ХIакьину, жулла хIукуматран захIматсса чIумал, аьралийтурачIан гъанну бикIан, диндалул уссурвавран цащава шайсса кумаг буван, Заннал ххуллийсса къуллугъ язи бувгьумигу най бур СВО-лул зоналийн. Вайннавух ур Лакрал райондалийсса Хьурттал шяравасса Бариев МухIаммад-Маннар Билаллул арсгу.
«Душманнаяр ххув хьун, ярагъуннил, техникалул бакъассагу, Аллагьнайнсса дуаьрдалгу кумаг бувайссар», – тIий ур МухIаммад-Маннар.
2010-ку шинал Исламрал университетгу къуртал бувну, буттал шяравусса мизитрал, махъ Гъумуксса Хъун-Мизитрал, Лакрал ва Ккуллал районнал имамну ивкIсса МухIаммад-Маннар Бариевлул кIива барзри Запорожьелий.– Ассалам аьлайкум, ххирасса лакрал жямат, «Илчилул» буккулт! Мукьахунайгу ххариссара зущал ихтилат буван. Зунма чIалай бур, вай махъсса шиннардий СВО-лий жулва жагьилтурал буллалисса яхI. Жанну дуллуминнал бунагьирттал ялтту Хъунасса Зал учIаннав, алжаннул ххари баннав. Билаятрал цIа-кьини дуручлай талатими ххувшаврищал сагъ-саламатну ччясса мутталий шаппай зана хьуннав, Ин ша Аллагь! Аьрасатнал билаят цIана, жулла тIул-тIабиаьт, культура, багьу-бизу буручлай, дачIи дунияллул хIукуматирттащал ччалай бур. Мунийн бувну, Дагъусттаннал муфтигу, ванал каялувшиндаралу зузимигу цащава шаймур буллай буссар. СВО-лий ислам диндалул чIявусса арамтал, жагьилтал бушивугу хIисаврайн лавсун, жула муфтинал хIукму бувна вайннал чIарав бацIаву дуллансса, вайннал дянив дин цIакь дуллансса инсантал тихун гьан буван. Жува жулла диндалул тIалавшиннарду биттур дуллансса шартIру дусса, жура дин дачин дурсса, жулва оьрчIру тарбия хъанахъисса ватан дуруччаву жуйвасса буржну чIалай, жугу бувкIру шихун жущава шаймур буван. Ватандалий хъанахъисса гьарца оьмургу, хъинмургу жуйнвагу багьлагьиссар, га жулва хьулухун, жулва къатлувун бучIаннин бацIан къааьркинссару, – тIий ур МухIаммад-Маннар.
КIулсса куццуй, СВО-лийн гьан ччиминнал Аьрасатнал Минобороналущал контрактру чичлай бур. Аьралий хIакин, аьралий корреспондент ва цаймигу калимартту дунугу, дакъар «аьралий имам» тIимур. Ванийн бувну, Архмур Востокрал МуфтиятрацIун (ш. Хабаровск) цIакьгу хьуну, багьайсса куццуй контрактгу чирчуну, лавгссар МухIаммад-Маннар Украиннайн. ЦIанасса ппурттуву ва хъанай ур Приморский крайрал Муфтиятрал вакил.
Даву канилух дурксса, опыт бусса 4 инсан язи увгьуну, Архмур Востокрал Муфтиятрал чулуха гьан бувссар вай Украиннайн 4 армиялул имамталну: 5-мур, 29-мур, 35-мур ва 36-мур. МухIаммад-Маннар ур 5-мур армиялул командующийнал диндалул иширттацIунсса кумагчи, яни 5-мур армиялул имам.
– Запорожьелий дур армиялул полигон. Армиялул аьралий частьрив дур Приморский крайрай Уссурийск шагьрулий. Диндалул ишккаккулт хIисаврай, жу хIарачат буллай буру жулва аьралийтураву ислам диндалул багьу-бизу бачин буван, чак буван лахьхьин ччиминнан лахьхьин буллай, дин дачин дуллалиминнаву ва хъиннура цIакь дуллай. Жува чув бухьурчангу, жулла дин хъамаритлан къабучIиссар. Шаппа бусса чIумал, чара бакъа аьркинсса шартIру дусса чIумал дин щаллу дуллай, цахъис захIматшиву хьувкун му кьаритлан къабучIиссар. Ттун ших ва кIану хъиннува бувчIлан бивкIунни, – тIий ур ва.
Ттигъанну Запорожьелий, 5-мур армиялул полигон дусса кIанай, МухIаммад-Маннардул сипталийн бувну, мизитгу буллай байбивхьунни. Гьарца кьинисса оьрмулун, багьу-бизулун, мюхчаншиврун аьркинмур аьрщараву дусса кIанай мизитгу аьрщаравур буллалисса.
– На полигондалийн увкIсса чIумал шикку аьрщараву бувсса килиса бия, ххачпараснал агьулдануща цалла дин щаллу дуллан бюхъаншиврул. Ваниннин ислам диндалул вакил хIисаврай шиккун цучIав увкIун акъая. Имам хIисаврай, айивхьура мизитралсса буллай, шиккусса хъуниминналгу ихтияр дуллуну, жулва жагьилталгу лагма лавгун. 127-мур дивизиялул командующийнал хъиривчу ия табасаран миллатрал адамина, ванащалгу хьунаавкьура, бав ихтилат.
ЦIухху-бусу бувну, кIану ххал бувну, экскаватор, тталлу, аьркинсса цамургу тIалав дурну, байбивхьуру блиндажрал журалул мизит буллай. Вацаправу статусрайгу дирхьуссия баян баву, ка кIидахIин ччинаща цанмасса чирилун ва давривух хIала буххан хьуншиврул. Шихун увкIун хъунма хIал къавхьуну дуллан ивкIсса даву Аллагьнал цIимилийну щаллу шавай дур. БучIавай бур жулва мубараксса Рамазан барз, ваниннин мизит щаллу хьунссар тIисса умуд бур, шиккура зума дугьан, итадакьин, таравихI-чакру буллан хьуншиврул. Аллагьнал къатта буний барачатшивугу дикIайссар, ххувшавугу чара бакъа жуллар дикIантIисса. Душманнаяр так ярагъуннийну ххув хьун къабюхъайссар, жува ЗаннацIун дакI дархIуну, КIанайн мютIину бусса чIумалгур Ххувшаву дучIайсса, дулайсса жунна. Жува чув бухьурчангу, жулла дин хъамаритлан къабучIиссар, – буслай ур имам.
МухIаммад-Маннардул ца шинайсса дур контракт. Ванийн бувну ванал кIива барз бантIиссар СВО-лий, ца барз тIурча, буллантIиссар 5-мур армиялул аьралий часть дусса Уссурийскалий. Шиккусса хъуниминнал бусласимунийн бувну, ва хъинну аьркинсса даву дур, цанчирча шикку ттининнин жагьилтурал (срочниктурал) дянив, миллатрал цIаний тIий, диндалул цIаний тIий, бувчIу-къабувчIурду хьусса ишругу шайсса бивкIун бур.
– Жул даву дур шихсса жулва срочниктуращал, призывниктуращал укунсса журалул ишру хьун къабитаву, вайннул хьхьичIалу кьукьаву мурадрайсса ихтилатру буллалаву, жулва жагьилтуран аьркин дакъасса цIа бусурманнаягу, Дагъусттаннаягу къадукканну къуццу тIун аьркиншиву дакIнин бутлатаву, – тIий ур МухIаммад-Маннар.
Ххал буварча, МухIаммад-Маннардул ппу Билалгу 1972-74-ку шиннардий къуллугъ буллай ивкIун ур 5-мур армиялий Камень-Рыболов тIисса шяраву, Ханка тIисса бярничIа, танкардал аьралуннаву.
– Ва хар-хавар бакъа хьусса иш бакъахьунссар, ва Аллагьнал чичру диркIун дур, ттула бутта къуллугъ буллай ивкIсса кIанайн 50-ллийсса шинну ларгун махъ навагу тIайла ацIаву, – тIий ур арс.
Дияннав жулла дуаьрдугу Хъунасса АллагьначIан, кьамулну лякъиннав жува бувсса чакругу КIаначIа. Ликканнав ччясса мутталий дунияллийн дакьаву, паракьатшиву.
Бадрижамал Аьлиева