия ХIасан КIуруховлул творчествалуву. Къагьаннав му куртIшиву жула оьрмулува, – увкуна ванал.
«Лакку мазрал аваданшиву, зунттал макьаннал кунма экьинанисса бущи, аьратталсса тарг цала назмурдаву бивхьу­сса ХIасан КIуруховлуя, зул хьхьичIун бувккун цу-цумуния бусан хъиннивав тIий бунува, хIасул хьусса асарду аьч банна», – куну, шаэрнан хас дурсса назму дурккуна ванал даврил уртакь, «Илчи» кказитрал отделданул редактор ПатIимат Рамазановал.

ХIасан КIуруховлул Москавуллал литературалул институтраву дуклай ивкIсса шинну дакIнин дирчуна ванащал архIал дуклай бивкIсса къумукьнал шаэр Супиянат Маммаевал.
Экрандалий ккаккан бувна Миясат Муслимовал ХIасан КIу­руховлущалсса интервьюравасса парча, Москавлив Литературалул институтраву ванащал архIал дуклай ивкIсса, яла махъ Мангъулнал премьер-министрну ва президентну ивкIсса Намбарин Энхбаярдул ХIасаннуясса дакIнин бичавуртту.
Вечерданий ялагу ихтилатру бувна даргиял шаэр Аминат Аьбдулманаповал, «ЧIавалачин» журналданул редактор Сиянат ХIажиевал, СВО-лул Аьрасатнал цалчинсса Виричу НурмахIаммад ХIажимахIаммадовлул буттал Энгельс ХIажимахIаммадовлул, Вихьуллал шяраваллил бакIчи Сайку Сулаймановлул.
Ихтилатру буллалими цинявппагу кIицI лаглай бия ХIасан КIурухов ивкIшиву ва ливчIун ушиву ватандалийн ва халкьуннайн хаин къавхьусса, заманалийн мютIи къавхьусса шаэрну. Шаэрнал творчествалуву луглай къалякъинтIишиву цува машгьур хьунсса кьасттирай чивчусса цавагу къалпсса хха, къалякъинтIишиву къуллугъчитурая цIарду дуллалисса шеъри.

ХIасаннул душнил душ Алина

Шаэрнал шяравучу Ися Аьбдуллаевлул дурккуна ХIасаннун хас дурсса назму.
ХIасаннул ниттил Сиянатлул гьану бивзсса, хIакьинугу Вихьуллал аслийсса аьдатру ва лаххия хIурматрай ядуллалисса «Вихьлищар» ансамбльданул щаллу дурна къавтIаву.
Шаэрнал мукъурттий балайрду увкуна Дагъусттаннал халкьуннал артисткахъул Луиза Шагьдиловал, Халисат Батирбековал, Саният Рамазановал. Саниятлул кIицI лавгсса куццуй, ванил репертуардануву язисса кIану бугьлай бивкIссар ХIасан КIуруховлул шеърирдал. Ва маж­­лисрайгу Саниятлул щаллу бувна шаэрнал мукъурттийсса цIусса балай.
Шеърирду бувккуна Аьрасатнал лайкь хьусса артист Аслан МахIаммадовлул, драмалул артистътал Ибрагьим Рабадановлул ва Адам ХIайдаевлул.
ХIасаннул буттал улклухсса ччавугу, къювугу, хIасратгу ви­чIи дирхьуманал, ккалаккиманал дакIру цIунцIу тIутIи дуллалисса, хханхха буцIин буллалисса дур.
ХIасаннул душнил душ Алинал дурккуна ХIасан цува дунияллия гьан хьхьичI ванин аманат­рал ххуллий кунна кьариртсса назму. Ва назму цурдагу ашкара хьуну дия ХIасан дунияллия лавгун махъ ванал телефондалуву.

ТIааьнсса бия шаэр дакIнин утлатисса мажлис. ЧIун дакъа жуятува лавгсса яргсса шаэр, дакI тIайласса дус, даврил уртакь ва насихIатчи жущала усса кунмасса асар бия. ХIатта «хъин къашай азар кунма жунма нясив бувсса улклуясса» ххаруннил мукьал яру буцIин буллай бивкIхьурчагу.

Зулайхат Тахакьаева