Академик Арсен ХIусайновлущалсса хьунабакьаву

Декабрь зурул 14-нний Москавлив Миллатирттал къатлуву Дагъусттаннал культуралул центрданул президент, профессор, Аьрасатнал Аьралий элмурдал академиялул академик Арсен ХIусайнов хьунаавкьунни жагьилтуращал ва жяматийсса ишккаккултращал. Бия хьунабакьаврий Москавуллал лагма-ялттусса шагьрурдая, Дагъусттанная ва Аьрасатнал цайми регионная бувкIсса хъамалгу.

Мероприятие дачин дуван оьвкуну бия «Дагъусттан» ГТРК-лул лакрал редакциялул хъунмур редактор, Дагъусттаннал культуралул лайкь хьусса зузала Тамара Закарьяевайн. Ванил, дайдихьу дуллалисса махъ лахълай, кIицI лавгуна Арсен ХIусайновлул бивтсса оьрмулул ххуллу элмулийн ва агьалинайн дакI тIайлашиврул ккаккияну хъанахъишиву, преподаватель хIисаврайгу, гьарца чулуха итххявхсса инсан, аякьалийсса каялувчи хIисаврайгу.

«Машгьурсса ва бюхъу буну зузисса аьлимчу, чялишсса жяматийсса ишккакку, билаятрал бучIантIимунил ялув дакIцIуцIаву дусса каялувчи Арсен ХIусайнов студентътуран ва жагьилсса аьлимтуран эбратну, дарсну уссар хIакьинугу, ванащалсса хьунабакьавугу Культуралул центрданул сипталийну дурссар», – увкунни Тамарал.
Хъирив ккаккан дунни аьлимчунал оьрмулул ххуллия ва даврия бусласисса Тамара ­авторсса видеофильм.

Яла экрандалий ккаккан бунни Лакрал райондалул бакIчи Зураб Куччаевлул Арсен ХIусайнов ва бавтIцири барча буллалисса ихтилат.
«Дагъусттан» МЦК-лул вице-президент, медициналул элмурдал доктор, И.М. Сеченовлул цIанийсса Цалчинмур МГМУ-лул профессор Астемир Шайхаьлиевлул цалвамур ихтилатраву гьаз бунни жагьилтал патриот асарду, мяърипат дуну тарбия баврил, жагьилтурайн чул бивщуну билаятрал интеллектуал потенциал ягу бувну, гьазгу буллан аьркиншиврул масъалартту.


«Ттун тIайлабацIу хьуссар Арсен Буйдалаевичлущал 2000 шиная шинай зун – кьунния лирчусса шинну хьуну дур. ЦIубутIуй Ххувшаврил байрандалул кьинирдай, яла, махъату, цаймигу агьамсса мероприятиярттай цачIун шайвав. На ванал бувтсса оьрмулул ххуллул хIайран увара, ванал захIмат ххирашиврул, аькьлу-гьунарданул, ларайсса мяърипатрал, куртIшиврул, дуваймунил магьиршиврул. Ва каялувшиву дуллалисса Центрданийн бучIарча, ванал хIарачатрайнур даву Дагъусттаннал ХIукуматрангу, Москавуллалмунингу ябацIансса даражалийн гьаз хьусса. Центрданул даву дюхъан дуллалиссар хIасул бувсса президиумрал цивугу, аьлимтал, чичулт, культуралул ва гьар аралул вакилтал бусса. Гьарцаннайн тапшур бувну буссар дуллансса даврил бутIри. ЛичIину хIасул дурну дур Медициналул зузалтрал ассоциация. Гьарма хIала уххансса сант дур. ХIала бувххунгу бур. Хасъсса аьралий операция байбивхьуния шинмай президиумрал ва Центрданул вакилтал аьрайминнан ка-кумаг буллай бур, азарханардайн биллай бур, аьрайн тихунма кумаг биян бан ­занай бур. Ковидрал ппурттувугу Центрданул даву щириркIуну дуссия, вай гьарзат сантирайн ва низамрайн рутан Арсен Буйдалаевичлул хъунмасса бияла буссар», – увкунни Астемир Шайхаьлиевлул.

Техникалул элмурдал доктор, академик, ракетардансса ярагъ бавриха ва космосрал технологиярттаяха зий ивкIсса академик Шамил Аьлиевлул цалвамур ихтилатраву чIурчIав дунни, цува ххишала акъа ххарину ушиврий, элмулуву лавайсса даражалийн гьаз хьусса ушивруцIун, жяматийсса даврил хъаргу хъачIунттая хIура дуккан къариртсса язисса арснал дурмунил кьимат лахъну бушиву чIалай. Ванал бувсунни дяъвилул хъиривсса шинну билаятран захIмат-жапасса диркIшиву, амма нину-ппу, хъинну захIмат буллай, оьрчIру, ккашил хьун къабитлай, ччаннай бацIан баврицIун, дуккин бувангу хIарачатрай бивкIшиву, мукун дурккуминнавасса ивкIшиву Европанавух цIа ларгсса аьлимчу Амир Амаев, мува ххуллу бивтшиву Арсен ХIусайновлулгу.


Медициналул элмурдал доктор, Аьрасатнал ХIукуматрал премиярттал лауреат, Аьрасатнал лайкь хьусса хIакин, билаятрал ца хьхьичIунма стоматолог-ортопед Сяъдуллагь Абакаровлул кIицI лавгуна 60-70-кусса шиннардий Москавуллал вузирдавусса Дагъусттаннал студентътал кIиссурттай буккинуксса бивкIшиву, ххуйсса давугу лякъин бигьану къабивкIшиву. ХIакьинусса кьини Дагъусттаннаясса мукьазарунниха ливчусса студентътал Москавуллал вузирдаву дуклай бушиву, миннан кумаг буван, чIарав бацIан Дагъусттаннал диаспора хIасул бувми мудангу хьхьичIунну бивкIшиву, бушиву.
«Дагъусттаннал диаспоралул вакилтал цивппа зузисса кIанттурдайгу бусрав хьуну, миллатирттал культура яшаврил ххуллийгу шайсса давуртту дуллай бивкIссар. Бигьалагай кьинирдай лакку маз лахьхьин буллалисса школагума тIивтIуну буссия, ттул ва Арсен Буйдалаевичлул оьрчIругу занай буссия му школалийн. Куннал кув бувгьуну зийгу, къуццу тIийгу бивкIссару», – увкунни ванал.

Арсен ХIусайновлул элмулул ххуллий ва жяматийсса ишккакку хIисаврай дурмунин лахъсса кьимат бишлашисса ихтилатру бунни «Дагъусттан» МЦК-лул вице-президент, цалчинмур ранграл капитан ХIусман-ХIажи Аьлиевлул, Аьрасатнал президентнал Дагъусттаннал Постпредствалул Жяматийсса советрал председатель ХIамзат ХIамзатовлул, Къазахъисттаннайсса Дагъусттаннал Культуралул ккураннал ассоциациялул каялувчи Юсуп Шахшаевлул, Аьрасатнал Виричу МахIаммад Исбакиевлул нину Марина Исбакиевал, машгьурсса предпринимательтал ХIусман Кьадиевлул ва Сулайман ХIусайновлул.
Хьунабакьаврий гьуртту хьунни мукунма Аьрасатнал президентнал Дагъусттаннал Постпреднал хъиривчу ХIажимурад Къажлаев, вава Постпреднал маслихIатчи, психологиялул элмурдал доктор Зоя Ханова ва цаймигу бусравсса инсантал.
Гихуннаймур даву суаллу-жавабру дулаврил лагрулийсса хьуна. БавтIцири Арсен ХIусайновлухьхьун суаллу буллай бия, ванал мяълумну жавабру дуллуна жагьилтурал ва активистътурал буллусса суаллахьхьун.

Дия культуралул программагу. Балайрду увкуна Дагъусттаннал халкьуннал артист Рашид Багатаевлул, Дагъусттаннал культуралул лайкь хьусса зузала Тамара Закарьяевал, театрданул ва кинорал артист Ислам Исабагъандовлул, артист Шамсуттин Багатаевлул. Тамара Мусаевал дурккуна шаэр Ххадижат ЦIаххаевал Арсен ХIусайновлул хас дурсса назму. Концертрал программа чIюлу дурна «Рассвет» къавтIаврил ансамбльданул.
Ахирданий ва даврил Сакиншиндарал комитетрал Арсен ХIусайновлун пишкаш дуруна Дагъусттаннал художник АхIмад Ибрагьимовлул дирхьусса ванал сурат.
Арсен ХIусайновлул барчаллагь увкуна цалла кьини хъун дан бувкIцириннахь, чIярусса шиннардил мутталий кIу къабивзун агьалинан хайр-мюнпатсса давурттаха зий бивкIцириннахь.

«Дагъусттаннал ккуран хIасул дурссия 1965 шинал, тания шиннай активистътурал дурцири давурттал ккал дуван къахьунссар.
Дагъусттаннал ва щалва жулва билаятрал бучIантIимуний дакIцIуцIаву думи лагма лавгун, пикригу ца бувну, дакIругу ца дурну зий бивкIру жущава шаймур буллай. Гьарцаннайн барчаллагьрай ура чялишну, щиривкIуну зузаврихлу», – увкунни ванал.
Бусан ливчIунни ва даврил хъунмур хъар тапшур дурну диркIшиву МЦК-лул президиумрал активистка ПатIимат Садикьовайн.
«Арсен ХIусайновлул цIа, Дагъусттаннал язисса арсурваврал, СССР-данул Виричу, космонавт Муса Маннаровлулмунищал ва Аьрасатнал Виричу, летчик-испытатель МахIаммад Толбоевлулмунищал, «Ракетардал ва космосрал техникалул щаллагу дунияллул халкьуннал энциклопедиялий» дуссар. Элмулул дунияллий цуксса лахъну цува унугу, ва ур ххишала акъа хьхьичIун урувгсса, пахру-ххара бакъасса инсан. Лагма-ялттуминнал хIурмат бусса. Ца ппу, уссу куна гьарманал чIарав ацIайсса. Ванал цIанин лайкьсса даражалий мероприятиягу сакин дан хIарачатрай бивкIру. Вагу жул, цаннал ца бувгьусса коллективрал, жула каялувчинахь чIиви-хъунсса барчаллагь учинсса, жунагу, Дагъусттаннал агьалинангу, билаятрангу мюнпатсса инсанну ивкIшиву ва ушиву ккаккан буллалисса даву хьухьунссар тIий буру», – увкунни ПатIимат Садикьовал.

ПатIимат Рамазанова