ЦIими ххисса инсан чIарав лякъиннав

ko_14Чансса бакъар жула дянив цаманал кумаг аьркинсса, цаманал аякьалух мюхтажсса мушакъатсса инсантал, пенсионертал, ахIвал кIюласса, захIматсса тагьарданувусса кулпатру. Мукунсса инсантурал чIарав бацIаву, миннал ка-кумаг баву мурадрай махъсса шиннардий хIукуматрал тIивтIунни кIантту-кIанттурдай хасъсса социал службарду. ХIакьину мукунсса службарду (миннуйн Центры социального обслуживания населения тIий бур) щуруй бур сайки циняв шагьрурдай ва районнай. Июнь зурул 16-нний тIурча, 2000 шинал октябрь зурул 27-нний бувксса Аьрасатнал Президентнал хIукмулийну, кIицI лаглан бивкIунни му службалуву зузиминнал, яни социал зузалал, Кьини.
Социал зузалт хIакьину хъинну тIалавну ва бусравну бур.
Цанчирча вай бур, цалла каши дуссаксса, цаманал масъалартту щаллу бан хъирив бизлазими, цайминнал буруккин цайнма ласласими.
Жулва учайссар «захIматсса тагьардануву къаличIаннав, ливчIния махъ, цIимилул чув чIарав лякъиннав» куну. Пишалул байрандалул гьантрай на хьунабавкьура Лакрал райондалул ЦСОН-лий кялувшиву дуллалисса, зузалтрал тIийкун, буниялагу цIими ххисса, инсаншиврул бутIа буллусса ва цала бувгьусса къуллугъран лайкьсса Шурпаев Шяпи ХIажиаттаевичлущал. Ванал ккаккан дунни ттун центрданул къатри, лазилавкьусса, чIюлусса кабинетру. Бувсунни цалва зузалтрая ва миннал дуллалимуния.
2008 шиная шихунай ЦСОН-лул директорну ур. Шяпи ХIа­жиаттаевичлул бусласимунийн бувну, цIубутIуй вай щябивкIун бивкIун бур хъинну дух хьусса, кьадиртсса къатраву. Яла райондалул бакIчи Юсуп ХIамидовичлул кумаграйну бивзун бур вай цIанасса къатравун. Вай дур нукIурасса партиялул ЦК-лул къатри. Шиккун бивзун махъ вайннал хъуннасса даву дурну дур вай къатри дакьин дуллай, цIудуккан дурну дур нузру, чIавахьултту. Ларсун дур цIусса кьай-кьуй. ХIакьинусса кьини райондалул сайки циняр щархъаву бур центрданул аякьалулун лавсъсса инсантал.
30-нния ливчусса инсантураха центрданул зузалт шаппайн бувкIун къуллугъ буллай бур. Ми къайгъурдай бур 4 отделданул зузалт. Дяхттасса отделениялул къуллугъ буллалисса 25 инсан ур. Миннавагу 15 инсан, укуннасса аякьалуцIун, центрданий дукра дукангу буллай бур. ХIакьинусса кьини центрданий зий дур 6 отделение. Ми гьарцаннул бур цалва-цалва къайгъурду.
Мукьра отделениялул зузалт шаппа-шаппай лавгун, ичIаллил давурттан ка-кумаг буллай бур (социально-бытовое обслуживание на дому). Ми дакъассагу, дур ца срочное отделение ва ца дяхтта чIун гьан дайсса отделение (отделение дневного пребывания).
Центрданул аякьалулун лавсъсса инсантуран личIи-личIисса байраннай, бугьараминнал, муша­къатминнал кьинирдай арцуйнусса кумаг бан бакI цIуцIаву дуллай бур срочный отделданул зузалт. Ми кьинирдай райондалул администрациялул, Ветерантурал советрал, диндалул вакилтурайнгу оьвкуну, центрданий дайсса дур шадлугърал мажлисру, концертру. ЧIун-чIумуй байсса бур ккуркки столлу, личIи-личIисса инсантуращалсса хьунабакьавуртту.
Дяхттасса отделениялийн батIайссар ккурчIа бан, бялахъан, бигьалаган.
Шикку бур буккин ччинан кказит-журналлу, буккан ччинан шахматру. Бур луттирду ххираминнансса секция. Центрданий зий бур физкультуралул, медициналул кабинетру.
— Жул медициналул кабинетраву дуссар райондалий чувчIав да­къасса физиотерапиялул оборудование, — тIий, рязину буслай ур Шяпи ХIажиаттаевич.
Бур шикку уквасса хIаммам ва парикмахерскаягу.
Уттиния тихунмай оьрчIансса ва оьрчIащалсса кулпатирттансса отделение тIитIинсса пикрилий бур.
ХIакьину Лакрал райондалул ЦСОН республикалул хьхьичIунсса центрдал сияхIраву бур. Директорнал кабинетраву ца чIира бувгьуну бур вайннал лайкь дурсса ХIурматрал грамотарттал ва дипломирттал. Центрданул аякьалулун лавсминнал хьхьичIунсса кIанттурду бугьайсса бур личIи-личIисса конкурсирдаву гьуртту хьуну.
— Шяпи ХIажиаттаевич, цими инсан, цукунсса пишакартал зий бур цIана зул центрданий?
— ЦIана жул штатрай 94 инсан ур. ХьхьичIва 105 уссия. Сокращенияртту дурну, чан бунни. Жул пишакартал: социал давурттив дуллалими, отделениярдал хъуними, инструктортал, медициналул зузалт, сестра-хозяйка, — цинявппагу цалла даву ххирасса ва дакI марцIну дуллалисса зузалт бур.
Райондалий жул зузалтрал аякьалулун лавсъсса инсантал сайки циняв шяраваллаву буссар. Яла чIявуми мукунсса инсантал бур Гъумук ва КIундив. Жулва зузалт бакъасса ца-кIира – ца шяравун жу ФАП-ирдал зузалтращал центрданул мобильный группарду гьан байссар.
— Дузалну бурув аьркинсса кьай-кьуйлул?
— ХIакьинусса кьини аьркинмунил жу дузалну буру. Ххишаласса духьурчагу, хъиннува хъинни. Ми духьурча, зузалтрансса шартIругу, миннал даврил хIасиллугу ххуйсса хъанай дур.
— Центрданул каялувчи хIисав­рай, цукунсса масъаларттащал хьунаакьлай ура ва ссал ялув зун дакIний ура?
— ХьхьичIра-хьхьичI вай жува щябивкIсса къатри гьарта-гьарза дан ччива. ХIакьину жун вай къат­ри диял хъанай дакъар. Ччива вай къатрал магъи даххана дан. Ччива ялагу жулва зузалт ххи бувну, зузалтран харжру гьаз бувну. Жулла аякьалулун лавсминнан цахъи ххишалану медициналул кумаг буллансса каши ччива. Гьай-гьай, ччива тIий щяивкIун цичIав къашайшиву бувчIлачIисса зат бур. Шаймур бан хIарачат банна.
— Кабакьиннав, Шяпи ХIа­жиаттаевич. ДакIниймунийн ияннав.
— Барчаллагь.
Ихтилат бувссар
Андриана Аьбдуллаевал