Элмулухсcа ва оьрмулухсса ччаврил бияла

Вай гъилисса интдайдихьулул гьантрай оьрмулул 70 шин кIицI лагантIий ур хъинну чIявуссаннал дяниву бусрав-хIурматрайсса, цала оьрму элмурдаву ца яла захIматсса математикалул элмулун хас бувсса, физикалул ва математикалул элмурдал доктор,профессор, цIана Дагъусттаннал политех колледжрал каялувчину зузисса Аьбдуллагьлул арс ХIасан Айгунов.
Мусил медальданущал цIаларг­сса Гъумучиял школагу къуртал бувну, ХIасан дуклан увххун ур Дагъусттаннал паччахIлугърал университетрал математикалул факультет­райн. Мукунма марцIсса ххювардай мугу бувккуну , дуклан увххун ур аспирантуралувун. Математикалул элмурдал кандидатнал диссертациягу дурурччуну дур 1975 шинал Ростоврай.
Сайки 5 шинай зий ивкIун ур Мадагаскарнал университетраву. Тиккун гьан хьхьичI паланг маз лахьхьин Франциянавунгу тIайла увккун ивкIун ур ца шинайсса. Тиха зана хьуну махъ зун ивкIун ур Да­гъусттаннал университетраву математикалул факультетрай.
1999 шинал ХIасаннул ххаллил­сса даражалий дурурччуну дур докторнал диссертация. Мунил хъирив ванайн тапшур бувну бур математикалул факультетрайсса дифференциал уравнениярттал кафедралул хъунаманал къуллугъ. МуницIуна ивкIун ур университетрал проректорнугу.
Юбилей хьун хьхьичI гьант­­рай жу хьунабавкьуру ХIасаннущал.
— ХIасан Аьбдуллагьович, цукунсса, ци асардащал хьунадакьлай ура ина вилла юбилей?
— Щукрулий ура хъунасса Заннайн ттунма ва оьрмулуву буллу­сса гьарцагу лахIзалухлу, ми лахъан дуллусса оьрмулух­сса ччаври­хлу. На луттирду гьарзану ккала­ккисса ухьунссияв, аьпа биву, ттул нину дикIайсса диркIун дур чIахху-чIарахнахь: «Арснал бакI зия къабанхьуви вай луттирдал», — тIий. Мукьва класс къуртал барчагу, нину хъинну чумартсса ва аькьлулул хъинну видурцIусса дия. Барчаллагьрайна икIара, бунагьирттал аьпа бан цал, ттула нитти-буттайн, Гъумучиял школалул учительтурайн, ттула дустурайн ва, ахиргу, ттула кулпатрайн ва оьрчIайн.
Хияллал тай шиннардивун увцуни, чIяруну дакIнийн дагьай Гъумук школалийсса чIунну. ОьрчIшиврул шинну гьарналгу яла ххуйми шинну духьун­ссар. Ттуннив тачIав дакIния къадуккай, школалий дуклакийни, жу, мукьа оьрчI, Бархъарату­сса Муса, ГьунчIукьатIатусса Нажиб, КIулушацIатусса Ма­хIаммад ва нава, Гъумук «правительственный» къатри тIисса къатравугу яхъанай, бястлий математикалул чIявусса задачартту цуманал байрив ххал буллалисса чIунну. Ух хьуманал кинорайнсса билетру ласун­сса икьрал дикIайссия. Та цурдара кIулшивурттал «культ» ду­сса, миннул хъирив бувксса чIун дикIайва. Жулмур ник му чулухунмай бахтти-талихI бусса духьунссия тIий икIара .
Ппу Гъумук ххуйсса къуллугърай зий ивкIнугу, цайми щархъавагу бахьтта занай тIий, ШавкIрату ахьтта Гъумукун занай икIайссияв. Яла махъ-я жу оьрчIащал къа­тта бугьан икьрал дурсса. Цанчирча чIявусса оьрчIру бусса интернатрай къашайва жунма ччисса ку­ццуй дарсирдахун багьан. Каникуллал чIумал «Заготскотрай» ттунма маэшатран зий икIайссияв ппалуха, ми дахIлай, дукьлай.
Шиккува кIицI бан, на цIанагу университетраву бачIиннул бачIи ставкалий зий уссара. Вай 6-7 шинай ттигу цалагу тикку дулай­сса 6800 къуруш харжирал ларсун акъа­ра. На тай арцу ттула оьрмулуву хъунмасса бутIа бивхьусса мукьа математикнал – М. Гехманнул, жула лаккучу ХI. Таймуразовлул (Маркьатусса), С. Мейлановлул ва Х.Мухтаровлул цIа кусса, ххуйну дуклакисса оьрчIансса стипендиялул ялунсса арцуну дулун ккаккан дурну дуссар.
— ХIакьину инава зузи­сса колледжрал ци тагьар дур? Шикку ккалакки­сса студентътурая, зузалтрая ци учинна?
— Жул колледж республикалулгу, мунил кьатIувссагу ССУЗ-ирдаву кIулсса, Аьрасатнал даражалий­сса конкурсирттавух гьуртту шай­сса, хьхьичIунсса кIанттурдан лайкь шайсса дуккаврил идарар. Аьрасатнаву гьар шинах шайссар пишакартурал дянивсса чемпионатру. Ларгсса шинал Къурагьуллал райондалиясса жул студент Зиявуттинов Расуллул му чемпионатрай «графикалул дизайн» тIисса номинациялий бувгьуссар 3-мур кIану. Аьрасатнал вайксса регионнаясса ССУЗирдаву хьхьичIунсса кIанттурдавасса цаннин лайкь шавугума хъунма­сса ишри.
Жула колледжрал маэшатрайну вай шиннардил дянив цIу бу­ккан барду компьютерданул ва цаймигу оргтехникалул база. Преподавательтурансса ва студентътурансса общежитияртту шайссаксса бакьин бувну, цIу барду.
— Лакрал дянив хъана­хъисса гьар ишираву инагу чIарах ацIайшиву кIулли. Му духьунссар вил Ла­кку кIанттухсса ччаврил барашиннагу. Давриха, иширттаха буттал шяравун, ШавкIрав, иянсса му­ттагу шайрив?
— Миллатрал цIаний дуллалисса цумур-цагу давриву гьуртту хьун бюхъаву, хъунмасса гъира бушиву – му талихIри. . Ттун, жула шавкIул кунма, хъинну ххирассар гъумучигу. Цанчирча оьрчIшивугу, муницIун дархIусса цимур-цагу ГъумучияцIунгу дархIуну дуну тIий. ШавкIрав буттал къатри цIу дурну, дакьин дував. КIай къатрай бивкIсса хьхьичIазаманнул хьулурдуми ба­ххана къабав. КIулну бикIича ттул оьрчIал оьрчIан цукунсса хьулу-нузкьунттив диркIссарив бутта­хъал, къатлувун буххайни цахъи бакIру кьус риртун, икрам буллалисса кунма, буххайсса бивкIшиву. Гьай-гьай, гьар дакIнийн багьтари шяравун гьангу къашай, амма хъатIи-хъиншивурттайн, бивкIу-буккулийн лавгни жу буттал къатлувунну буххайсса. Буттал ужагърайн батIайссару хъунама уссу МахIаммадлуя тIайла хьуну, ссурваврайн бияннин.
— Барчаллагь, ХIасан Аьбдуллагьович! Мукуна аргъ дунува яаннав ина Заннал винагу, вилацириннангу.
Залму АьбдурахIманова